Dönemsel şartların Kur'an yorumuna etkisi: Mâide Suresinin 5/44, 45 ve 47. ayetleri örneği
The impact of periodic conditions on the interpretation of the Qur'an: The example of verses 5/44, 45 and 47 of Sūrat al- Mā'ida
- Tez No: 819182
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULAZİZ HATİP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Mâide suresinin 44, 45 ve 47. ayetleri hem tarihte hem de günümüzde sıkça dillendirilen ve bazı İslami gruplar için merkezî bir konuma sahip olan ayetlerdendir. İslami ilimlerin diğer alanlarında olduğu gibi tefsir alanında yazılan kitaplarda da bu ayetlere ilk dönemlerden itibaren ayrı bir ehemmiyet gösterilmiştir. Müfessirler gerek rivayetler vasıtasıyla gerek kendi dirayetleriyle bu ayetlerden murâd-ı ilahinin ne olduğunu tespit etmek için çaba göstermişlerdir. Bu tez, Mâide suresinin 44, 45 ve 47. ayetlerinin dönemsel şartlara bağlı olarak müfessirlerce nasıl anlaşıldığına ve yorumlandığına ışık tutmayı amaçlamaktadır. İlk olarak birinci bölümde ayetler hakkında genel bilgiler verilmiştir. Bu bağlamda ayetlerde geçen kavramlar açıklanmış ve ayetler sebeb-i nüzûl, hitap ve i'râb gibi Kur'an ilimleri açısından tahlil edilmeye çalışılmıştır. Ardından çalışmanın ana gövdesini oluşturan ikinci bölümde tefsir tarihi beş döneme ayrılmış ve her döneme ait temsil gücü olan müfessirlerin ayetler hakkındaki yorumları incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda ilk iki dönem olan Teşekkül ve Sistemleşme Dönemlerinde rivayetlerin, rivayet tasnif ve değerlendirmelerinin ağırlıklı olduğu ve ayetlerin yorumunda genel olarak siyasi olaylar neticesinde ortaya çıkan Hâricîlerin hedef alındığı bulgusuna ulaşılmıştır. Takip eden Olgunluk ve Tahkik Dönemlerinde, değişen ve merkezîleşen i'câz algısının, müfessirler üzerinde oldukça etkili olduğu, rivayet nakillerinde azalma olduğu fakat bununla birlikte tam manasıyla bir kopuş yaşanmadığı sonucuna varılmıştır. Ardından gelen Tecdîd Döneminde, önceki dönemlere ait özellikler devamlılık arz etse de bazı güncel meselelerin ayetler üzerinden yorumlanmaya ve değerlendirilmeye başladığı görülmüştür. Son olarak Çağdaş Dönemde ise yaşanan siyasi ve sosyal olayların neticesinde hem tefsir ve Kur'an algısının hem de özelde bu ayetlere bakış açısının tamamıyla değiştiği saptanmış, rivayet ve geleneksel tefsir tarzından çok, ayetlerin çağa hitap etmesinin ön plana çıktığı sonucuna varılmıştır. Tez boyunca müfessirler arasındaki etkileşime dikkat çekilerek ortak noktalar ve eleştiri noktaları tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Verses 44, 45 and 47 of Surah al-Ma'idah are some of the verses that are frequently mentioned both in history and today. These verses have a central position for some Islamic groups. As in other Islamic sciences, these verses have been given special importance in the books of tafsir literature since the early periods. The exegetes have endeavored to determine the divine meaning of these verses both through narrations and through their theoretical methods. This dissertation aims to shed light on how verses 44, 45 and 47 of Surah al-Ma'ida were understood and interpreted by the commentators depending on the periodic conditions. First, general information about the verses is given in the first chapter. In this context, the concepts mentioned in the verses are explained and the verses are analyzed in terms of Qur'anic sciences such as the reason of revelation, address and i'rāb. Then, in the second part, which constitutes the main body of the study, the history of tafsir is divided into five periods and the interpretations of the representative commentators of each period on the verses are analyzed. As a result of this analysis, it was found that in the first two periods, the Formation and Systematization Periods, narrations, narration classifications and evaluations were predominant and the Khāricīs were generally targeted in the interpretation of the verses. In the following Perfection and Tahkik Periods, it was concluded that the changing and centralizing perception of i'jāz had a great influence on the commentators, but there was not a complete break with the narrations. In the subsequent Tajdīd Period, although the characteristics of the previous periods continued, it was seen that some current issues began to be interpreted and evaluated through verses. Finally, in the Contemporary Period, as a result of the political and social events, both the perception of tafsir and the Qur'an and the perspective on these verses in particular have completely changed, and it has been concluded that the appeal of the verses to the age has come to the fore rather than narration and traditional exegesis style. Throughout the thesis, the interaction between the commentators is emphasized and common points and points of criticism are tried to be identified and evaluated.
Benzer Tezler
- Die bedeutung epochaler merkmale im hinblick auf die übersetzungsstrategien -Koranübersetzungen in Deutschland bis zum 20. jahrhundert-
Çeviri stratejileri belirlenirken dönemsel özelliklerin etkileri -20. yüzyıla kadar Almanya'da yapılan Kur'an çevirileri-
SİNE DEMİRKIVIRAN
- Mukâtil b. Süleyman'ın tefsir nakillerinin güvenilirliği -Ali b. Ebî Talha nakilleri ile metin karşılaştırması-
The reliability of Muqatil b. Suleiman's tafsir narratives -textcomparison with narrative of Ali b. Abu Talha-
MERVE NUR ÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM TÜRCAN
- Temel belâgat terimlerinin teşekkülü: Fesahat, belâgat, meânî, beyân ve bedî'
Formation of basic balagha (rhetoric) terms: Fasâha, balagha, maânî, bayân and badî'
İSA GÜCEYÜZ
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DEMİR
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
