Yangın durumunda bina tahliyesinin tatbikat ve sayısal benzetim yöntemleri ile incelenmesi: Yurt binası örneği
Examination of building evacuation in fire situation by fire drill and numerical simulation methods: Dormitory example
- Tez No: 810724
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURİ SERTESER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Kontrolü ve Yapı Teknoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
İnsan ihtiyaçlarının karşılanması için tasarlanan her bina, kullanıldığı süre boyunca çok sayıda insanı geçici veya kalıcı şekilde içinde barındırır. Binaların kullanımda olduğu süre boyunca yangın gibi felaketlere hazırlıklı olması ve barındırdığı tüm bina kullanıcılarının emniyetle tahliye edilebileceği olanaklara sahip olması gereklidir. Binanın kullanım sınıfı, kaçış yollarının sayı ve genişlikleri, binada kullanılan malzemeler ve bu malzemelerin yangına tepki sınıfları, ortam sıcaklığı, tahliye olan insanların yaşı, cinsiyeti, kültürü ve eğitim düzeyi gibi pek çok parametre yangında insan tahliyesini birinci derecede etkiler. Bu nedenle emniyetli bir yangın tahliyesi, bina tasarlanırken bu parametreler dikkate alınarak performansa dayalı tasarım yapmakla sağlanabilir. Performansa dayalı yaklaşımın yangın emniyeti tasarımına uygulanması, yönetmelik gerekliliklerini standart olarak karşılamak yerine bir binanın bütün olarak performansını içerir. Bu amaçla yangından korunma mühendisleri, yangın ve dumanın yayılma davranışını ve tahliye performansını açıklamak için bilgisayar modelleri ve benzetimlerinden yararlanır. Performansa dayalı yaklaşımın temel amacı insan hayatını korumak olduğundan, tehlike altındaki insanların davranışlarını tahmin etmek bu tür modellemenin temel amacıdır. Modellemede özellikle insanla ilgili faktörler dikkate alınmalıdır. Tahliyedeki insan faktörlerini anlamak için gerçek bir yangın sonrası hayatta kalan tahliye olmuş kişilerle görüşmeler, çevrimiçi anketler, tatbikatlar, sayısal benzetimler ve sanal gerçeklik çalışmaları gibi farklı veri toplama teknikleri kullanılır. Türk insanlarının tahliye davranışını inceleyen daha önce yapılmış sadece iki bilimsel çalışma bulunmaktadır. Tez çalışmasında belirli bir kullanım sınıfı için farklı cinsiyetteki insanların yangın anındaki tahliye davranışlarının gözlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için yüksek öğrenim yurtları örnek olarak ele alınmış; bu binaların kullanıcısı kız ve erkekler için hem tatbikat hem de sayısal benzetim yöntemleri kullanılarak yangın durumundaki davranışları incelenmiştir. Her iki yöntemin çıktıları ayrı ayrı değerlendirilerek karşılaştırılmış ve yurt binası örneğinde tatbikat ve sayısal benzetim yöntemlerinin sonuçları karşılaştırılmıştır. Tezin 1. Bölümü'nde tahliye süreci detaylı olarak incelenmiş ve bu süreci etkileyen, üzerinde yeterli çalışma olmayan faktörlerden kültürölçeğinde araştırma yapılmaya karar verilmiştir. Bu kapsamda tezin amacı, Türkiye'deki insanların tahliye davranışlarını incelemek ve bu incelemelerden elde edilen veriler ile benzetim sonuçlarının karşılaştırmasını yapmak olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, araştırmanın soruları, kapsamı, sınırlamları ve hedefleri belirlenmiş ve Türkiye'deki insanların tahliye süreciyle ilgili daha önce yapılmış olan çalışmalar incelenmiştir. Tezin 2. ve 3. Bölümü'nde kültürün de içinde bulunduğu yangın anında insan tahliyesini etkileyen faktörler ve bu faktörlerin araştırma yöntemleri anlatılmıştır. Bu faktörlerden insanla ilgili olan özellikler yaş, cinsiyet, kültür ve sosyal davranış başlıkları altında, araştırma yöntemleri ise vaka çalışmaları, tatbikatlar, benzetimler ve sanal gerçeklik çalışmaları başlıkları altında incelenmiştir. Tezde bu yöntemlerden tatbikat ve benzetim yöntem olarak kullanılırken, aynı kültürdeki ve yaş aralığındaki iki farklı cinsiyetten insanların ayrı ayrı tahliye süreçleri ve sosyal davranışları incelenip, karşılaştırılmıştır. Tezin 4. Bölümü'nde tez kapsamında yapılan tatbikatlar ve benzetimlerin senaryoları anlatılmış, 5. Bölümü'nde ise bu tatbikat ve benzetimlerin sonuçları incelenmiş ve karşılaştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Every building, designed to meet human needs, accommodates a large number of people temporarily or permanently during its use. The buildings must be prepared for disasters such as fire during the period they are in use and must have facilities for the safe evacuation of all building users. Many parameters such as the usage class of the building, the number and width of the escape routes, the materials used in the building and the reaction classes of these materials, the ambient temperature, the age, gender, culture and education level of the evacuated people affect the evacuation of people in a fire in the first degree. For this reason, a safe fire evacuation can be achieved by considering these parameters while designing the building, by designing based on performance. Applying the performance-based approach to fire safety design involves the performance of a building as a whole, rather than meeting regulatory requirements as a standard. For this purpose, fire protection engineers use computer models and simulations to explain the propagation behavior of fire and smoke and evacuation performance. Since the main purpose of the performance-based approach is to protect human life, predicting the behavior of endangered people is the main purpose of this type of modeling. In modeling, especially human-related factors should be taken into account. Different data collection techniques are used to understand the human factors in evacuation, such as interviews with evacuees who survived a real fire, online surveys, drills, numerical simulations, and virtual reality studies. There are only two previous scientific studies examining the evacuation behavior of Turkish people. In the thesis study, it is aimed to observe the evacuation behaviors of people of different genders at the time of fire for a certain usage class. For this, higher education dormitories were taken as an example; The behavior of the users of these buildings in case of fire was investigated by using both drills and numerical simulation methods. The outputs of both methods were evaluated separately and compared, and the results of the drills and numerical simulation methods were compared in the example of the dormitory building. In the first part of the thesis, the evacuation process was examined in detail and it was decided to conduct a research on the cultural scale, which is one of the factors that affect this process and on which there is not enough study. In this context, the aim of the thesis is to examine the evacuation behaviors of people in Turkey and to compare the data obtained from these studies and the simulation results. For this purpose, the questions, scope, limitations and objectives of the research were determined and previous studies on the evacuation process of people in Turkey were examined. In the 2nd and 3rd Chapters of the thesis, the factors affecting human evacuation in the event of a fire, including culture, and the research methods of these factors are explained. Among these factors, human-related features were examined under the headings of age, gender, culture and social behavior, and research methods were examined under the headings of case studies, drillss, simulations and virtual reality studies. In the thesis, the evacuation processes and social behaviors of people of two different genders in the same culture and age range were examined and compared. In the 4th Chapter of the thesis, the scenarios of the drills and simulations carried out within the scope of the thesis are explained, and in the 5th Chapter, the results of these drills and simulations are examined and compared.
Benzer Tezler
- Kaçış merdivenlerinin yangın güvenliği açısından değerlendirilmesi
Evaluation of escape stairs in terms of fire safety
HÜSNİYE SUEDA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN AVLAR
- Sanayi yapılarında ısı, ses ve yangın yalıtımının incelenmesi
The investigation of insulation of heat, noise and fire in industrial buildings
SALİH EMRE
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Enerjiİnönü ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İ. GÖKHAN AKSOY
- Yangın güvenliği için yapı tahliyesine yönelik yürütülen güncel araştırmalarda yapı bilgi modellemesi (YBM) kullanımının değerlendirilmesi
Evaluation of the current research focused on use of building information modeling (BIM) in building evacuation studies for fire safety
SÜMEYYE AKIN OKUYUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkBaşkent ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYSU SAGUN KENTEL
- Acil durumlarda iç mekanların tahliyesine yönelik 3B CBS tabanlı akıllı mobil navigasyon sisteminin geliştirilmesi
Development of a 3D GIS based intelligent mobile navigation system for evacuation of indoor environments in emercengy cases
YASİN ORTAKCI
Doktora
Türkçe
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKarabük ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL RAKIP KARAŞ
- Examination of fire safety measures taken in refunctioned hospital buildings
Fonksiyon değişikliğine uğramış hastane yapılarında alınan yangın güvenlik önlemlerinin incelenmesi
FURKAN ERUÇAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURİ SERTESER