Türk hukukunda kanun önünde eşitlik ve adalet ilkesinin yorumlanma şekli
Interpretation of the principle of equality and justice before the law in Turkish law
- Tez No: 811373
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERCAN GÜRLER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Adalet, eşitlik, kanun önünde eşitlik, adalet önünde eşitlik, özgürlük, Justice, equality, equality before the law, justice before the law, freedom
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Aristoteles'in dediği gibi insan sosyal bir yaratıktır. İnsan, ancak toplum içinde yaşamını sürdürebilir. Bunun nedeni, yaşama gereksinmelerini sağlamak, güvenlik içinde olmak ve neslini devam ettirmek gibi temel içgüdülerden kaynaklanan zorunluluklardır. Bu gereksinmelerini de sağlayan sisteme“sosyal düzen”diyebiliriz. Sosyal düzenin herkese eşit bir uygulamayla hayata geçmesi, keyfilikten uzak ve objektif değerlere uygun kuralların oluşturulması ile mümkündür. Bu bakımdan sosyal düzende kuralları Devlet dediğimiz teşkilatlanma sağlar. Kısaca, Devletin tanımını; sınırları belli bir Ülkeyi ve burada yaşayan Ulusu kapsayan bir insanlık ve hukuk organizasyonudur şeklinde yapabiliriz. Bu devlet kurumu, Anayasa ile vatandaşa karşı yükümlülüklerini, temel organlarını ve faaliyetlerini, vatandaşların temel hak ve ödevlerini teminat altına alan temel hukuk kurallarını belirler. Tez konum olan“Kanun önünde Eşitlik ve Adalet İlkesinin Yorumlanma Şekli”, bu bakımdan, Anayasa'nın özünü oluşturur. Anayasa'nın 2. maddesinde“Cumhuriyetin Nitelikleri”belirlenirken,“milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde insan haklarına saygılı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir”ifadesinden anlaşılacağı üzere,“adalet anlayışı”,“eşitlik ilkesi”ni içerir. Adalet, ancak eşitlik ilkesi ile sağlanabilir. Hukukun özü, adalet olup adaletin özü de eşitliktir. Bunu izleyen bir nitelik olan“demokratik”olma niteliği de“eşitlik”ilkesine dayanır. Demokrasi, halkın halk tarafından halk yararına yönetimi olduğundan, halkın oluşturduğu bir ulusta ayrımcılık yapılmadan herkese eşit hak ve fırsat olanağı tanınması gerekir.“Laiklik”niteliğine gelince, devlet yönetiminin dini esaslara dayandırılmaması, din ve devlet işlerinin ayrılması, öte yandan, inanç ve dinler arasında ayrımcılık yapılmaması, devletin bütün din ve inançlara eşit mesafede durması anlamını taşır.“Sosyal Devlet”ilkesi ise toplumun huzur ve mutluluğu için milli dayanışmanın bir göstergesi olarak zayıfların kollanması ve korunması şeklinde ifade edilebilir. Bu nitelikte de dolaylı bir“pozitif eşitlik”olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Son nitelik olan“Hukuk Devleti”ilkesi ile de hiçbir kişiye, aileye, zümreye ve sınıfa ayrıcalık tanınamayacağı, herkesin“kanun ve adalet önünde eşit”muamele görmesi, diğer bir ifade ile“üstünlerin hukuku”değil“hukukun üstünlüğü”ilkesi biçiminde algılanıp uygulanması gerektiği anlaşılır. Nitekim,“Eşitlik”ilkesinin Anayasanın Genel Esaslar kısmında yer alması da bu ilkenin Anayasanın özünü (ruhunu) ifade ettiği şeklinde değerlendirilebilir. Bu bakımdan, tezde Anayasanın“Eşitlik”konusuyla ilgili gördüğüm;“Genel Esaslar”,“Temel Haklar ve Ödevler”,“Cumhuriyetin Temel Organları”gibi bölümlere yer verdim. Cumhuriyetin temel organlarının yani yasama, yürütme ve yargı organları arasında, altlık-üstlük durumunun olmadığını, belirli ve dengeli bir ayrımın ve işbirliği ile uyumun olduğunu belirtmeye çalıştım. Özellikle,“Yargı”bölümünde yargıcın karar verirken uyması gereken kurallara yer verdim. Bundan yola çıkarak“Anayasa Mahkemesi”ve“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi”ile“Uluslararası (Lahey) Adalet Divanı”nın konuyla ilgili bazı kararlarına da değindim. Tezin devam eden bölümlerinde“kanun”kavramını ve kaynaklarını ele aldım. Herkesin kanun önünde eşit olması; ayrımcılık yasağı; herkesin kültür, din, dil çeşitliliğine saygı gösterilmesi; kadın-erkek eşitliği; çocuk hakları yönünden eşitlik; yaşlı hakları açısından eşitlik; engelli hakları yönünden eşitlik; kanunların düzenlenmesinde eşitlik başlıkları altında ulusal ve uluslararası mevzuat hükümlerindeki duruma, kanunların uygulanmasında eşitlik ilkesine, eşit şartlarda eşit uygulama ve kişiye özgü eşitlik doğuran uygulamalara; adalet (eşitlik) kavramının tarihçesine ve mukayeseli hukuktaki durumuna, adalet sistemine, mahkemelerin kuruluş ve işleyişlerine ilişkin olarak,“eşitlik ilkesi”nin uygulama kriterlerine ve ilgili mevzuata; adalet (mahkeme) önünde eşitlik, hakimin tarafsızlığı, hakimin bağımsızlığı, vicdani kanaat, hakimin hukuki sorumluluğu gibi ilkelere yer verdim. Hukuk güvenliği ve hukukun üstünlüğü konularında mevcut durum ile olması gereken konusundaki kanaatlerimi belirterek, kanun önünde eşitlik durumunu konu alan ulusal ve uluslararası düzenlemelerini; özellikle, yasama organının yasa oluştururken gözönünde bulundurması gereken prensipleri, anayasaya aykırı biçimde düzenlenen ve eşitsizlik yaratan yasaların denetim usullerini ve iptal dava çeşitlerini inceledim. Sonuç bölümünde ise“Kanun Önünde Eşitlik ve Adalet ilkesinin yorumlanması”konusunda edindiğim düşünce ve kanaatlerimi açıkladım.
Özet (Çeviri)
As Aristotle said man is a social creature. Man can only survive in society. The reason for this is the obligations arising from basic instincts such as providing the needs for life, being safe and sustaining the genertion. We can call the system that provides these needs as the“social order”. In order for the social order to be implemented with equality for everyone, you need to create rules and regulations that are far from arbitrariness and in accordance with objective values. To acheive this, the organization we call the“State”provides the rules in the social order. In short, we can make the definition of the“State”as; the society and the organized rules in a certain 'country' and the 'nation' living there. Wİth a constitution, the institution of state, determines its main organs and activities, the basic legal rules that guarantee its obligations to the citizens, and the fundamental rights and duties of the citizens. In this respect the main theme of my thesis“Justice and the Principle of Equality Before the Law”, constitutes the essence of the constitution. The“Qualities of the Republic”are determined in the 2nd article of the constitution and it can be understood from the expression“It is a democratic, secular and social state of law, respectful to human rights with an understanding of national solidarity and justice, based on the basic principles stated at the beginning”, and includes the“understanding of justice”and the“ the principle of equality. Justice can only be achieved with the principle of equality. The essence of law is justice, and the essence of justice is equality. The quality of being ”Democratic“, which is a quality that follows, is based on the principle of ”equality“. Since democracy is the government of the people by the people for the people, it gives equal rights and opportunities to everyone without discrimination in a nation formed by the people. As for the nature of ”secularism“, it means that the state administration is not based on religious principles, religion and state affairs are separate, and on the other hand, there is no discrimination between beliefs and religions, and the State maintains an equal distance to all religions and beliefs. The principle of the ”Social State“ can be expressed as the protection of the weak as an indicator of national solidarity for the peace and happiness of the society. We can conclude that there is an indirect ”positive equality“ of this principle. With the last feature, the principle of ”State of Law“, no privilege can be granted to any person, family, group or class, and that everyone is treated ”equally before the law and justice“. In other words, it is the principle of ”the rule of law“, not ”the law of rulers“. In this respect this principle can be considered as expressing the essence (spirit) of the Constitution, because the principle of ”Equality“ is included in the General Principles of the Constitution. In this respect, I included sections such as ”General Principles“, ”Fundamental Rights and Duties“ and ”Basic Organs of the Republic“ which I see as related to the principle of ”Equality“ of the Constitution.I have tried to point out that there is no superiority between the main organs of the republic, namely the legislative, executive and judiciary, and that there is a certain and balanced saperation together with a harmonious cooperation between them. In particular, I tried to explain the establishment and functioning of the judiciary in the ”Judgment“ section. Based on this, I included the establishment and trial procedures and principles of the ”Constitutional Court“, the ”European Court of Human Rights“ and the ”International (Hague) Court of Justice“. I have included: The concept of ”Law“ and its sources; Equality of all before the law; prohibition of discrimination; Respecting the diversity of culture, religion and language of everyone; The equality of woman and man; equality in terms of children's rights; equality in terms of elder rights; equality in terms of disability rights; Under the titles of equality in the regulation of laws, the situation in national and international legislation, the principle of equality in the implementation of laws, equal application under equal conditions and practices that lead to personal equality; The history of the concept of justice (equality) and its status in comparative law, the justice system, the laws on the establishment and functioning of the courts, the application criteria of the ”equality principle“ and the relevant legislation; equality before justice (court), impartiality of the Judge, independence of the judge, conscientiousness, legal responsibility of the judge; my opinions on the current situation and what should be done on the issues of security and rule of law, the existing regulations in national and international law in terms of equality before the law, especially the principles that the legislature should take into account when creating laws; audit procedures of laws that are issued contrary to the constitution and create inequality and tpes of cancellation cases. In the conclusion part, I explained my thoughts and opinions on ”Equality Before Law and Justice".
Benzer Tezler
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında Türk Medeni Usul Hukuku açısından adil yargılanma hakkı
Right to a fair trial regarding Turkish Law of Civil Procedure in consideration of European Convention of Human Rights and the Desicions of European Court of Human Rights
SEZİN AKTEPE ARTIK
Doktora
Türkçe
2014
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR HAKAN PEKCANITEZ
- Nefret suçunun Ceza Hukukundaki yeri
The place of hate crime in Criminal Law
ŞURA NUR PELİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR KARTAL
- Cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesi
Determination and individualization of punishment
IRMAK KORUCULU
- Türk ceza hukukunda koşullu salıverilme
La libération conditionnelle en Droit Pénal Turc
FURKAN ALİ ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE EYLEM AKSOY RETORNAZ
- Türk İş Hukukunda işverenin eşit davranma borcu
The employer liability in Turkish Law equal behavior
EBRU ÇOLAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
HukukSelçuk ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. N. BİNNUR TULUKÇU