Karanlık liderlik ile örgüt iklimi arasındaki ilişkiler
Relationships between dark leadership and organizational climate
- Tez No: 819023
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKSU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: liderlik, karanlık liderlik, örgüt iklimi, okul iklimi, okul müdürleri, öğretmenler, leadership, dark leadership, organizational climate, school climate, school principals, teachers
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 261
Özet
Bu araştırma, öğretmenlerin algıları temelinde, okul müdürlerinin karanlık liderlik davranışları ile okulların örgüt iklimi düzeyini belirlemeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, karanlık liderlik ve örgüt ikliminin çeşitli faktörlerden nasıl etkilendiğini inceleyerek, karanlık liderlik ile örgüt iklimi arasındaki ilişkiyi anlamaya yönelik bir çaba sarf etmektedir. Bu araştırma, Manisa ilinde görevli olan 5112 ilkokul öğretmeninden oluşan bir evren üzerinde nicel araştırma yöntemi ve ilişkisel analiz kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Örnekleme yöntemi olarak, evrenin özelliklerini temsil edebilecek bir örneklem seçilmesi için orantılı tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Örneklem, 385 ilkokul öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada, okul müdürlerinin karanlık liderlik davranışlarını ölçmek için“Karanlık Liderlik Ölçeği”adında geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmiş ve bu ölçme aracı veri toplama sürecinde kullanılmıştır. Bu ölçek, 15 maddeye sahip olup okul müdürlerinin karanlık liderlik davranışlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Okulların örgüt iklimi düzeylerini belirlemek için ise Yılmaz ve Altınkurt (2013) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan“Örgütsel İklim Ölçeği”kullanılmıştır. Bu ölçek, örgüt iklimini değerlendirmek için kullanılan bir araçtır ve araştırmada örgüt iklimini ölçmek amacıyla kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler okul müdürlerinin karanlık liderlik davranışlarını“Katılmıyorum”düzeyinde algılamaktadır. Bu algılar, katılımcıların eğitim düzeylerine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Okul müdürlerinin sergiledikleri karanlık liderlik davranışları, en yüksek puan ortalamasına sahip olandan en düşük puan ortalamasına sahip olana doğru sırasıyla büyüklenmeci davranışlar, sorumsuz davranışlar ve uyumsuz davranışlar olarak belirlenmiştir. Öğretmenler, örgüt iklimininin alt boyutlarından destekleyici müdür davranışını“genellikle olur”, emredici müdür davranışı ve kısıtlayıcı müdür davranışını“bazen olur”, samimi öğretmen davranışını“genellikle olur”, işbirlikçi öğretmen davranışını“genellikle olur”ve umursamaz öğretmen davranışını“nadiren olur”düzeyinde algılamaktadır. Öğretmenlerin örgüt iklimine ilişkin algıları, cinsiyet, mesleki kıdem, eğitim düzeyi, branş ve medeni durum gibi faktörlere göre değişiklik göstermektedir. Karanlık liderlik ve örgüt iklimi arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizi, büyüklenmeci davranışlar, uyumsuz davranışlar ve genel olarak karanlık liderlik düzeyinin örgüt iklimini anlamlı şekilde etkilediğini göstermektedir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda politika yapıcılara, uygulayıcılara ve araştırmacılara çeşitli öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to determine the levels of dark leadership exhibited by school principals and the organizational climate of schools based on the perceptions of teachers. Additionally, it seeks to understand how dark leadership and organizational climate are influenced by various factors and explore the relationship between dark leadership and organizational climate. This research was conducted using a quantitative research method and relational analysis on a population consisting of 5112 primary school teachers working in the province of Manisa. Proportional stratified sampling method was employed as the sampling technique to select a sample that could represent the characteristics of the population. The sample consists of 385 primary school teachers. To measure the dark leadership behaviors of school principals, a valid and reliable measurement tool called the“Dark Leadership Scale”was developed and used as one of the data collection instruments. This scale consists of 15 items and aims to assess dark leadership behaviors of school principles. The“Organizational Climate Scale,”adapted into Turkish by Yılmaz and Altınkurt (2013) was used to determine the levels of organizational climate in schools.This scale is a tool used to assess organizational climate and was employed in this research to measure the organizational climate. According to the study findings, teachers perceive the dark leadership behaviors of school principals at a level of“disagree.”These perceptions vary depending on the participants' educational levels. The dark leadership behaviors exhibited by school principals were identified, in descending order of mean scores, as follows: grandiose behaviors, irresponsible behaviors, and disruptive behaviors. Teachers perceive the supportive principal behavior as“usually happens,”the directive principal behavior and restrictive principal behavior as“occurs sometimes,”the sincere teacher behavior as“usually happens,”the collaborative teacher behavior as“usually happens,”and the indifferent teacher behavior as“occurs rarely”at the sub-dimensions of organizational climate. Teachers' perceptions of organizational climate vary based on factors such as gender, professional seniority, educational level, subject area, and marital status. Significant relationships were found between dark leadership and organizational climate. Regression analysis revealed that grandiose behaviors, antagonistic behaviors, and overall levels of dark leadership significantly influence the organizational climate. In accordance with the obtained results, various recommendations have been provided to policymakers, practitioners, and researchers.
Benzer Tezler
- Kamuda toksik liderlik, işten ayrılma niyeti ve etik iklim algısı ilişkisi: Bir alan araştırması
The relationship between toxic leadership, intention to leave and ethical climate perception in the public: A field study
İHSAN AKCA
Doktora
Türkçe
2021
Kamu YönetimiSakarya ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH TUZCUOĞLU
- Okul müdürlerinin karanlık liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyi arasındaki ilişki (Muğla ili örneği)
The relationship between school principals' dark leadership behaviors and teacher's organizational silence level (Muğla province sample)
İBRAHİM ÜLKÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYCAN ÇİÇEK SAĞLAM
- Çalışanların karanlık liderlik algısının psikolojik sözleşme üzerindeki etkisinde işe adanmışlığın aracı, algılanan örgüt yapısının düzenleyici rolü
The mediating role of the work engagement and the moderating role of the perceived organizational structure in the effect of employees' dark leadership perception on the psychological contract
JÜLİDE ERDAL ÜNGÖR
- Zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışı ile sosyal kaytarma ilişkisinde dönüşümcü liderliğin aracı etkisi: Ankara'da özel bir hastanede uygulama
The mediation effect of transformational leadership on the relationship between compulsory organizational citizenship behavior and social loafing: Application in a private hospital in Ankara
MISKI ALI HASSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT ŞEVİK
- Bir yıkıcı liderlik örneği: Sultan II. Abdülhamid
An example of destructive leadership: Sultan II. Abdülhamid
ONUR KAZANCI