Siyerde isnâd (İbn Sa'd'ın rivayet ağları)
Isnād in Sira (Ibn Sa'd's narration network)
- Tez No: 809182
- Danışmanlar: PROF. DR. MEFAİL HIZLI, PROF. DR. ADNAN DEMİRCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 360
Özet
Klasik dönem siyer telifleri hicrî ikinci asrın ortalarından itibaren İslâmî literatüre dahil olmuştur. Yazıldıkları dönemden önceki siyer rivayetlerini muhtevî olan bu eserler söz konusu dönemin bilgi aktarım süreçleri hakkında önemli bir tarihî kaynak olma özelliğine sahiptirler. Klasik siyer teliflerindeki rivayetlerin isnâdlı olarak aktarılması, râviler ve aralarındaki ilişkilere odaklanmaya imkân tanımaktadır. Böylelikle isnâdlar, erken dönem İslâm entelektüel tarihinin önemli bir kaynağı haline gelmektedir. Klasik bir telifin kaynaklarının isnâdlara dayalı olarak sorgulanması dijital araçlarla daha pratik hale gelmekte ve gün geçtikçe bu sahada çalışmalar hız kazanmaktadır. Bu araştırmada klasik dönem müelliflerinin zirve ismi kabul edilen İbn Sa'd'ın Kitâbü't-Tabakâti'l-kebîr'inin siyer kısmının kaynakları isnâdlara dayalı olarak ele alınmaktadır. Bu amaçla dijital beşerî bilimlerin yöntemlerinden sosyal ağ analizleri kullanılmakta ve İslâm tarihi çalışmalarına katkı sunmak üzere bir araştırma yöntemi olarak rivayet ağı analizleri teklif edilmektedir. İbn Sa'd'ın siyer rivayetlerinin isnâdları öncelikle yapısal olarak incelenmekte ve ana kaynakları isnâdlara dayalı olarak sorgulanmaktadır. Klasik dönem siyer rivayetlerinin ana kaynağı olan sahâbe nesli râvilerinden ön plana çıkan Hz. Âişe, İbn Abbâs ve Enes b. Mâlik'in rivayetleri müstakil ve ortak rivayet ağlarına göre ortaya konulmaktadır. Bu bağlamda her üç sahâbînin ilk nesil aktarıcılarından müellifin dönemine kadarki süreç birkaç nesilden oluşan periyodlara göre ele alınmaktadır. İsnâd analizlerine dayalı olarak ön plana çıkan râvilerin rivayet içerikleri konularına göre tasnif edilerek hicrî ilk üç yüzyıldaki siyer tedvîn ve telif süreçleri incelenmektedir. Böylelikle İbn Sa'd'ın kendisinden önceki siyer rivayet geleneğinden ne düzeyde etkilendiği ve kendisinin bu sürece katkısı ele alınmaktadır.
Özet (Çeviri)
Since the middle of the second century, the classical sīra writings have been included in Islamic literature. These works, which contain the sīra narrations before the period in which they were written, are important historical sources about the information transmission processes of the period in question. The narrations in the classical sīra works are narrated in isnād, allowing us to focus on the narrators and their relationships. Thus, isnāds become an essential source of early Islamic intellectual history. The examination of the sources of a classical text based on isnāds becomes more convenient with digital facilities, and research in this field becomes more popular. In this thesis, the sources of the sīra section of Ibn Saʿd's Kitāb al-Ṭabāqāt al-kabīr, which is considered the pinnacle of classical period authors, are examined based on isnāds. For this purpose, social network analysis, one of the methods of digital humanities, is used, and narrative network analysis is proposed as a research method to contribute to the study of Islamic history. The isnāds of Ibn Saʿd's sīra narrations are analyzed structurally, and their main sources are questioned based on the isnāds. The narrations of ʿĀisha, Ibn ʿAbbās, and Anas ibn Mālik, who are the main sources of the classical period sīra narrations, are revealed according to their individual and common narration networks. In this context, the transmission from the first generation of narrators of the three companions to the author's time is discussed in terms of multiple-generational periods. Based on the isnād analysis, the narration contents of the prominent narrators are classified according to their subjects, and the processes of sīra editing and composition in the first three centuries of Hijra are investigated. Thus, the extent to which Ibn Saʿd was influenced by the tradition of sīra narration before him and his contribution to this process are discussed.
Benzer Tezler
- Şa'bî'nin İslam tarihi rivayetlerinin tespiti ve değerlendirmesi
Identification and evaluation of Şa'bî's narrative in Islamic history
MUSTAFA ERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dinİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT ESKİN
- Beyânülhak Gazetesi'ndeki (1908-1912) siyer ile ilgili yazıların tespit ve tahlili
Finding and analyzing articles regarding sīra (Life of prophet muhammad) in Beyânülhak Gazette (1908-1912)
ERDEM AKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATIMATÜZ ZEHRA KAMACI PEKGEÇGİL
- هجرة الأوطان في الفقه الإسلامي
Hicretü'l-Evtân fi'l-Fıkhiʼl-İslamî
BADERKHAN TAHA YASEEN
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl Üniversitesiİslam Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHİTTİN ÖZDEMİR
- Kıssa-siyer ilişkisi bağlamında Hz. İbrahim kıssası
Hz in the context of short-siyer relation. Ibbrahim kıssası
ABDÜSSELAM SOYLU
Doktora
Türkçe
2024
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYA PAK
- Münîrî'nin (öl.1521?) Manzum Siyer-i Nebî'si Cilt 2-3 (inceleme-metin)
Siyer-i Nebî of Münîrî (d. 1521?), vol. 2-3 (text and analysis)
REYHAN ÇORAK
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHAT DENİZ