Çukurova yöresi geçiş dönemlerinde mitolojik unsurlar
Mythological elements in the transition periods of the Çukurova region
- Tez No: 818245
- Danışmanlar: PROF. DR. NİLGÜN ÇIBLAK COŞKUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
“Çukurova Yöresi Geçiş Dönemlerinde Mitolojik Unsurlar”başlıklı bu yüksek lisans tezinde, Çukurova sınırları içinde bulunan Adana, Hatay, Mersin ve Osmaniye illerinin doğum, sünnet, askerlik, evlenme, hac ve ölüm geçiş dönemleri ile ilgili gelenek, inanç ve ritüeller kitap, tez, makale ve bildiri metinleri taranarak tespit edilmiş, akabinde tespit edilen bu gelenek, inanç ve ritüellerin kökenleri incelenerek mitolojik ve arkaik motifler belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma toplam 12 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, yöntemi, sınırları verilmiş ve ardından çalışma sırasında yaşanan sorunlardan bahsedilerek çözüm önerileri sunulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde literatür değerlendirmesi yapılmış ve mitolojik unsur konulu çalışmalara değinilmiştir. İkinci bölümde, mitoloji ve geçiş dönemlerine ait kavramlar tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde, çalışmanın coğrafi sınırlarını oluşturan Adana, Hatay, Mersin ve Osmaniye tarihi, coğrafi ve kültürel özellikleri açısından tanıtılmıştır. Dördüncü bölümde, gelenek, inanç ve ritüellere etkisi bağlamında eski Türk inanışları olan animizm, totemizm, Şamanizm, Budizm, Manihaizm ve Zerdüştlük inanışlarına yer verilmiştir. Beşinci bölümde gök cisimleri, su, yağmur, ateş, ocak, taş, toprak, ağaç, bitki, bitki ürünleri ve meyve ürünleri, madenler ve mağaraya ait gelenek, inanç ve ritüeller tabiat unsurları bağlamında ele alınmıştır. Altıncı bölümde mitolojik olağanüstü unsurlara değinilmiş, rüya, fal, ruhlar, ad verme, don değiştirme ve tenasüh motifleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın yedinci bölümünde at, kurt, deve, eşek vb. hayvanların mitolojik bağlamda tahlili yapılmıştır. Çalışmanın sekizinci bölümünde günler, bayramlar, kutsal aylar etrafında oluşan inanışlar değerlendirilmiştir. Dokuzuncu bölümde büyü unsurları verilmiştir. Onuncu bölümde kırmızı, sarı, siyah, beyaz, mavi, yeşil renkleri mitolojik olarak ele alınmıştır. On birinci bölümde formülistik sayılar olan bir, üç, yedi, yirmi, kırk, elli iki ve yıl dönümleri verilmiştir. On ikinci bölümde sağ/sol, aşağı/yukarı yönleri ele alınmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde geçiş dönemlerinde tespit edilen mitolojik unsurlar genel olarak değerlendirilmiştir. Çukurova yöresindeki geçiş dönemlerine ait gelenek, inanç ve ritüeller kadim dönemden kalma olup hâlâ geçiş dönemi odağındaki kişiye iyilik getirmesi ve kötülükleri defetmesi için uygulandığını söylemek mümkündür. Çalışmamız kadim dönem insanının görgü ve bilgilerinin bugün de geçerliliğini koruduğunu, geçiş dönemlerinde uygulanmakta olduğunu göstermek açısından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
In this master's thesis titled“Mythological Elements in Transition Periods in Çukurova Region”, the traditions, beliefs and rituals related to the birth, circumcision, military service, marriage, pilgrimage and death transition periods of Adana, Hatay, Mersin and Osmaniye provinces within the borders of Çukurova were identified by scanning books, theses, articles and papers, and then the origins of these traditions, beliefs and rituals were examined and mythological and archaic motifs were tried to be determined. The study consists of 12 chapters in total. In the introduction, the subject, purpose, method and limits of the study are given and then the problems encountered during the study are mentioned and solution suggestions are presented. In the first part of the study, literature evaluation was made and studies on mythological elements were mentioned. In the second chapter, the concepts of mythology and transition periods are introduced. In the third chapter, Adana, Hatay, Mersin and Osmaniye, which constitute the geographical boundaries of the study, are introduced in terms of their historical, geographical and cultural characteristics. In the fourth chapter, the ancient Turkish beliefs of animism, totemism, Shamanism, Buddhism, Manichaeism and Zoroastrianism are included in the context of their influence on traditions, beliefs and rituals. In the fifth chapter, customs, beliefs and rituals related to celestial bodies, water, rain, fire, hearth, stone, soil, tree, plant, plant products and fruit products, mines and cave are discussed in the context of natural elements. In the sixth chapter, the mythological extraordinary elements are mentioned, and the motifs of dream, fortune telling, spirits, naming, changing frost and tenasüh are emphasized. In the seventh part of the study, animals such as horse, wolf, camel, donkey etc. were analyzed in the mythological context. In the eighth part of the study, beliefs around days, holidays and holy months are evaluated. Elements of magic are given in the ninth chapter. In the tenth chapter, the colors red, yellow, black, white, blue, green are discussed mythologically. In the eleventh chapter, the formulaic numbers of one, three, seven, twenty, forty, fifty-two, fifty-two and anniversaries are given. In the twelfth chapter, right/left, up/down directions are discussed. In the conclusion part of the study, the mythological elements identified in the transition periods are evaluated in general. It is possible to say that the traditions, beliefs and rituals belonging to the transitional periods in the Çukurova region are from the ancient period and are still practiced to bring good to the person in the focus of the transition period and to ward off evil. Our study is important in terms of showing that the manners and knowledge of the people of the ancient period are still valid today and are applied in transition periods.
Benzer Tezler
- Çukurova yöresi tarihi coğrafyasında yollar
Roads in the historical geography of Çukurova region
NADİR GÖRÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN TOROĞLU
- Çukurova baseni Karsantı yöresi kırıntılı kayaçlarının petrografik ve petrolojik özellikleri
Başlık çevirisi yok
SEMA İPEKBAYRAK YURTMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1986
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUNGU GÖKÇEN
- Malatya ili Doğanşehir ilçesi halk kültürü araştırması
Malatya province public culture research Doğanşehir district
BEGÜM KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)Çukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. REFİYE ŞENESEN
- Endüstriyel atık katkılı kendiliğinden yerleşen hafif beton üretilebilirliğinin araştırılması
The investigation of producibility self compacting lightweight concrete with industrial wastes additives
ZEHRA FUNDA TÜRKMENOĞLU
Doktora
Türkçe
2017
Maden Mühendisliği ve MadencilikÇukurova ÜniversitesiMaden İşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET MAHMUT KILIÇ
- Yöre özelliklerinin bornova misketi üzümü ve şarabının kalite parametreleri, aroma ve fenol bileşikleri üzerine etkileri
The effects of terroir properties on grape and wine's quality parametres; aroma and phenolic compounds of muscat of Bornova
SELİN NAZMİYE YABACI KARAOĞLAN
Doktora
Türkçe
2015
Gıda MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT CABAROĞLU