Fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklardan doğan kanunlar ihtilafı
Copyright and the conflict of laws
- Tez No: 81522
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT TUĞRUL ARAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Law, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 440
Özet
ÖZET Tez çalışmamız, fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakların (telif haklarının) kanunlar ihtilâfi açısından tahlilini konu almaktadır. Fikir ve sanat eseri, sınır ötesine yayılma özelliği dolayısıyla, pek çok kanunlar ihtilâfi sorununa yol açabilecek mahiyettedir. Eser sahibinin, salt yaratma faaliyeti nedeniyle, eseri üzerinde birtakım mâli ve manevî yetkilere sahip olduğu neredeyse tartışmasız kabul edilmiştir. İkinci derecede ayrılma noktalan bir yana bırakılırsa, millî düzenlemelerin ve milletlerarası doktrinin, biri kişisel fikrî yaratıcılığı esas alan (telif hakkı sistemi), diğeri ise bu yaratıcı faaliyetin temsil ettiği toplumsal ve ekonomik çıkarları ön plâna alan (copyright sistemi) iki yaklaşımın etkisi altında olduğu söylenebilir. Türk fikir ve sanat hukuku sistemi, birinci yaklaşımı benimseyen Kara Avrupası sisteminin parçasıdır. Diğer yandan, Türk sistemi, eser sahipliğini mâli ve manevî yetkilere vücut veren objektif bir hukuksal durum olarak nitelendirmesi dolayısıyla monist teoriye meyletmektedir. Milletlerarası doktrin, telif haklarından doğan kanunlar İhtilâfi alanında, büyük ölçüde ülkeselci düşüncenin etkisi altında kalmış ve“fikir eseri üzerinde korumanın talep edildiği dev letin hukuku kuralı”(lex loci protections) neredeyse evrensel bir bağlama kuralı olarak algılan mıştır. Bununla birlikte, eserin menşe devleti hukukunun uygulanmasını (lex loci originis) savu nan yazarlar da vardır. Ayrıca, bu alanda akdedilen en önemli iki milletlerarası sözleşme olan Bern ve Cenevre Sözleşmelerinde koruma devleti hukukuna bağlanma benimsenmiştir. Türk hukukunda, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, fikrî hak statüsünü açık biçimde düzenlememiştir. Kanunun 88. maddesi“Kanunlar İhtilâfi”başlığını taşımakla birlikte, daha çok eserin milliyeti, menşeine ilişkin görünmektedir. Doktrinde hâkim görüş koruma dev leti hukukuna bağlanmayı benimsemiştir. Fikir ve sanat eserinin belirtilen devletin ekonomik düzeni bakımından taşıdığı önem ve hukuksal güvenlik mülâhazaları nedeniyle bu görüşe bağlı kalmaktayız.“Koruma devleti hukuku”ndan anlaşılması gereken, eserden yararlanma veya eser üzerindeki hakkı ihlâl fiilinin vukubulduğu devletin hukukudur. Fikrî haklarda maddî hukuk statüsüne ilişkin olan bütün sorunlar, bu çerçevede, fikrî hakkın doğuşu, içeriği, sınırlandırılma sı, ihlâli ve ilk hak sahipliği konulan koruma devleti hukukuna tâbi olmalıdır. Buna karşılık, maddî dayanakta cisimlenme, tescil ve tevdi gibi formalitelerin zorunlu olup olmadığı hususla-nnda koruma ülkesi ve menşe ülkesi hukuklarına alternatif bağlanma tercih edilmelidir. Bununla birlikte, fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakların veya bu haklan kullanma yet kisinin devrini amaçlayan sözleşmeler, MÖHUK'un 24. maddesi gereğince, öncelikle tarafların seçtiği hukuka, böyle bir seçimde bulunulmaması halinde, karakteristik edimin ifa edildiği dev let hukukuna tâbidir. Belirtilen sözleşmelerde, karakteristik edimi, esas olarak, eserden iktisa- den yararlanma ediminin oluşturduğu kabul edilmektedir. Akit statüsü, salt taraflar arasındaki ilişkileri ilgilendiren konulan kapsamına alırken, hakkın devredilebiliriği, devrin 3. kişilere karşı ileri sürülmesi, devir işleminin kendisi gibi, sözleşmenin aynî sonuçlanna dair hususlar koruma ülkesi hukukunun yetkisi altındadır. -.«öSS*1*
Özet (Çeviri)
RESUME L'objet de l'etude presente est l'analyse des conflits de lois en matiere du droit d'au- teur.L'oeuvre d'esprit, par son caractere“transnational”, est susceptible de causer de nombre problemes de conflits de lois. II est presqu'unanimement admis que le createur de l'oeuvre jou d'un monopole d'exploitation et des prerogatives morales, du seul fait de creaation.En faisan abstraction des divergences de second degre, il est possible d'affirmer que les dispositions rationales et la doctrine internationale sont partagees entre deux conceptions, Tune privile- giant la creation personelle intellectuelle (la conception du droit d'auteur), l'autre faisant ac cent sur les interets socio-economiques representes par cette activite (la conception du copy right)!^ systeme turc fait partie du systeme continental qui adopte la premiere conception. De l'autre part, ce systeme considere le droit d'auteur comme une situation juridique qui don ne lieu aux prerogatives d'ordre patrimonial et moral; il est, par consequent, attache â la con ception moniste. La doctrine internationale est dominee, en grande partie, par l'esprit territorialiste dar le domaine du droit d'auteur international,et, la lex loci protectionis est suggeree en tant que regie de rattachement quasi üniverselle. Toutefois, il existe certains auteurs preferant le ratta- chement â la lex loci or i ginis. En outre, les deux conventions internationales conclue dans le domaine du droit d'auteur, â savoir, la Convention de Berne et la Conventionnelle Üniverseli soumettent les differends qui peuvent naître de l'exploitation de l'oeuvre, la protection du dn d'auteur, en general, â la loi du pays de protection La loi turque n°5846 sur“Les oeuvres d'esprits et d'art”ne comporte pas de regie explicite en matiere du statut du droit d'auteur, et son article 88, bien que contenant comme titre“Conflits de lois”, ne concerne que la nationality de l'oeuvre.La doctrine dominante ado] te le rattachement â la loi du pays ou la protection est demandee.il est preferable de retenir c rattachement, vu la grande importance des oeuvres d'esprit dans la vie economique du pays c la protection est revendiquee et les imperatifs de securite juridique.Le pays de protection est 439conçu comme le pays oü Facte Sexploitation ou de violation conceraant l'oeuvre est realise! pays de protection doit regir l'ensemble des problemes se rapportant au statut materiel, c.a.d. la naissance, le contenu, la restriction, la violation et la titularite initiale du droit d'auteur. Ce- pendant, l'exigencence du support materiel, des formalites, telles que le depot et l'enregistre- ment pourraient etre soumise au rattachement facultatif aux lois du pays de protection et du pays d'origine. Par contre, les contrats visant le transferi du droit d'auteur et les contrats de licence sont soumis en premier lieu â la loi choisie par les parties et, en l'absence du choix, a la loi du pays oü la prestation caracteristique est executee, en vertu de l'article 24 de la“Loi sur le drc international prive”.Dans les contrats du droit d'auteur, l'obligation d'exploiter constitue, ger ralement la prestation caracteristique. Le statut contractuel recouvre les problemes concernan la relation inter-partes, tandis que la cessibilite du droit d'auteur, l'opposabilite de la cession aux tiers, le transfert lui-meme reste sous 1'autorite de la lex loci protections, puisque ces nu tieres se rapportent aux effets reels du contrat 440
Benzer Tezler
- Gayrimaddi malların haczi ve paraya çevrilmesi
Attachment and sale of intellectual property
AYLİN DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK KONURALP
DOÇ. DR. İSMAİL KIRCA
- İş sözleşmesinin fikir ve sanat eserleri hukukunda doğurduğu sonuçlar
The legal effects of employment agreement in the field of copyright law
EDA ÇATAKLAR
- Fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakların dava yoluyla korunması
Protection of rights on intellectual and artistic works through litigation
SENA DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA FADIL YILDIRIM
- Fikir ve sanat eserleri üzerindeki mali hakların yasal sınırlamaları
Legal limits on financial rigyhs of intellectual products
ABDULLAH KAYA