Uzun süreli müzik bilgisine dayalı görsel-uzamsal önyüklemenin çalışma belleğine etkisi
Visuospatial bootstrapping effect based on long-term music knowledge on working memory
- Tez No: 806372
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVTAP CİNAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Çalışma Belleği, Görsel-uzamsal Önyükleme, Uzun Süreli Çalışma Belleği, Sözel Baskılama, Uzamsal Baskılama, Öncelik Etkisi, Sonralık Etkisi, Working Memory, Visual-spatial Bootstrapping Effect, Long-Term Working Memory, Articulatory Suppression, Spatial Suppression, Primacy Effect, Recency Effect
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Görsel-uzamsal önyükleme etkisi, çalışma belleğinin epizodik tampon bileşeni üzerinden ulaşılan uzun süreli uzamsal bilgilerin kullanılmasına olanak sağlayan ve bilişsel görevlerde gözlemlenen performans artışına neden olan bir etkidir. Önyükleme etkisinin ölçümlemesi temel olarak, tipik rakamsal T9 telefon klavyesi kullanılarak yapılmıştır ve tipik klavyedeki çalışma belleği performansı, sayı uzamı görevi performansı ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçlarında klavyenin uzamsal bağlam oluşturduğu kodlama evresinde olan önyükleme koşulunda, basit bellek uzamı koşuluna kıyasla, anlamlı olarak daha iyi bir çalışma belleği performansı sergilendiği bulgulanmıştır (Darling ve Havelka, 2010; Darling v. d., 2012; Darling v. d., 2014; Calia v. d., 2015; Allan v. d., 2017). Alan yazında yer alan çalışmalardan farklı olarak mevcut araştırmada önyükleme etkisi, 6 telli gitar müzik aletinin klavyesinin uzamsal bilgisi ve önyüklemeye elverişli uzun süreli müzik bilgisi bağlamında çalışılmıştır. Önyükleme etkisinin görülebilmesi için görsel ve uzamsal bir temsilin uzun süreli bellekte bulunması gerekir. Gitar ile ilintili uzun süreli müzik bilgisine sahip, uzun süreli gitar çalmış bireylerde, enstrümanın klavyesinin uzamsal özelliği sayesinde notaların gösterimin sağlayan nota gruplarını ifade eden akor desenlerinin, uzun süreli bellek temsilleri vardır. Her akor A'dan G'ye olacak şekilde 7 adet harfle ifade edilir ve her birinin enstrüman üzerinde belirli uzamsal temsilleri vardır. Uzun süreli gitar klavyesi müzik bilgisine sahip bireyler ile müzik bilgisine sahip olmayan bireylerin, hazırlanan Görsel-Uzamsal Önyükleme Görevi performansı karşılaştırıldığında, uzun süreli müzik bilgisi olan katılımcıların, çalışma belleği görevi esnasında önyüklemeye uğramaya elverişli olan uzamsal müzik bilgisi sayesinde, uzmanlık ile ilintili çalışma belleği performanslarında artış görülmüştür. 20-30 yaş arası katılımcıların katkıda bulunduğu araştırmada, bir adet karmaşık çalışma belleği görevi, deneycinin hazırladığı Görsel-Uzamsal Önyükleme Görevi Gitar Akorları Versiyonu ve Akor Bilgisi Ölçümü değerlendirme araçları olarak kullanılmıştır. Bunların yanı sıra demografik bilgi formu ve uzamsal desenin zorluğunu ve uyaran üzerinde bulunan notaların algılanan uzaklıklarını belirleyip kontrol etme amaçlı deneyci tarafından hazırlanan Akor Şekilleri Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Mevcut araştırmada çalışma belleğinin iki bileşenine, görsel uzamsal taslak/kopyalama ile fonolojik döngü bileşenlerine, duyarlı ikincil görevler kullanılarak çift görev yürütme yöntemi ile çalışma belleği kapasitesinin baskılandığı şartlarda müzik bilgisine bağlı önyükleme etkisi irdelenmiştir. Gitar ile ilintili uzun süreli müzik bilgisine sahip, gitar çalmış bireylerin Görsel-Uzamsal Önyükleme Görevi Gitar Akorları Versiyonu görevi performansı uzun süreli müzik bilgisine sahip olmayan katılımcılardan anlamlı olarak fazladır. Bu da Önyükleme etkisinin, T9 tipik rakam klavyesi haricinde, uzamsal gitar klavyesi üzerinde de görüldüğünü ve çalışma belleği performansını anlamlı olarak etkilediğini gösterir. Uzamsal ve sözel ikincil görevlerin kullanıldığı araştırmanın sonuçlarında, baskılama değişkenin varlığı birincil görev performansında anlamlı bir düşüş yaratmıştır. Baskılama değişkeninin varlığı ve modalitesinin etkileşimi de anlamlı bulunmuştur, bu anlamlılığa göre uzamsal ikincil görevin varlığı anlamlı olarak daha düşük bir görev performansına neden olurken, yokluğu sözel ikincil göreve göre anlamlı olarak daha yüksek performansa yol açmıştır. Ek olarak uyaran sıralamasının önceliğinin birincil görev performansı üzerindeki anlamlı etkisi, uzun süreli müzik bilgisi olmayan örneklem grubunda bulgulanmış ancak uzun süreli müzik bilgisi olan katılımcı grubunda, uyaran sıralamasının anlamlı bir etkisi görülmemiştir. Bunun yanında uyaran sonralığı etkisi de anlamlı boyutlara ulaşmamıştır. Uzmanlığı bulunmayan katılımcıların, anlamlı derecede ilk gösterilen temsilleri daha kolay geri getirdikleri bilgisine ulaşılmıştır. Bu sonuçların yanında, katılımcıların akor uyaranlarının isimlerini belirtmeleri gerektikleri akor bilgisi ölçümünün sonucunda, yalnızca müzik bilgisi olan katılımcılar incelendiğinde, tüm uyaran isimlerine doğru cevap veren ile en az bir tane hatalı cevap vermiş katılımcılar arasında Görsel-uzamsal Önyükleme Görevi performansı açısından anlamlı fark bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The visuo-spatial bootstrapping effect is observed as an increase in working memory performance on tasks which allow people to make use of spatial long-term information, accessed through the episodic buffer component of the working memory. The Visuo-spatial Bootstrapping Effect is originally measured by using the typical numeric T9 phone keypad. That is, in a phone keypad condition, to-be remembered digits are presented one by one as highlighted keys on a keypad and the recall performance in the bootstrapping condition is compared with that in a learning condition with no keypad in which the digits are presented serially on a single location. The bootstrapping research results show that the keyboard display in the bootstrapping condition creates a spatial context which boosts encoding and memory for the digits to be remembered (Darling & Havelka, 2010; Darling et al., 2012; Darling et al., 2014; Calia et al., 2015; Allan et al., 2017). Unlike the studies in the literature, in the present study, the Visuo-spatial bootstrapping effect was studied in the context of the spatial knowledge of the guitar fretboard and musical knowledge. It was claimed that participants must have a long-term memory for the spatial layout to be used in the bootstrapping condition for a bootstrapping effect to occur. Thus, it is thought here that individuals who have musical knowledge of guitar and play guitar chords would benefit from the spatial knowledge of guitar fretboard when they are asked to learn visual patterns on guitar chord charts. Each chord is represented by a letter from the musical alphabet with 7 notes, A-G, and each has a spatially specific representation on the instrument. Memory performance of participants who were guitar players was compared with that of participants who had no experience with any musical instruments on the guitar-chords version of visual-spatial bootstrapping task, designed by the present researcher to investigate the effects of longterm musical knowledge. In the current study, two secondary tasks which make selective demands on either visuo-spatial sketchpad or phonological loop components of working memory were also employed to examine the bootstrapping effect on memory under different suppression conditions: articulatory suppression, spatial suppression, and no suppression. In the suppression conditions where the secondary tasks were performed, the participant with and without guitar-playing experience exhibited poorer performance than in the no suppression condition. The results also showed that the memory performance was differentially affected by suppression depending on the type of secondary tasks used. The performance was affected more by the spatial secondary task than by the verbal secondary task. In the present study the participants, aged 20-30 years, performed a complex working memory task and the Guitar Chords Version of the Visual-Spatial Bootstrapping Task. In addition, a chord knowledge questionnaire, a demographic information form and Chord Shapes Evaluation Scale were also prepared by the experimenter to collect more data from the participants. It was observed that the participants with guitar-playing experience had better performance on the task, thanks to the spatial musical knowledge, compared to the participants with no guitar experience. This indicates that the Bootstrapping effect extends beyond the T9 typical digit keyboard, and that specialized knowledge of spatial guitar fretboard can influence the working memory performance. In addition, a primacy effect was found in recall performance of the participants with no guitar experience. That is, the first position was recalled significantly more than the other positions. However, no primacy effect was observed in performance of the participants with guitar-playing experience. There was no recency effect in the results for both groups. It was found that the participants were able to retrieve items presented at the beginning of study sessions significantly more easily if they do not have expertise in that manner. The levels of chord knowledge among the participants with guitar-playing experience were assessed and the effect of chord knowledge levels on performance was also investigated in the present study. The results revealed that the participants with high chord knowledge level had a better performance than those with lower knowledge level on the Visual-spatial Bootstrapping Task.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Music non-literate virtuosi: the 'Alaylı' metal band performer
Nota okuyamayan virtüyözler: 'Alaylı' metal grubu icracısı
HALE FULYA SOĞANCI
- Enriching predictive models using graph embeddings
Tahminleme modellerinin çizge gömmeleri kullanılarak zenginleştirilmesi
YAREN YILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞULE ÖĞÜDÜCÜ
- Çocuklarda bağlama eğitimine yönelik uzman görüşlerinin değerlendirilmesi
The evaluation of expert opinions on baglama education for children
EZGİ DEMİRKAYA
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATTİLA ÖZDEK
- Fagot icrasındaki ekspirasyonun boyun kasları üzerindeki etkisinin klinik ortamda incelenmesi ve performansla ilişkisinin sunumu
Clinical investigation of the effect of expiration on neck muscles in bassoon performance and the presentation of its relationship with performance
BERİL ÜNVER