Hayvanlara yönelik ayrımcılığı gruplar arası düzlemde ele almak: türcülüğün sosyal baskınlık ve sosyal temsiller kuramları bağlamında incelenmesi
Analyzing discrimination against animals at the intergroup level: an investigation of speciesism in the context of social dominance and social representations theory
- Tez No: 810069
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM ERSİN KUŞDİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Bu tez çalışması hayvanlara yönelik önyargı/ayrımcılık olarak tanımlanan türcülüğün (speciesism) sosyal psikolojik incelemesini yapmak amacıyla yürütülmüştür. İnsan grupları arasındaki hiyerarşiyi açıklamada kullanılan Sosyal Baskınlık Kuramı (SBK) çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturmaktadır. SBK bağlamında türcülüğün diğer ayrımcılık biçimleriyle olan ilişkisi, benzerlikleri ve farklılıkları incelenmiş ve insan-hayvan arasında inşa edilen hiyerarşik yapı SBK zemininde görgül olarak çalışılabilir bir fenomen haline getirilmeye çalışılmıştır. Araştırma, ön çalışma ve ana çalışma olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Her iki aşama da çevrimiçi olarak gerçekleştirilmiş ve veriler anket yoluyla toplanmıştır. Toplam 346 (Ort.yaş = 31.58) katılımcıyla yürütülen ön çalışmada, ana çalışmada kullanmak amacıyla çocuklara yönelik önyargıların incelendiği Çocuklara Yönelik Çelişik Yaşçılık Ölçeği isimli bir ölçüm aracı geliştirilmiştir. Farklı beslenme düzenine/yaşam tarzına sahip toplam 695 (Ort.yaş = 28.09) katılımcıyla yürütülen ana çalışmada ise türcülüğün; çocuklara yönelik yaşçılık, cinsiyetçilik, mülteci düşmanlığı ve Sosyal Baskınlık Yönelimi (SBY) ile ilişkisi incelenmiş ve her bir ayrımcılık biçimini en güçlü yordayan değişkenler tespit edilmiştir. Çalışmanın bir diğer önemli amacı ise Sosyal Temsiller Kuramı çerçevesinde katılımcıların hayvanlara dair hangi tür sosyal temsillere sahip olduğunu belirlemektir. Demografik özelliklerden beslenme düzeni/yaşam tarzı ve türcülük düzeyinin sosyal temsillerle ilişkisi mercek altına alınmıştır. Ana çalışma süreci hem nicel hem de nitel veri toplama ve analiz teknikleri kullanılarak yürütülmüştür. Sonuçlar hipotezleri destekler bir şekilde, hayvanlara yönelik tutumlar ile insan dış gruplarına yönelik tutumlar arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Hepçiller nicel ölçümlerde etik vegan/vejetaryenlerle karşılaştırıldığında dış gruplara karşı daha önyargılı bulunurken, hayvan temsillerinde bir farklılık tespit edilememiştir. Bulgular literatürdeki çalışmalar çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to make a social psychological analysis of speciesism. Social Dominance Theory (SDT) constitutes the study's theoretical framework. In the context of SDT, the relationships, similarities and differences between speciesism and other forms of discrimination have been examined and it has been tried to make speciesism an empirically investigated phenomenon on the ground of SDT. The research consists of two phases, the preliminary study and the main study. Both phases were carried out online and data were collected through questionnaires. In the preliminary study (N = 346, Mage = 31.58), a measurement tool was developed to examine prejudices against children for use in the main study. In the main study, which was conducted (N = 695, Mage = 28.09) with different diets/lifestyles groups, the relationship between speciesism and adultism, sexism, racism and Social Dominance Orientation was examined. In addition, the most powerful predictors of each form of discrimination were identified. Another important aim of the study is-within the framework of Social Representation Theory-to determine what kind of social representations the participants have about animals. The relationship between diet/lifestyle and speciesism level with social representations has been scrutinized. The main study process was conducted using both quantitative and qualitative data collection and analysis techniques. Positive and significant relationships were found between attitudes towards animals and attitudes towards human outgroups. Omnivores were more biased towards outgroups than ethical vegan/vegetarians in quantitative measures, but no difference was found in animal representations. The findings were discussed with previous studies in the literature.
Benzer Tezler
- Hayvanların türcülük bağlamında ötekileştirilmesi
Marginalization of animals in the context of speciesism
BERK EFE ALTINAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKLEM TEKDEMİR YURTDAŞ
- Diyabetik ayak bakımında in vivo çalışma: Gülyağından elde edilen geraniol pansumanının diyabetik yara iyileşmesine etkisi
In vivo study in care of diabetic foot: The effect of geraniol dressing obtained from rose oil on diabetic wound healing
SIDDIKA ERSOY
Doktora
Türkçe
2017
HemşirelikEge Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR TÜREYEN
YRD. DOÇ. DR. AYŞE KOCABIYIK
- Çocuk saldırganlığına yönelik anne baba tutum ölçeği
Parental attitude towards child aggression scale
PETEK HALMAN KARA
Doktora
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESLİHAN ZABCI
- Türcülük ve medya: Türkiye'de türcü gazetecilik pratikleri
Speciesism and media: Speciesist journalism practices in Turkey
ALİCAN ERALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
GazetecilikGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA ÇEVİKEL
- Rescuing the bears, silencing the bear leaders: Bear dancing in historical context and its abolition in Turkey
Ayıları kurtarıp ayıcıları susturmak: Tarihsel bağlamda ayı oynatıcılığı ve Türkiye'de yasaklanışı
PELİN TÜNAYDIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
AntropolojiSabancı ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE PARLA