Geri Dön

Nadir toprak elementleri içeren çözeltilerin solvent ekstraksiyon işleminin incelenmesi

Investigation of solvent extraction process of solutions containing rare earth elements

  1. Tez No: 810911
  2. Yazar: UTKU HATİPOĞLU
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BURAK BİROL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Metalurji Mühendisliği, Metallurgical Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Malzeme Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 75

Özet

Nadir toprak elementleri, günlük hayatımızda sıklıkla kullandığımız başta elektronik cihazlar olmak üzere, elektrikli araçlar, optik camlar, lazerler gibi pek çok alanın yanı sıra savunma sanayii ve enerji üretim sistemleri gibi stratejik alanlarda da kullanılmaktadır. Kullanım alanlarının bolluğu ve bu ürünlere olan talebin gün geçtikçe katlanarak artması bu elementlere olan talebi arttırmaktadır. Nadir toprak elementleri sahip oldukları benzersiz özelliklerinden dolayı kullanıldıkları alanlarda başka elementlerce ikame edilememektedirler. Stratejik kullanım alanları ve yerlerinin doldurulamaz oluşunun beraberinde rezervlerinin oldukça kısıtlı oluşu, bu elementlerin üretimini önemli hale getirmiştir. Nadir toprak elementlerinin üretimi hidrometalurjik yöntemlerle yapılabilmektedir. Bu elementlerin benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olmalarından dolayı bir arada bulunma eğilimleri ayrıştırılmalarında problem oluşturmaktadır. Bu yüzden hidrometalurjik yöntemler nadir toprak metallerin üretimindeki tek alternatiftir. Solvent ekstraksiyon yöntemi sulu çözeltilerdeki metal iyonlarının, organik solventler kullanılarak ayrıştırılmasını sağlayan bir yöntemdir. Ayrıştırılması güç olan nadir toprak elementlerinin hem birincil hem de ikincil üretimi proseslerinde bu yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemde ilk aşamada, kullanılan organik solventler sahip oldukları özelliklere göre belirli metal iyonlarıyla seçici olarak bağ kurarlar, bu işleme yükleme adı verilir. Yükleme aşamasından sonra organik faza geçmiş olan metal iyonları, sıyırma adı verilen bir sonraki aşama ile organik solventlerdeki komplekslerden koparılarak inorganik faza geçirilir. Bu şekilde solvent ekstraksiyon prosesi tamamlanır ve metal iyonları iki ayrı çözeltide ayrıştırılmış olarak elde edilir. Yapılan bu çalışmada çözeltiye alınmış nadir toprak elementlerinin solvent ekstraksiyon prosesi ile ayrıştırma davranışı incelenmiştir. Solvent ekstraksiyon işlemini öncesinde hazırlanan besleme çözeltisi floresan fosfor tozunun liç edilmesi ile elde edilmiştir. Bu liç işlemi iki aşamalı bir prosesle gerçekleştirilerek, besleme çözeltisinin mümkün olan en az oranda empürite içermesi sağlanmıştır. Bu işlemle çözeltiye, fosfor tozunun yapısındaki nadir toprak elementlerinden itriyum ve evropiyumun geçmesi sağlanmıştır. Solvent ekstraksiyon prosesinde yükleme ve sıyırma işlemlerine parametrelerin verim üzerine etkisi incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre yükleme aşamasının 4 kez tekrarlanması sonucunda itriyumun tamamen çözeltiden uzaklaştırılarak evropiyumdan ayrıştırılabildiği sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

Rare earth elements are used in many areas such as electronic devices, which we frequently use in our daily lives, electric vehicles, optical glasses and lasers, as well as in strategic areas such as defence industry and energy production systems. The abundance of usage areas and the exponential increase in demand for these products day by day increases the demand for these elements. Due to their unique properties, rare earth elements cannot be substituted by other elements in the areas where they are used. The production of these elements has become important due to their strategic use and irreplaceability, as well as the fact that their reserves are very limited. Rare earth elements can be produced by hydrometallurgical methods. Since these elements have similar physical and chemical properties, their tendency to coexist creates problems in their separation. Therefore, hydrometallurgical methods are the only alternative for the production of rare earth metals. Solvent extraction method is a method that allows the separation of metal ions in aqueous solutions using organic solvents. This method is used in both primary and secondary production processes of rare earth elements that are difficult to separate. In the first stage of this method, the organic solvents used selectively bond with certain metal ions according to their properties, this process is called loading. After the loading stage, the metal ions that have passed into the organic phase are detached from the complexes in the organic solvents and passed into the inorganic phase by the next stage called stripping. In this way, the solvent extraction process is completed and metal ions are obtained separated in two separate solutions. In this study, the separation behaviour of rare earth elements taken in solution by solvent extraction process was investigated. The feed solution prepared before the solvent extraction process was obtained by leaching fluorescent phosphorus powder. This leaching process was carried out in a two-step process to ensure that the feed solution contained the minimum amount of impurity. With this process, yttrium and europium, which are rare earth elements in the structure of phosphorus powder, were provided to pass into the solution. The effect of the parameters on the yield of the loading and stripping processes in the solvent extraction process was analysed. According to the results obtained, it was concluded that yttrium could be completely removed from the solution and separated from europium as a result of repeating the loading stage 4 times.

Benzer Tezler

  1. Recovery of rare earth elements (REEs) from leach solutions by solvent extraction with predispersion

    Liç çözeltilerinden nadir toprak elementlerinin (NTE) ön dağıtımlı çözücü ekstraksiyon yöntemiyle kazanılması

    MUHAMMAD ZUBAIR RAHIM

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Maden Mühendisliği ve MadencilikOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Cevher Hazırlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ İHSAN AROL

  2. Toryum –nadir toprak elementleri konsantresinden toryumun yan ürün olarak kazanılması ve solvent emdirilmiş reçineler ile nadir toprak elementlerinin ayrılması

    Recovery of thorium as a by-product from thorium-rare earth elements concentrate and separation of rare earth elements using solvent impregnated resins

    SELCAN SENGÜL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    KimyaEge Üniversitesi

    Nükleer Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN TEL

  3. Toryumun ve nadir toprak elementlerinin kazanılmasında organik çözücü yüklü silikajelin kullanılabilirliğinin incelenmesi

    Investigation of the thorium and rare earths recovery on the silica gel column coated with an organic extractant

    ÜMRAN HİÇSÖNMEZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Nükleer MühendislikEge Üniversitesi

    Nükleer Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERAL ERAL

  4. The investigation of kinetics of leaching parameters of rare earth element containing raw materials

    Nadir toprak elementleri içeren hammaddelerin çözümlendirme ile değerlendirilme kinetiğinin incelenmesi

    HÜSEYİN EREN OBUZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    Metalurji MühendisliğiDokuz Eylül Üniversitesi

    Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ALKAN

  5. Nadir toprak elementlerinin iyon değiştirici reçinelerle ayrılmasında sodyum trimetafosfatın yeni bir elüent olarak incelenmesi

    Investigation of sodium trimetaphosphate as a new eluting agent for the separation of rare earth elements by ion exchange resins

    ŞANA KUTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Kimyaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. AYÇİÇEK AKSELİ