Arkeolojik veriler ışığında Avrupa Hunları
European Huns in the light of archaeological data
- Tez No: 812592
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA GÖKÇE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 436
Özet
Avrupa Hunları, Asya'daki karışıklıklar neticesinde bulundu.klan yerlerden göç etmişler ve tarihte çok önemli rolleri üstlenmişlerse de Hunların bu coğrafyaya ne zaman, hangi amaçla ve nereden geldikleri konusunda kesin fikirler bulunmamaktadır. Ancak Hunların, Asya'daki topraklarını terk etmeleriyle adeta dünya tarihinde domino taşlarının ilk vuruş etkisini yaratmalarının nedenleri arasında elbette ki farklı fikirler de mevcuttur. Türkistan'da eski üstün askeıi ve idari gücü ellerinde bulunduramayan Asya Hunları, MS. 350'li yıllarda harekete geçerek batıya doğru göç etmişlerdir. Gerek Çin baskısı gerekse iklim şartlarının şiddetle kötüye gitmesi, gerek salgın hastalıklar ve bunların neticesinde yaşanan kıtlıkı, büyük oranda hayvancılık ve tarımla uğraşan bu millet için şüphesiz ki bozkırda yaşamlarını sürdürebilmeleri için uygun koşullar değildir. Buna bağlı olarak da günümüz Macaristan topraklan başta olmak üzere Asya'dan Avrupa'ya göç ederek yerleşmişlerdir. 1970'li yıllara gelindiğinde Hunlarla ilgili çalışmalar artmış ve pek çok arkeolojik veri elde edilmiştir. Bu araştırmada Macaristan'da yapılan arkeolojik verilerden yararlanılarak Avrupa Hunlarının yaşam tarzları başta olmak üzere; sosyo-ekonomik durumları, askeri ve ticari faaliyetleri, din ve inanç yönlerinin ele alınması amaçlanmaktadır. Avrupa Hunları ile ilgili bilinen bazı yanlış bilgileri düzeltebilmek, tarih ilmine katkıda bulunabilmek ve bizden sonraki nesillere Türk tarihii:ıi doğru aktarabilmek adına böylesi bir çalışmanın yapılmış olması oldukça önemlidir. Avrupa Hunları, Asya Hunlarının bir devamı olarak, Türk kültürü ve tarihini sürdürmeye devam etmiştir. Avrupa merkezci tarih yazılığı ile Hunlar“öteki”leştirilmeye çalışılmış, dünya tarihindeki nihai etki ve bu etkilerin sonuçlarına gereken önem yeterince veıilmemiştir. Aynı zamanda Avrupa Hunlarının“mantar kulplu kazanlar”dışında, Asya'dan geldiklerini gösteren pek çok unsur ile desteklemniş olan tez, menşei problemini büyük oranda ortadan kaldınnaktadır. Avrupa Hunları ile ilgili bugüne kadar ağırlıklı olarak yürütülen çalışmalar, Roma kaynaklarında kendileri için kaleme alınan cümlelerin Türkçeye aktarımı neticesinde ortaya çıkınıştır. Bunlar dışında Avrupa Hun Devleti ile Roma İmparatorluğu arasındaki siyasi ilişkiler ve Avrupa Hunlarının ordu ve savaş teknikleri üzerine çalışmalar yapılmıştır. Tezde, Macaristan'da yapılan arkeolojik kazılar sonucu elde edilen buluntulara ulaşılmış ve bu buluntularla ilgili yapılan Macarca, Rusça ve İngilizce çalışmalardan yararlanılmıştır. Günümüze kadar Hunlarla ilgili literatür, yalnızca yazılı kaynaklara dayanmış olup, 1 Peter B. Golden, Türk Halkları Tarihine Giriş, Çev. Osman Karatay, Ötüken Yayınlan, İstanbul 201 7, s. 102. dışında Avrupa Hun Devleti ile Roma İmparatorluğu arasındaki siyasi ilişkiler ve Avrupa Hunlarının ordu ve savaş teknikleri üzerine çalışmalar yapılmıştır. Tezde, Macaristan'da yapılan arkeolojik kazılar sonucu elde edilen buluntulara ulaşılmış ve bu buluntularla ilgili yapılan Macarca, Rusça ve İngilizce çalışmalardan yararlanılmıştır. Günümüze kadar Hunlarla ilgili literatür, yalnızca yazılı kaynaklara dayanmış olup, disiplinlerarası yeterli çalışma yapılmamıştır. Bu eksiklik de Türk tarihçiliği için son derece elzemdir. Yararlanılacak olan disiplinlerden ilki arkeolojidir. Hun halkı, Avrupa'daki varlıkları boyunca başta Roma olmak üzere çeşitli kavimlerle siyasi ve kültürel ilişkiler kurmuşlar ve bu ilişkilerin neticesinde de geriye çok fazla arkeolojik veri bırakmışlardır. Söz konusu veriler, Asya'daki eserlerle karşılaştırılacak ve Hunların coğrafya fark etmeksizin kendi kültür, örf, anane, din, inanış yaşayış, askeri nizam, devlet nizamı gibi pek çok alanda varlıklarını korudukları ve ancak ikili ilişkilerin güçlü olduğu dönemlerde varsa benzerliklerin ya da kültürel etkileşimlerin neler olduğu ve dayanak sebepleri araştırılmıştır. Tezde yalnızca arkeolojik veriler değil, bu sürekliliğin kopmadığını gösteren genetik bilim çalışmalarından da faydalanılmıştır. Tek yönlü bir çalışma olmaması ve objektifliğin sağlanabilmesi için, hem Asya hem Avrupa hem de Türkiye'de yapılmış çalışmalar aynı anda incelenmiştir. Bunun sonucunda ise Avrupa'daki Hunların Asya ile bağlantısı, kültürel yaşamları ve bu kültürel yaşam tarzlarının sürdürülmesi ile sağlanmış olan Türk tarihinin sürekliliği, Avrupa Hunlarının bir anda Avrupa topraklarında ortaya çıkmadıkları, tarihsel devamlılığın bir parçası oldukları anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra Avrupa Hunlarının kendine özgü gelişmiş yönetim anlayışları ve toplumsal-kültürel yaşamları sayesinde bölge halkının uygarlık seviyesi yükselmiştir. Hakim oldukları bölgelerin hem iktisadi hem kültürel yönden gelişmesine öncülük yapmışlar, böylece bölgede yaşayan halkların hamisi olmuşlardır. Ayrıca Avrupa Hunları, ticaret yolları aracılığıyla batı ve doğuda bulunan komşularının kültürel etkileşimine de katkıda bulunmuşlardır. Otto J. Maenchen-Helfen'in (1894-1969) iddialarıyla başlayan Avrupa Hunlarının menşei sorunu ilerleyen tarihlerde, tarihçiler arasında ikilik oluşturmuştur. Bir kısım tarihçi onların Asya' dan göç eden Hun dalgası olduğunu düşünürken diğer grup ise Avrupa Hunlarının Asya'dan gelmediğini, Avrupa'da kendiliğinden oluşmuş farklı bir ırk olduğunu iddia etmişler ya da konuya çekimser kalmışlardır. Tez, bu meseleyi güçlü verilerle sonuçlandırmıştır. Daha önce Türkiye'de bu sahada yer alan maddi kültüre ilişkin bu denli disiplinlerarası bir araştırma yapılmadığından da tez özgün bir nitelik taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Although the Eurnpean Huns migrated from tlıeir places asa result of the turmoil in Asia and assumed very important roles in history, tlıere are no definite ideas about when, for wlıat purpose and wlıere the Huns came to this geography. However, tbere are of course different ideas among the reasons why the Huns left their lands in Asia and created the first strike effect of dominoes in world history. The Asian Huns, who could not hold the old superior military and administrative powcr jn Turkestan, were forced to do so by tbe CE. They moved in the 350s and 11:ı.ig:rated westward. Batlı Chinese pressure and the severe deterioration of climatic conilitioııs as well as epideınics and tlıe resulting fam.ine, are undoubtedly not suitable conditions for tlıis nation, whiclı is largely engaged in animal lıusbandry and agriculture, to survive in the steppe. Accordingly, d1ey mi.grated to Europe from Asia, especially in the territory of today's Hwıgary. In the 1970s, studies on the Huns increased and many arclıaeologica1 data were obtained. In this research, by usıng tbe arclıaeological
Benzer Tezler
- Antik kaynaklar ve arkeolojik veriler ışığında Traklar
Thracians in the light of ancient sources and archeological data
ASLI ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT
- Demir çağlarının başlangıcından Roma döneminin sonuna Trabzon ve çevresindeki arkeolojik kalıntıların değerlendirilmesi
Evaluation of the archaeological ruins in Trabzon and its surroundings from the beginning of the Iron ages to the end of the Roman period
HÜSEYİN ERCUMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiIğdır ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNCAY ÇİÇEK
- Arkeolojik ve filolojik veriler ışığında Hitit Çağı florası
Hittite Era flora in the light of archeological and philological data
ŞÜKRÜ ÜNAR
- Semantic segmentation of UAV images in archaeological sites using deep learning
Arkeolojik alanlardaki İHA görüntülerinin derin öğrenme yardımıyla anlamsal segmentasyonu
DAMLA KUMBASAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ZAFER ŞEKER
- Aktopraklık verileri ışığında Doğu ve Güney Marmara'da Fikirtepe çanak çömleğinin gelişim süreci
Development of the Fikirtepe pottery with the light on the evidences of Aktopraklik at Marmara
MERT BERTAN AVCI