İbnü'l-Hâcib ve İbn Hişâm'ın kelime tarifi ve mukayesesi
The definition of word according to Ibn al-Hajib and Ibn Hisham and comparison between
- Tez No: 817246
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Din, Linguistics, Religion
- Anahtar Kelimeler: İbn Hişâm, İbnü'l-Hâcib, Nahiv, kelime, tarif, Ibn al-Hajib, Ibn Hisham, Nahw, Word, Description
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Tüm dillerde olduğu gibi Arapça da insanın kendini ifade edip iletişim kurabilmesi için kelâmdan ve onu teşkil eden en küçük öğeler olan kelimelerden oluşur. Kelimeler, insan zihnindeki kavramların mana kalıplarına dökülmüş hâlidir. Kelime, lafızlarla iletişimin en küçük ögesi olmasının yanında, önem itibarıyla da birincil konumdadır. Bu nedenle nahiv kitaplarında genellikle ilk olarak kelime kavramından bahsedilir. Biz de, gerek mütekaddimîn, gerek müteahhirîn ve sonrası, gerekse modern dönem Arap dilcilerince yapılan çeşitli kelime tanımları ve onların konu hakkındaki görüşleri ışığında, h. VII/m. XIII. Yüzyılın önemli dilcilerinden İbnu'l-Hâcib'in (ö. 646/1249)“el-Kâfiye”si ile h. VIII/m. XIV. Yüzyılın önemli dilcilerinden İbn Hişâm'ın (ö. 761/1360)“Katru'n-nedâ”adlı eserlerindeki kelime tariflerini mukayese yoluyla değerlendirdik. Bunu da söz konusu iki eserdeki kelime tariflerinin benzerliklerini, farklılıklarını, eleştirel yönlerini, kusurlarını tespit ederek yapmaya çalıştık. Mukayese metodumuzda konunun zihinlere iyice yaklaştırılması için hem nahiv hem mantık hem de vaz' ilimlerinin bakış açılarına müracaat ettik. Bu müracaat neticesinde yaptığımız bu mukayese eserin ehem vasfı gibi görünse de münferiden odak noktası değildir. Zira konunun müsmir bir minvalde sonuçlanması salt mukayese üzerinde değil, mukayese ile birlikte tezde zikri geçen konuların, ilmi kuralların, terimlerin sentezi üzerinde temerküz etmektedir. Dil âlimleri, bu iki tanıma ilişkin bazı noktalarda ittifak ederken bazılarında ihtilafa düşmüşlerdir. Onların bu fikriyatına izafeten konunun ihata edilebilmesi için tezde iki taraftan birini destekleyen görüşlerin yanı sıra kusurlu yönleri olduğunu söyleyenlere de yer verilmiştir. Konu araştırılırken klasik dönemde telif edilmiş nahiv kitaplarının yanı sıra, son dönemde yazılmış nahiv kitapları da literatür taramasına dahil edilmiştir. Bu tezdeki mukayeseyle her iki tanımın eksi ve artıları gösterilmiş, ayrıca tam tanımın olmazsa olmaz özelliği konumundaki câmi'lik ve mâni'lik yeterlilikleri eleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
As in all languages, Arabic consists of kalam and words, which are the smallest elements, so that people can express themselves and communicate. Words are the forms of concepts in the human mind poured into meaning patterns. In addition to being the smallest element of communication with words, the word is also in the primary position in terms of importance. For this reason, the concept of the word is usually mentioned first in syntax books. In the light of the various word definitions made by the mutaqaddimin, mutaahhirin and later, as well as the modern era Arabic linguists and their views on the subject, we have examined h. VII/m. XIII. With the“al-Kafiyah”of Ibn al-Hajib (d. 646/1249), one of the important linguists of the century, h. VIII/m. XIV. We compared the word definitions in the works of Ibn Hisham (d. 761/1360), one of the important linguists of the century, called“Qatru'n-Nada”. We tried to do this by identifying the similarities, differences, critical aspects and flaws of the word definitions in the two works in question. In our comparison method, we have applied to the perspectives of both science of syntax, science of logic, and science of wad' in order to bring the subject closer to the minds. Although this comparison, which we have made as a result of this application, seems to be an important feature of the work, it is not the focus point individually. Because the conclusion of the subject in a positive way focuses not only on comparison, but also on the synthesis of the subjects, scientific rules and terms mentioned in the thesis together with the comparison. While linguistic scholars agreed on some points regarding these two definitions, they disagreed on others. In order to be able to cover the subject in accordance with their opinion, in addition to the views that support one of the two sides in the thesis, there are also those who say that they have flaws. While the subject was being researched, in addition to the syntax books that were copyrighted in the classical period, recently written syntax books were also included in the literature review. With the comparison in this thesis are shown the pros and cons of both definiton, additionally the qualifications of inclusive and exlusive which are indispensable features of the full definition, have been criticized.
Benzer Tezler
- الحكم الروابغ شرح الكلم النوابغ للإمام أبي بكر بن عمر الجورومي(ت: 1203هـ)دراسةً وتحقيقاً
Çalışmanın önemi (Alhükmü'l Alravabiğ Şerhü Alkelimü'l Alnavabiğ) araştırma ve çalışma
TİBA FADHİL ABED AL-ABEDI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Kutaiba FARHAT
- Arap gramerinin gelişim sürecinde Mısır dil ekolü
The Egyptian language school in the development process of Arabic grammar
HÜSEYİN ERSÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FARUK ÇİFTÇİ
- Arap grameri ekolleri
The Arabic grammer schools
SALİH ZAFER KIZIKLI
Doktora
Türkçe
2005
Doğu Dilleri ve EdebiyatıUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. EROL AYYILDIZ
- İbnü'l-Hâcib ve İbn Mâlik'in mukayesesi: Merfû'ât örneği
A comparison of Ibn al-Hājib and Ibn Mālik: The example of al-Marfûāt
YUSUF ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2024
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN YAĞCI
- İbnu'l-Hâcib ve eseri Emâli'l-Mufassal'ın nahiv ilmindeki yeri
The place of İbn al-Hajib and his work Amali al-Mofassal in Arabic grammar
ABDULLAH ESAT BAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET TASA