Yapay zekâ etiği ve otonom sistemlerde etik model önerisi
Artificial intelligence ethics and an ethical model proposal for autonomous systems
- Tez No: 806873
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET KARA, DOÇ. DR. LEYLA FİRUZE ARDA ÖZALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Science and Technology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Sanayi devrimi ile birlikte, başlangıçta özellikle fabrikalarda kullanılmak üzere üretilen makineler, diğer endüstri kolları ve sektörler için de insan gücünü taklit ederek belirli görevleri icra edebilen tekniklerin geliştirilmesine öncülük etti. Bunun bir adım ötesinde ise, insan zekâsından esinlenerek tasarlanan ancak çok daha hızlı işlem yapabilen akıllı makinelerin üretimi ile yeni bir döneme girildi. Robotların tamamen insan benzeri olacak şekilde yapılması için belirli bir zaman dilimine ihtiyacımız olsa da, bu teknolojilerin insan zekâsını aşarak daha yüksek seviyelere erişeceğini öngörmek zor değil. Gelecekte bir robot, insan gibi düşünebilecek ve hareket edebilecek, insanın sahip olduğu eksikliklerden, duygusal boşluklardan etkilenmeyen ve yorulmayan, daha nesnel kararlar alabilen bir varlık olacaktır. Yapay zekâ uygulamalarının toplumda kullanılmasıyla birlikte, sistem içinde etik kuralların tekrar düzenlenmesi ve otonom sistemlerin etik ilkelere uyumlu hale getirilmesi önem kazanmıştır. Araştırmada otonom sistemlerin etik kurallara uygun şekilde davranmasını sağlamak bir dizi yöntem ve tekniklerle etik kontrol modeli belirlenmiştir. Modelin amacı, otonom sistemlerin etik değerleri göz önünde bulundurarak ve kişilik haklarını ihlal etmeden karar vermesini sağlamaktır. Altı adımdan oluşan etik kontrol modelinde; yapay zekânın neden olduğu olası riskleri en aza indirmek için, kişisel verilerin kullanımında sorumlulukların belirlenmesi ve olası ihlallerde verilmesi gereken tepkiler ortaya koyulmuştur. Model, sistemin özelliklerinin belirlenmesi, potansiyel etik sorunların belirlenmesi, risk analizinin yapılması, etik kuralların belirlenmesi, sistemin test edilmesi ve sistemin yeniden değerlendirilmesi aşamalarını içerir. Model yapay zekâya sahip sistemlerin etik kurallara uygun olarak çalışmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Modelde yapay zekâyla ilgili toplumsal endişelere yol açan, henüz tam olarak ortaya koyulmamış etik ilkeler belirlenmiş ve otonom sistem tasarımında nasıl ele alınması gerektiği analiz edilmiştir. Çok disiplinli bir çalışma olan model, otonom sistemlerin ortaya çıkarabileceği etik sorunları ayrıntılı bir şekilde tespit etmesi, gerekli düzenlemeler ile ilgili destek vermesi, etik ikilemler sonucu ortaya çıkan problemlerin ve eşitsizliklerin üstesinden gelinmesinde önemli bir adım olacaktır.
Özet (Çeviri)
The industrial revolution sparked the creation of methods that could execute specific jobs by imitating human power for various industries and sectors. This was made possible by the machines that were created expressly for use in factories. A step further than this, a new era has begun with the development of smart machines, which are motivated by human intelligence but have far faster processing speeds. While it will take some time for robots to perfectly resemble humans, it is easy to predict that these technologies will eventually outperform human intelligence and develop to higher levels. A robot of the future will be a thing that can think and act like a human, that is not constrained by human limitations and emotional gaps, that is not worn out, and that is capable of making more unbiased decisions. It is now crucial to restructure ethical norms inside the system and align autonomous systems with ethical principles as a result of the use of artificial intelligence applications in society. To ensure that autonomous systems act ethically, a model of ethical control was developed in the study using a number of methodologies and techniques. The model's goal is to make it possible for autonomous systems to make judgments that respect individual rights and ethical principles. The ethical control model, which consists of six steps, reveals obligations on the use of personal data and responses to potential violations in order to reduce the hazards that artificial intelligence could provide. The model consists of the steps of defining the system's characteristics, seeing potential ethical issues, running a risk analysis, deciding on ethical guidelines, testing the system, and reevaluating the system. The model's goal is to guarantee that artificial intelligence-based systems operate morally. The model has identified unrevealed ethical principles that raise social concerns regarding artificial intelligence and has examined how they should be handled in the creation of autonomous systems. By specifically addressing the ethical issues that may come from autonomous systems and giving support for the appropriate rules, the model, which is a multidisciplinary study, will be a significant step in overcoming the issues and disparities that result from ethical dilemmas.
Benzer Tezler
- How to govern military ai: On the global governance of artificial intelligence from an international security perspective
Askeri yapay zeka nasıl yönetilmeli: Uluslararası güvenlik perspektifinden yapay zekanın küresel yönetimi
ONUR TÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim, Teknoloji ve Toplum Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE ASLI ÇALKIVİK
- A support decision system for predicting rating values of preproduction TV content: An explainable machine learning approach
Yayınlanmamış TV içeriğinin reyting değerinin tahmin edilebilmesi için karar destek sistemi: Bir açıklanabilir makine öğrenimi yaklaşımı
BURAK BATIBAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiMatematik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATABEY KAYGUN
- Neural network based multi-carrier receiver design and doppler estimation
Yapay sinir ağı tabanlı çok taşıyıcılı alıcı tasarımı ve doppler kestirimi
YASİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN ALİ ÇIRPAN
DR. SEDAT ÖZER
- Klasik dönem kelâmındaki insan tasavvurları günümüz yapay zekâ çalışmalarına katkıda bulunur mu? Bedenlenmiş yapay zekâ teorisi çerçevesinde bir değerlendirme
Do human conceptions during the early period of Islamic theology (Kalâm) contribute to today's artificial general intelligence? An assessment in the context of the theory of embodied artificial intelligence
EMİNE ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BULGEN
- Distributed team formation for robot soccer
Robot futbolu için dağıtılmış takım formasyonu
ONURALP ULUSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SANEM SARIEL-TALAY