Rekabet stratejilerinin firma performansına etkisinde liderliğin aracılık rolü
The mediating role of leadership in the effect of competitive strategies on firm performance
- Tez No: 811441
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULKADİR GÜMÜŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Firmaların sürdürülebilir rekabet avantajı elde edebilmesi için uyguladıkları rekabet stratejileri oldukça önemli görülmektedir. Firmalar içinde bulundukları çevrenin belirsizlik ve karmaşıklık seviyesini, sektörün durumunu, firmanın boyutunu ve başkaca özellikleri dikkate alarak uygulayacakları rekabet stratejilerini belirlemektedir. Rekabet stratejileri ve firma performansı stratejik yönetim alanında ilişkilendirilmektedir. Liderlik, firmanın vizyon ve misyonunun belirlendiği, stratejik hedeflere nasıl ulaşılacağının kararlaştırıldığı bir süreçtir. Liderler çeşitli özellikleri ile firmaya yön verir ve geleceğini şekillendirir. Bu araştırmanın amacı; çevresel belirsizliğin yüksek olduğu (Covid 19) dönemlerde KOBİ kapsamındaki işletmelerde uygulanan rekabet stratejilerinin (Porter'ın Jenerik Stratejileri) firma performansı ile ilişkisinin ve liderliğin (Dönüştürücü ve İşlemci Liderlik) aracılık etkisinin ortaya konmasıdır. Araştırma Van'da faaliyet gösteren KOBİ yöneticileri üzerinde yürütülmüştür. Anket 359 katılımcıya uygulanmıştır. Rekabet stratejilerini belirlemek için Yamin vd. (1999)'nin geliştirmiş olduğu Jenerik Strateji Ölçeği'nin Hatipoğlu (2011) tarafından Türkçe'ye uyarlanmış ifadeleri kullanılmıştır. Firma performansını ölçmek için Eroğlu (2003)'nun Firma Performans Ölçeği kullanılmıştır. Liderlik tarzını ölçmek için Bass ve Avolio (1995)'nun geliştirmiş olduğu Çok Faktörlü Liderlik Stilleri Ölçeği (MLQ) kullanılmıştır. Veri analizlerinde SPSS 23, AMOS 24 programları ve Hayes (2013)'in Process Makro 4 yazılımından faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, rekabet stratejilerinin firma performansı üzerinde pozitif yönde anlamlı bir etkisinin olduğu anlaşılmıştır. Rekabet stratejilerinden maliyet liderliği stratejisi ve odaklanma stratejisinin firma performansı üzerinde pozitif yönde ve anlamlı etkilerinin olduğu, maliyet liderliği stratejisinin odaklanma stratejisine göre daha fazla etkiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Farklılaştırma stratejisinin dönüştürücü liderlik, odaklanma stratejisinin işlemci liderlik üzerinde pozitif yönde ve anlamlı etkilerinin olduğu fakat maliyet liderliği stratejisinin hem dönüştürücü hem de işlemci liderlik ile anlamlı bir ilişkisinin olmadığı görülmüştür. Liderlik tarzlarından hem dönüştürücü hem de işlemci liderliğin firma performansı üzerinde pozitif yönde ve anlamlı etkileri olduğu görülmüştür. Aracılık analizlerinin sonuçlarına bakıldığında ise, rekabet stratejilerinin firma performansı üzerindeki etkisinde liderliğin aracılık rolünün olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, farklılaştırma stratejisinin firma performansı üzerindeki etkisinde dönüştürücü liderliğin aracılık rolü olduğu ve odaklanma stratejisinin firma performansı üzerindeki etkisinde işlemci liderliğin aracılık rolünün olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The competitive strategies implemented by firms to achieve sustainable competitive advantage are considered to be very important. Firms determine the competitive strategies they will implement by taking into account the level of uncertainty and complexity of the environment they are in, the state of the sector, the size of the firm and other characteristics. Competitive strategies and firm performance are related in the field of strategic management. Leadership is a process in which the vision and mission of the firm are determined and how to achieve strategic goals are decided. Leaders guide the firm and shape its future with their various characteristics. The purpose of this research is to reveal the relationship between competitive strategies (Porter's Generic Strategies) applied in SMEs during periods of high environmental uncertainty (Covid 19) and firm performance and the mediating effect of leadership (Transformational and Transactional Leadership). The research was conducted on SME managers operating in Van. The questionnaire was applied to 359 participants. In order to determine competitive strategies, the statements of the Generic Strategy Scale developed by Yamin et al. (1999) and adapted into Turkish by Hatipoğlu (2011) were used. Eroglu (2003)'s Firm Performance Scale was used to measure firm performance. The Multifactor Leadership Styles Questionnaire (MLQ) developed by Bass and Avolio (1995) was used to measure leadership style. SPSS 23, AMOS 24 programs and Hayes (2013)'s Process Macro 4 software were used in data analysis. As a result of the analysis, it was found that competitive strategies have a significant positive effect on firm performance. Among the competitive strategies, cost leadership strategy and focusing strategy have positive and significant effects on firm performance and cost leadership strategy has more effect than focusing strategy. Differentiation strategy has positive and significant effects on transformational leadership, focus strategy has positive and significant effects on transactional leadership but cost leadership strategy has no significant relationship with both transformational and transactional leadership. Among the leadership styles, both transformational and transactional leadership have positive and significant effects on firm performance. When the results of mediation analyses are analyzed, it is determined that leadership has a mediating role in the effect of competitive strategies on firm performance. In addition, transformational leadership has a mediating role in the effect of differentiation strategy on firm performance and transactional leadership has a mediating role in the effect of focus strategy on firm performance.
Benzer Tezler
- Maliyet liderliği stratejisi ile firma performansı arasındaki ilişkide örgütsel öğrenmenin aracılık etkisi: Seyahat acenteleri üzerine bir araştırma
Mediating effect of organizational learning in relationship between cost leadership strategy and firm performance : A study on travel agecies
RAMAZAN KAYA
Doktora
Türkçe
2017
İşletmeDüzce Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKİF ÖNCÜ
DOÇ. DR. MUAMMER MESCİ
- Kurumsal risk yönetimi ve yönetim muhasebesi sisteminin firma performansı üzerine etkisi
The effect of enterprise risk management and management accounting system on firm performance
CANAN DOĞRU
- A meta-analytical review of the relationship between total quality management practices and the operational performance of manufacturing companies
Toplam kalite yönetimi uygulamaları ve üretim şirketleri operasyonel performans arasındaki ilişki bir meta-analitik inceleme
YAKUBU MOHAMMED JIBRIL
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
İşletmeSakarya Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA CAHİT UNGAN
- Mediator role of artificial intelligence in the impact of corporate strategies and competitive strategies on company performances
Kurumsal stratejiler ve rekabet stratejilerinin firma performansına etkisinde yapay zekanın aracılık rolü
ESRA ERGÜN
Doktora
İngilizce
2023
İşletmeİstanbul Ticaret Üniversitesiİşletme Bilim Dalı
PROF. DR. AHU TUĞBA KARABULUT
- Uluslararası pazarlama karması stratejilerinin ve Porter'ın Elmas modeli boyutlarının ihracatçı firmaların performanslarıyla ilişkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma
Thr research on determining the relationship between exporter firms' performances, and international marketing mix strategies and Porter's diamond model dimensions
MEHMET SAĞLAM