CBS tabanlı AHP yöntemiyle orman yangını risk haritasının geliştirilmesi
Development of forest fire risk map with GIS based AHP method
- Tez No: 815180
- Danışmanlar: PROF. ABDULLAH EMİN AKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 56
Özet
Ülkemiz, özellikle güney ve batı kıyılarının Akdeniz iklimi, bitki örtüsü ve topgrafik yapısı sebebiyle orman yangınlarına hassas bölgede yer almaktadır. Her yıl çeşitli sebeplerle çıkan orman yangınları binlerce hektar orman alanının kül olmasına neden olmaktadır. Yangınlar ekosisteme zarar verdiği gibi ekonomik sonuçları da olmaktadır. Orman yangınlarıyla etkin mücadele için ilk olarak yapılacak iş yangın riski bulunan alanların tespit edilmesidir. Akdeniz ikliminin ve yangına karşı hassas ağaç türlerinin hâkim olduğu Akdeniz, Ege ve Marmara kıyıları orman yangınlarına karşı birinci derecede tehlike altında iken, Karadeniz ikliminin hâkim olduğu Karadeniz kıyılarında bulunan ormanlar yangın açısından daha düşük risklidir. Yangın riski çeşitli parametrelere göre değişiklik göstermektedir. Orman yapısı, topografik özellikler, iklim, çeşitli noktalara (yol, yerleşim yeri, ziraat alanları gibi) yakınlık gibi parametreler analiz edilerek risk haritası oluşturulabilmektedir. Yangın risk verileri, yangına karşı alınabilecek tedbirlere ışık tutacaktır. Bu çalışmada, yangına hassas ormanlara sahip Mersin Orman Bölge Müdürlüğü'nün yangın risk haritasının oluşturulması amacıyla CBS (Coğrafi Bilgi sistemleri) tabanlı Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi kullanılmıştır. Daha sonra, Bölge Müdürlüğünde daha önce çıkan yangınlar dikkate alınarak yangın riski haritasının doğruluğu değerlendirilmiştir. Sonuç olarak çalışma alanının %13,87'si çok yüksek, %25,87'si yüksek, %24,68'i orta, %22,44'ü düşük ve %13,14'ü çok düşük riskli alanlar olarak belirlenmiştir. Sonuçlar ağaç türlerinin orman yangınlarında en etkili risk faktörü olduğunu, meşcere çağlarının da ikinci sırada geldiğini göstermiştir. Mersin Orman Bölge Müdürlüğünde 2003-2022 yılları arasında 0,5 hektardan büyük çıkan ve orman alanlarına zarar veren toplam 562 yangına ait konum bilgileri kullanılarak, AHP yöntemiyle oluşturulan yangın risk haritasının doğruluğu değerlendirilmiştir. Yangın risk haritasının doğruluğunun belirlenmesi için ArcGIS ortamında ROC (Receiver Operating Characteristic) eğrisi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak AUC (Area Under Curve) değeri yaklaşık %74 bulunmuş olup, be değer Mersin Orman Bölge Müdürlüğü için geliştirilen yangın risk haritasının orta düzeyde güvenilir olduğunu göstermiştir. Bu çalışma ile CBS tabanlı AHP yöntemi kullanılarak kısa zamanda güvenilir yangın risk haritası üretiminin mümkün olduğu ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Our country is located in a region sensitive to forest fires due to the Mediterranean climate, vegetation and topography of the south and west coasts. Every year, forest fires for various reasons cause thousands of hectares of forest area to be ash. Fires damage the ecosystem as well as have economic consequences. The first thing to do for an effective fight against forest fires is to identify areas with fire risk. While the Mediterranean, Aegean and Marmara coasts, where the Mediterranean climate and fire-sensitive tree species are dominant, are at primary risk against forest fires, the forests located on the Black Sea coasts where the Black Sea climate is dominant are less risky in terms of fire. The fire risk varies according to various parameters. A risk map can be created by analyzing parameters such as forest structure, topographic features, climate, proximity to various points (such as roads, settlements, agricultural areas). Fire risk data will shed light on the measures that can be taken against fire. In this study, GIS (Geographic Information Systems) based Analytical Hierarchy Process (AHP) method was used to create the fire risk map of Mersin Regional Directorate of Forestry, which has fire sensitive forests. Then, the accuracy of the fire risk map was evaluated by taking into account the previous fires in the regional directorate. As a result, 13.87% of the study area was determined as very high, 25.87% high, 24.68% medium, 22.44% low and 13.14% very low risk areas. The results showed that tree species are the most effective risk factor in forest fires, and stand age comes second. The accuracy of the fire risk map created by the AHP method was evaluated by using the location information of a total of 562 fires in Mersin Regional Directorate of Forestry between 2003-2022 that damaged forest areas. In order to determine the accuracy of the fire risk map, ROC (Receiver Operating Characteristic) curve method was used in ArcGIS environment. As a result, the AUC (Area Under Curve) value was found to be approximately 74%, and these values showed that the fire risk map developed for Mersin Regional Directorate of Forestry was moderately reliable. With this study, it has been demonstrated that it is possible to produce reliable fire risk maps in a short time using the GIS-based AHP method.
Benzer Tezler
- Otoyol ve devlet yollarının elektrikli araç şarj istasyonu kurulmasına uygunluklarının CBS tabanlı analizi
GIS-based suitability analysis of the of highways and state roads for electric vehicle charging station installation
GÖZDE UYĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU
- En iyi-en kötü (BWM) yöntemi ile taşkın hassasiyet haritalarının oluşturulması: Çanakkale-Sarıçay örneği
Creating flood susceptibility maps using the best-worst (BWM) method: A case study i̇n Çanakkale-Sariçay
KEZBAN EKİN YARAMIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN ERDEN
- Kanalizasyon sistemi projelerinin değerlendirilmesinde karar destek sistemlerinin incelenmesi: İBB örneği
Investigation of decision support systems in evaluation of sewer system projects: Case study of İMM
FIRAT EKİNCİ
Doktora
Türkçe
2023
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU SOYCAN
- Olası bir deprem sonrası yardım-talep noktaları arasında CBS temelli dinamik rotalama: İstanbul ili uygulaması
A GIS based dynamic network design between response and demand points after a possible earthquake: Application of Istanbul
FEYZA ALTUNTAŞ
Doktora
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiHarekat Araştırması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL EROL
- GIS-based microzonation map of Niksar (Tokat) settlement area for the purpose of urban planning
Niksar (Tokat) yerleşim biriminin şehir planlaması amacıyla CBS tabanlı mikrobölgelemesi
GÖKHAN EROL
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAMER TOPAL