Geri Dön

CBS tabanlı AHP yöntemiyle orman yangını risk haritasının geliştirilmesi

Development of forest fire risk map with GIS based AHP method

PDF İndir

  1. Tez No: 815180
  2. Yazar: AHMET DEMİR
  3. Danışmanlar: PROF. ABDULLAH EMİN AKAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 56

Özet

Ülkemiz, özellikle güney ve batı kıyılarının Akdeniz iklimi, bitki örtüsü ve topgrafik yapısı sebebiyle orman yangınlarına hassas bölgede yer almaktadır. Her yıl çeşitli sebeplerle çıkan orman yangınları binlerce hektar orman alanının kül olmasına neden olmaktadır. Yangınlar ekosisteme zarar verdiği gibi ekonomik sonuçları da olmaktadır. Orman yangınlarıyla etkin mücadele için ilk olarak yapılacak iş yangın riski bulunan alanların tespit edilmesidir. Akdeniz ikliminin ve yangına karşı hassas ağaç türlerinin hâkim olduğu Akdeniz, Ege ve Marmara kıyıları orman yangınlarına karşı birinci derecede tehlike altında iken, Karadeniz ikliminin hâkim olduğu Karadeniz kıyılarında bulunan ormanlar yangın açısından daha düşük risklidir. Yangın riski çeşitli parametrelere göre değişiklik göstermektedir. Orman yapısı, topografik özellikler, iklim, çeşitli noktalara (yol, yerleşim yeri, ziraat alanları gibi) yakınlık gibi parametreler analiz edilerek risk haritası oluşturulabilmektedir. Yangın risk verileri, yangına karşı alınabilecek tedbirlere ışık tutacaktır. Bu çalışmada, yangına hassas ormanlara sahip Mersin Orman Bölge Müdürlüğü'nün yangın risk haritasının oluşturulması amacıyla CBS (Coğrafi Bilgi sistemleri) tabanlı Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi kullanılmıştır. Daha sonra, Bölge Müdürlüğünde daha önce çıkan yangınlar dikkate alınarak yangın riski haritasının doğruluğu değerlendirilmiştir. Sonuç olarak çalışma alanının %13,87'si çok yüksek, %25,87'si yüksek, %24,68'i orta, %22,44'ü düşük ve %13,14'ü çok düşük riskli alanlar olarak belirlenmiştir. Sonuçlar ağaç türlerinin orman yangınlarında en etkili risk faktörü olduğunu, meşcere çağlarının da ikinci sırada geldiğini göstermiştir. Mersin Orman Bölge Müdürlüğünde 2003-2022 yılları arasında 0,5 hektardan büyük çıkan ve orman alanlarına zarar veren toplam 562 yangına ait konum bilgileri kullanılarak, AHP yöntemiyle oluşturulan yangın risk haritasının doğruluğu değerlendirilmiştir. Yangın risk haritasının doğruluğunun belirlenmesi için ArcGIS ortamında ROC (Receiver Operating Characteristic) eğrisi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak AUC (Area Under Curve) değeri yaklaşık %74 bulunmuş olup, be değer Mersin Orman Bölge Müdürlüğü için geliştirilen yangın risk haritasının orta düzeyde güvenilir olduğunu göstermiştir. Bu çalışma ile CBS tabanlı AHP yöntemi kullanılarak kısa zamanda güvenilir yangın risk haritası üretiminin mümkün olduğu ortaya konulmuştur.

Özet (Çeviri)

Our country is located in a region sensitive to forest fires due to the Mediterranean climate, vegetation and topography of the south and west coasts. Every year, forest fires for various reasons cause thousands of hectares of forest area to be ash. Fires damage the ecosystem as well as have economic consequences. The first thing to do for an effective fight against forest fires is to identify areas with fire risk. While the Mediterranean, Aegean and Marmara coasts, where the Mediterranean climate and fire-sensitive tree species are dominant, are at primary risk against forest fires, the forests located on the Black Sea coasts where the Black Sea climate is dominant are less risky in terms of fire. The fire risk varies according to various parameters. A risk map can be created by analyzing parameters such as forest structure, topographic features, climate, proximity to various points (such as roads, settlements, agricultural areas). Fire risk data will shed light on the measures that can be taken against fire. In this study, GIS (Geographic Information Systems) based Analytical Hierarchy Process (AHP) method was used to create the fire risk map of Mersin Regional Directorate of Forestry, which has fire sensitive forests. Then, the accuracy of the fire risk map was evaluated by taking into account the previous fires in the regional directorate. As a result, 13.87% of the study area was determined as very high, 25.87% high, 24.68% medium, 22.44% low and 13.14% very low risk areas. The results showed that tree species are the most effective risk factor in forest fires, and stand age comes second. The accuracy of the fire risk map created by the AHP method was evaluated by using the location information of a total of 562 fires in Mersin Regional Directorate of Forestry between 2003-2022 that damaged forest areas. In order to determine the accuracy of the fire risk map, ROC (Receiver Operating Characteristic) curve method was used in ArcGIS environment. As a result, the AUC (Area Under Curve) value was found to be approximately 74%, and these values showed that the fire risk map developed for Mersin Regional Directorate of Forestry was moderately reliable. With this study, it has been demonstrated that it is possible to produce reliable fire risk maps in a short time using the GIS-based AHP method.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    913007

    Otoyol ve devlet yollarının elektrikli araç şarj istasyonu kurulmasına uygunluklarının CBS tabanlı analizi

    GIS-based suitability analysis of the of highways and state roads for electric vehicle charging station installation

    GÖZDE UYĞUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU

  2. Tez No

    886923

    En iyi-en kötü (BWM) yöntemi ile taşkın hassasiyet haritalarının oluşturulması: Çanakkale-Sarıçay örneği

    Creating flood susceptibility maps using the best-worst (BWM) method: A case study i̇n Çanakkale-Sariçay

    KEZBAN EKİN YARAMIŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Coğrafyaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURAN ERDEN

  3. Tez No

    955943

    CBS tabanlı AHP yöntemi ile rüzgâr ve güneş enerji sistemleri için elverişli alanların belirlenmesi: Şanlıurfa ili örneği

    Determining suitable areas for wind and solar energy systems using GIS-based AHP method: The case of Şanlıurfa province

    TACETTİN ATAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Jeodezi ve FotogrametriHarran Üniversitesi

    Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULKADİR MEMDUHOĞLU

  4. Tez No

    956948

    Yer seçim çalışmalarında CBS destekli yarı otonom planlama botu kullanımı

    Use of GIS-supported semi-autonomous planning bot in site selection studies

    ANIL ÇAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Bilim ve TeknolojiEskişehir Teknik Üniversitesi

    Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALPER ÇABUK

  5. Tez No

    953198

    Diyarbakır Ovasında çok kriterli karar verme modeli ve CBS entegrasyonu ile yeraltı barajı yer seçimi

    Investigation on deterioration mechanisms of the basalts employed in the Di̇yarbakır city walls

    MELİS ARCA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    İnşaat MühendisliğiDicle Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RECEP ÇELİK

Geri Dön