Tezkire-i Şuarâ-yı Cezîre-i Girid'in bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü
Concordance and functional dictionary of Tezkire-i Şuarâ-yı Cezîre-i Girid
- Tez No: 815355
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI AYTAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 656
Özet
Klasik Türk Edebiyatı'nın temel kaynaklarından olan tezkireler, şairlerin hayatları hakkında önemli bilgiler ihtiva etmekle beraber onların eserlerinden örnekleri de bünyesinde barındırmaktadır. Anadolu sahasında XVI. yüzyılda Sehî Bey'in yazdığı Heşt Behişt ile başlayan tezkire yazma geleneği asırlarca kesintiye uğramadan devam etmiştir. Kaynaklarda hakkında ayrıntılı bilgiler bulunmayan Nûrî Osmân Hanyavî, XVIII. yüzyılda Girit Adası'nda yaşamış bir şairdir. Hanyavî'nin Divân'ı dışında kaleme aldığı beş eseri vardır. Bunlardan birisi de Tezkire-i Şuarâ-yı Cezîre-i Girid'dir. Nûrî Osmân Hanyavî, tezkiresinde geneli kendisi gibi Giritli olan on dokuz şairin biyografisine ve bu isimlerin eserlerinden örneklere yer vermiştir. Eserin, biri Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi'nde diğeri ise“Düstûr”başlığıyla Almanya Millî Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar Ms.or.quart'da bulunan iki nüshası günümüze ulaşmıştır. Bu çalışmada TEBDİZ projesi kapsamında Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu tarafından hazırlanan çevriyazı tezkire metninin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü hazırlanmıştır. Konunun seçilmesindeki ana neden, Nûrî Osmân Hanyavî'nin tezkiresi üzerine daha önce yapılmış herhangi bir bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük çalışmasının bulunmamasıdır. Bu çalışma metnin neşri dışında eser üzerine yapılan ilk inceleme ve kapsamlı sözlük çalışmasıdır. Amaç, eserin tanıtılmasının yanı sıra eserin söz varlığının ve anlam dünyasının ortaya çıkarılması ve eserin incelenmesidir. Eser üzerine yapılan inceleme ile tezkirede geçen şiir ve şair niteleyici terimler, tezkirede bahsi geçen şairlerin asıl meslek ve/veya görevlerine dair verilen bilgiler ve tezkirede geçen dua cümleleri değerlendirilmiştir. Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük, eserden elde edilen kalıp ifadeler, deyimler ve atasözleri sayesinde Türk dilinin tarihsel gelişimine dair yapılacak araştırmalar için XVIII. yüzyıl eserleri arasında bir kaynak olarak katkı sağlayacak, eserin söz varlığı üzerine yapılan inceleme ise özellikle üslûp ve mukâyese çalışmaları için bir zemin teşkil edecektir.
Özet (Çeviri)
Tezkires, which are the main sources of Classical Turkish Literature, contain important information about the lives of poets as well as examples of their works. XVI. in the Anatolian field. The tradition of writing tezkire, which started with Heşt Behişt written by Sehî Bey in the 19th century, continued without interruption for centuries. Nûrî Osman Hanyavî, whose detailed information is not available in the sources, XVIII. He is a poet who lived on the island of Crete in the 19th century. Hanyavî has five works that he wrote apart from his Divan. One of them is Tezkire-i Şuarâ-yı Cezire-i Girid. Nûrî Osman Hanyavî has included the biographies of nineteen poets, who are generally from Crete like himself, and examples from the works of these names. Two copies of the work, one in the Corum Hasan Pasha Provincial Public Library and the other in the German National Library, Turkish Manuscripts Ms.or.quart, with the title“Dustûr”have survived. In this study, within the scope of TEBDİZ project, Prof. Dr. A contextual index and functional dictionary of the transcription tezkire text prepared by Orhan Kurtoğlu has been prepared. The main reason for choosing the subject is the absence of any previous contextual index and functional dictionary work on Nuri Osman Hanyavî's tezkire. This study is the first review and comprehensive dictionary study on the work other than the publication of the text. The aim is to introduce the work, as well as to reveal the vocabulary and world of meaning of the work and to examine the work. With the analysis made on the work, the qualifying terms of poetry and poet in the tezkire, the information given about the main profession and / or duties of the poets mentioned in the tezkire, and the prayer sentences in the tezkire were evaluated. XVIII. It will contribute as a source among the works of the 19th century, and the study on the vocabulary of the work will constitute a basis for especially style and comparison studies.
Benzer Tezler
- Ali Emirî'nin Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmuası üzerine bir inceleme
A research on Ali Emiri's Ottoman History and literature periodical
SEHER ERDOĞAN ÇELTİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Doğu Dilleri ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEMDAR M. YALÇIN
- 18.yüzyıl şairi Rıfki ve Divanı (tenkitli metin ve inceleme)
18th century poet Rifkî and Divân (critical text and analysis)
İREM SÖNMEZ DEĞİRMENCİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSRAFİL BABACAN
- Safayi ve Tezkiresi (3 cilt)
Başlık çevirisi yok
NURAN ALTUNER ÜZER
Doktora
Türkçe
1989
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ALPARSLAN
- Esrar Dede Tezkiresi'nde istitrad
Istitrad in the Esrar Dede's Tezkire
ALİ HÜSAME KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İ.ÇETİN DERDİYOK