Geri Dön

Bergson felsefesinde hayat hamlesi tasavvuru

The concept of vital impetus in bergson's philosophy

  1. Tez No: 807448
  2. Yazar: SELİM GÜRSEL AVCI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM HAFIZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 109

Özet

Yunan mitolojisi ve diğer eski çağların mitolojilerinin tümünde kâinatın ve içinde yaşayan canlıların ortaya çıkışı benzer şekillerde anlatılır. Kadim zamanlardan gelen ve tüm medeniyetlere bazı değişikliklerle yayılan yaratılış telakkisi semavi dinlerde de görülmektedir. Üstelik evrim ve tekâmül fikrinin İslam dini dahil dini düşüncelerde çeşitli yönleriyle savunulduğu söylenebilir. Günümüzde evrim kavramı yaratılışın inkârı şeklinde anlaşılmaktadır. Halbuki evrim, doğal halinde, yaratılışın inkârı değil izahı olarak anlaşılabilir. Nitekim İslâm dünyasında genellikle bu şekilde anlatılmış ve son derece tabii biçimde savunulmuştur. Bununla birlikte, evrim düşüncesi Batı'da hızla yayılmış, bilimdeki gelişmeleri arkasına almış ve klasik anlamda yaratılışı savunanlara karşı kullanılmıştır. Fransız filozof Henri Bergson (1859-1941)“yaratıcı tekâmül”anlayışını tam bu dönemde ortaya atmış, birbirinden farklı evrim teorilerini eleştirerek, tekâmülün bir yaratma olduğunu göstermek suretiyle evrim düşüncesini İslâmî dönemdeki aslına geri döndürmüştür. Buna rağmen Müslüman aydınlar bu görüş üzerinde yeterince çalışmamış, çağdaş evrim tartışmalarına İslâmî açıdan katılmak yerine, onun dışında kalmayı tercih etmişlerdir. Bu tezde Henri Bergson'un“Hayat Hamlesi”anlayışı incelenmiş ve inanç gibi bilimin de hurafeler üretmeye yatkın olduğunu göstermesi bakımından, bu anlayışın önemine dikkat çekilmiştir. Ayrıca bu çalışmada Bergson'un hayat hamlesi anlayışının, yaratılışçılarla evrimcilerin aynı dili konuşması için bir zemin, inancın bilimle var olmaya devam etmesi ve ona arkasını dönmek zorunda kalmaması için bir imkân olduğu tezi savunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The emergence of the universe and the living things in it explained in similar ways in Greek mythology and other mythologies of ancient times. The concept of creation, which has come from ancient times and spread to all civilizations with some changes, is also seen in monotheistic religions. Moreover, it can be said that the idea of evolution and evolution is defended in various aspects in religious thoughts, including Islam. The concept of evolution is nowadays understood as a denial of creation. However evolution in its natural state can be understood as an explanation, not a denial of creation. In the Islamic world, it was generally explained in this way and defended in a natural way. However, the idea of evolution has rapidly spread in the West, supported by advancements in science, and has been used against those who traditionally defend creationism. French philosopher Henri Bergson defends the idea of“creative evolution”and criticizes the various evolutionary theories by showing that evolution is a creation, and virtually returning the idea of evolution to its original form in the Islamic period. However Muslim intellectuals did not work on this view enough, and instead of participating in contemporary evolution debates from an Islamic point of view, and they preferred to stay out of it. In this dissertation, In this thesis, Henri Bergson's concept of“élan vital”(vital impetus) has been examined, and its importance has been emphasized in showing that, like faith, science is also prone to producing superstitions. Additionally, it has been argued that Bergson's concept of“vital impetus”provides a common ground for creationists and evolutionists to speak the same language, and that it offers a possibility for faith to coexist with science without having to turn its back on it.

Benzer Tezler

  1. Henri Bergson felsefesinde din ahlak ilişkisi

    Religion morality relationship in Henri Bergson's philosophy

    FUNDA SAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE SIDIKA OKTAY

  2. Henri Bergson'da din ve ahlak ilişkisi

    Religion and moral relationship in Henri Bergson

    MUSTAFA KORKMAZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    FelsefeBursa Uludağ Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL ÇETİN

  3. H. Bergson'un din ve ahlak felsefesi

    H. Bergson's filozofi of religion and moral

    CEMAL ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DinMarmara Üniversitesi

    İlahiyat Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. NECİP TAYLAN

  4. Türk milliyetçiliğinde 'spiritüalist' yaklaşım: Dergah dergisi (1921-1923)

    'spiritualist' approacah in Turkish nationalism: The journal of Dergah (1921-1923)

    EFE ARIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    FelsefeMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ AKAY

  5. Şuurlu muhafazakârlık: Mustafa Şekip Tunç düşüncesinde birey, toplum, siyaset

    Conscious conservatism: individual, society and politics in Mustafa Şekip Tunç's thought

    İLHAN YAYLALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Siyasal BilimlerHacettepe Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    ÖĞR. GÖR. RUHTAN YALÇINER