Zihin kuramı becerisini etkileyen bilişsel etmenlerin gelişim dönemleri boyunca incelenmesi
Examination of cognitive factors affecting theory of mind during developmental periods
- Tez No: 807434
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ ATALAY ATA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Zihin kuramı, Orta Çocukluk, Yetişkinlik, Kuram Kuramı, Sosyo-Kültürel Yaklaşım, Theory of Mind, Middle Childhood, Adulthood, Theory Theory, Socio- Cultural Approach
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Bu çalışmanın amacı, zihin kuramının gelişimini okul öncesi dönem dışında ve sosyo-kültürel bir perspektiften ele alarak incelemektir. Bu amaçla çalışma, iki aşamalı bir biçimde yürütülmüştür. Betimsel yöntemde yürütülen ilk aşamaya, 18-25 yaş aralığında olan 112 üniversite öğrencisi katılmıştır. Yetişkin zihin kuramının yapısına ve zihin kuramını etkileyen bilişsel etmenlere bakılan bu ilk aşamada, zihin kuramının iki faktörlü bir yapı gösterdiği bulunmuştur. Bilişsel etmenlerden yürütücü işlev ve çalışma belleğinin, demografik değişkenlerden kardeşle aradaki yaş farkının yetişkin zihin kuramını yordadığı görülmüştür. İlk aşamanın bulgularından esinlenilerek oluşturulan ikinci aşama, deneysel bir yöntem ile yürütülmüştür. İkinci aşamaya, yaşları 9-10 ve 18-20 aralığında olmak üzere iki farklı yaş grubu katılmıştır. 9-10 yaşlarda 20 deney ve 20 kontrol grubunda olmak üzere toplamda 40 çocuk, 18-20 yaşlarda ise 25 deney ve 25 kontrol grubunda olmak üzere toplamda 50 üniversite öğrencisi yer almıştır. Her iki yaş grubunda da zihin kuramı görevi öncesinde deney grubuna zihinsel durumların yer aldığı, kontrol grubuna ise fiziksel durumların yer aldığı videolar izletilmiştir. Araştırmanın hipotezine zıt bir biçimde her iki yaş grubunda da deney grubunun zihin kuramı puanları ile kontrol grubununkiler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Yaşın zihin kuramı becerisinde anlamlı bir fark yarattığı, beklendiği biçimde 18-20 yaşların 9-10 yaşlardan anlamlı olarak daha fazla başarı gösterdiği görülmüştür. Yaşla başarı artsa da her iki aşamadan çıkan genel sonuç, zihin kuramı kavramına sahip olmanın büyük yaş çocuklarında ve yetişkinlerde başarıyı garantilemediği şeklindedir. Sonuçlar, hem kuram kuramı hem de ortaya çıkma gibi yaklaşımlar ile uyumlu değildir. Mevcut çalışmanın sosyo-kültürel yaklaşımı desteklediği söylenebilir ancak daha güçlü bir destek için farklı yaş gruplarıyla ve farklı görevler ile daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine theory of mind development outside the preschool period and from a socio-cultural perspective. For this purpose, the study was carried out in two stages. 112 university students between the ages of 18-25 participated in the first phase, which was carried out with a descriptive method. At this first stage, the structure of adult theory of mind and cognitive factors affecting adult theory of mind were examined. It has been found that adult theory of mind's structure is with two-factors. Also executive function, working memory and age difference between the sibling and participants predict adult theory of mind. The second stage, inspired by the findings of the first stage, was carried out with an experimental method. Two different age groups, aged 9-10 and aged 18-20 participated in the second stage. There were a total of 40 children aged 9-10, 20 in the experimental and 20 in the control group, and a total of 50 university students aged 18-20, 25 in the experimental and 25 in the control group. In both age groups, before theory of mind task the experimental group watched videos of mental states and the control group watched videos of physical states. Contrary to the hypothesis of the research, no significant difference was found between theory of mind scores of the experimental group and those of the control group in both age groups. It has been observed that age makes a significant difference in theory of mind skills, and as expected, 18-20 year olds are significantly more successful than 9-10 year olds. Although success increases with age, the general conclusion from both stages is that having a theory of mind concept does not guarantee success in older children and adults. The results are inconsistent with both theory theory and approaches such as emergence. It can be said that the current study supports socio-cultural approach, but for stronger support, more research is needed with different age groups and different tasks.
Benzer Tezler
- Orta çocuklukta bilinçli farkındalık gelişiminin bilinçli farkında ebeveynlik ve çocuğun sosyo-duygusal ve sosyo-bilişsel becerileri bağlamında incelenmesi
Investigation of the development of mindfulness in middle childhood in the context of mindful parenti̇ng and the child's socio-emotional and socio-cognitive skills
EDA KARADOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜGE AKBULUT
- Kekeleyen ve kekelemeyen yetişkin erkeklerin empati ve gözlerden zihin okuma becerisinin karşılaştırılması
A comparison of stuttering and non-stuttering adult males' empathy and the ability to read minds through eyes
ŞEVVAL FİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dilbilimİstanbul Medipol ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN SERTAN ÖZDEMİR
- Eşitsizlikten kaçınma davranışının gelişimini etkileyen olası faktörler ve itibar kaygısının rolünün incelenmesi
The development of inequity aversion affecting factors and reputation anxiety examining the role
NİLSU CANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜŞRA EYLEM AKTAŞ
- Erken çocukluk dönemi yaşantıları ve bağlanma stillerinin borderline (sınırda) kişilik örgütlenmesi arasındaki ilişkide zihin kuramı becerilerinin aracı rolü
The mediator factor of theory of mind skills on relationship between early childhood experiences and borderline personality organization
CİHAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF YILDIRIM
- Bipolar bozukluk hasta yakınlarının duygu dışavurumlarının zihin kuramı becerileri ile ilişkisi
Relation of emotion expression of bipolar disorder patient relatives with mental theory skills
FARUK PİRİNÇÇİOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriHarran ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ASOĞLU