Doğruluk ve çelişkinin sınırlarında İslam düşüncesinde yalancı paradoksu: Hüseyin Hânsârî merkezli bir inceleme
The liar paradox on the borders of truth and contradiction in Islamic thought: A study centered on Âgā Husayn al-Khānsārī's solution
- Tez No: 818838
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESAT BURAK ŞAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Çelişmezlik ilkesine dair bir şeylerin ters gittiğini ihsas eden bir problem olan yalancı paradoksu, İslam düşünce tarihinde birçok veçhesiyle ele alınmış, bu sayede bir yandan problemin farklı boyutları tespit edilmiş bir yandan da çeşitli çözüm teklifleri ortaya konmuştur. Bunlar arasında Âgâ Hüseyin Hânsârî'nin (ö. 1098/1687) paradoks incelemesi, gerek paradokstaki problemi vazediş biçimi gerekse probleme getirdiği çözüm önerisi açısından özel olarak ele alınmayı hak etmektedir. Hânsârî'ye göre paradoksal ifade, bir haber cümlesidir. Bununla birlikte cümlenin anlatımı vakıaya ulaşmadığında bu haber cümlesi doğruluk ve yanlışlık değerlerinden birini alamaz. Öte yandan lafzî düzeyde aynı olan paradoks ifadesinin farklı itibarlarla doğru veya yanlış olması da mümkündür. Hânsârî'nin söz konusu çözümüne odaklanan bu tez iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Hânsârî'ye kadarki süreçte ortaya konan paradoks çözümleri sunulmuş, ana bölüme tekabül eden ikinci bölümde ise Hânsârî'nin çözümü mantıkî ve semantik uzantılarıyla ele alınıp tahlil edilmiştir. Bu sayede bir yandan Hânsârî'nin problemi kavrayış biçimine dair bir yorum sunulmuş, diğer yandan da özgün çözüm önerisine dair bir okuma teklifinde bulunulmuştur. İnceleme boyunca hem Hânsârî'nin önceki âlimlerden ilham aldığı noktalara işaret edilmiş hem de ilk defa kendisinin dikkat çektiği hususlara temas edilmiştir. Böylece önceki düşünürlere nazaran Hânsârî'nin çözümünde aynı kalanın ne olduğu ve nelerin farklılaştığı soruları cevaplanmıştır.
Özet (Çeviri)
The liar Paradox, which is a problem suggesting that something is wrong with non-Contradiction principle, has been addressed in many aspects in the history of Islamic thought, thus, different dimensions of the problem have been identified on the one hand and various solution proposals have been put forward on the other. Among these, Āgā Husayn al-Khānsārī's (d. 1098/1687) analysis of the paradox deserves special attention both in terms of the way he presents the problem in the paradox and his proposed solution to the problem. According to al-Khānsārī, a paradoxical statement is a declarative sentence (khabar). However, when the statement does not contain representation of reality, this statement cannot hold one of the values of truth or falsity. On the other hand, it is possible for a paradoxical statement that is the same at the literal level to be true or false in different respects. This thesis, which focuses on al-Khānsārī's solution, consists of two chapters. In the first part, paradox solutions until al-Khānsārī are presented, and in the second part, which corresponds to the main part, al-Khānsārī's solution is analyzed with its logical and semantic extensions. In this way, on the one hand, an interpretation of al-Khānsārī's comprehension of the problem is presented, and on the other hand, a reading of his original solution is proposed. Throughout the analysis, both the points from which al-Khānsārī drew inspiration from previous scholars and the points that he himself drew attention to for the first time were pointed out. Thus, the questions of what remains the same and what differs in al-Khānsārī's solution (i.e., the question of identiy and difference) compared to previous thinkers are answered.
Benzer Tezler
- Developing a smart method for real -time brain tumor localization and segmentation on ct ımages using hybrid techniques and yolo
Hibrit teknikler ve yolo kullanilarak bt görüntülerinde gerçek zamanli beyin tümörü lokalizasyonu ve segmentasyonu için akilli bir yöntem geliştirilmesi
NUSAIBAH KHALID ABDULMAJEED AL-SALIHI
Doktora
İngilizce
2025
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ULUS ÇEVİK
PROF. DR. TURGAY İBRİKÇİ
- Dezenformasyon çağında dijital aktivizm
Digital activism in the age of disinformation
EYLÜL BUSE BÜLBÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Radyo-TelevizyonMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ AYDOĞAN BOSCHELE
- Nötrosofik-Z kümelerde entropi ve izdüşüm ölçüsü tabanlı todım karar verme metodu
Todim decision making method based on entropy and projection measure in neutrosophic-Z sets
GÜLER TUĞBA GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MatematikGümüşhane ÜniversitesiMatematik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIDVAN ŞAHİN
- A new fuzzy-chaotic modelling proposal for medical diagnostic processes
Tıbbi tanısal süreçler için yeni bir bulanık-kaotik tıbbi modelleme önerisi
TİMUR BEYAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişim Sistemleri Bölümü
DOÇ. DR. NAZİFE BAYKAL
- Spatial planning and the idea of progress: Zonguldak regional and metropolitan planning experiences
Mekansal planlama ve ilerleme fikri: Zonguldak bölge ve metropoliten planlama deneyimleri
ÖZDEMİR GÜNDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞATAY KESKİNOK