Valide-i Atîk Medresesi'nde eğitim ve öğretim (16. ve 17. yüzyıl)
Education and training in Valide-i Atîk Madrasa (16th and 17th century)
- Tez No: 819196
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİNE KESKİNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Eğitim ve Öğretim, Tarih, Religion, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Bu çalışmada, 16. yüzyılın sonlarında inşası tamamlanan ve bir eğitim kurumu olarak faaliyet göstermeye başlayan Valide-i Atîk Medresesi, din eğitimi tarihi açısından incelenmektedir. Söz konusu medrese, Osmanlı Devlet'inin başta ilmiye teşkilatı olmak üzere pek çok farklı biriminde çeşitli bozulmaların görüldüğü ve medrese sisteminde dönüşümlerin yaşandığı dönemde yüksek seviyede eğitim veren bir medrese olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Nitekim devletin merkezi olan İstanbul'da bir Valide Sultan tarafından inşa edilen külliye içerisinde faaliyet gösteren Valide-i Atîk Medresesi dönemin medrese sisteminde Altmışlı Medreseler arasında yer almaktadır. Bu paye, yüksek seviyede eğitimin verildiği medreseleri kapsamaktadır. Nitekim bu seviyedeki medreselerde tahsil görüp mezun olan talebelerin ilmî ilerleyişi Süleymaniye Medreseleri ve ihtisas medreseleri olan Daru'l-hadislere geçerek devam etmekte; görev yapan müderrislerin kariyerler hareketliliği ise başta Süleymaniye Medreseleri'nde müderrislik olmak üzere devletin merkez eyaletlerinde kadılık, kazaskerlik ve şeyhülislamlık gibi çeşitli bürokratik vazifelere doğru seyretmektedir. Tezimizde, böylesi yüksek bir payede bulunan Valide-i Atîk Medresesi'nin 16. ve 17. yüzyıldaki eğitim ve öğretim faaliyetleri incelenecektir. Çalışmamız giriş ve sonuçla birlikte dört bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde 16. ve 17. yüzyıldaki medrese sistemi genel olarak değerlendirildikten sonra bu dönemde devlet tarafından eğitim sistemine yönelik getirilen düzenlemeler, medrese teşkilatı ve programlarının teşekkülü incelenerek tarihsel arka plan oluşturulmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise Valide-i Atîk Medresesi'nin söz konusu dönemdeki konumu ile eğitim ve öğretim faaliyetleri; külliyenin genel özellikleri, müderris profilleri ve dönem içerisindeki hareketlilikleri, müfredatı ve müfredat dahilinde okutulan eserlerin tanıtımı, kendine özgü ilmî faaliyetleri irdelenerek ortaya konmaya çalışılmıştır. Tabakat kitapları, kanunnameler, incelenen dönem içerisinde yazılmış tarih kitapları, vakfiyeler ve risaleler merkeze alınarak doküman tarama yöntemi ile yapılan araştırmada, nicel verilere dayanmak suretiyle, Valide-i Atîk Medresesi'nin eğitim tarihi literatüre kazandırılmak istenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the Valide-i Atîk Madrasah, which was completed in the late 16th century and started to operate as an educational institution, in terms of the history of religious education. The madrasa in question emerged on the stage of history as a madrasa that provided a high level of education in a period when various deteriorations were seen in many different units of the Ottoman State, especially in the organization of the ilmiye, and transformations were experienced in the madrasa system. As a matter of fact, the Valide-i Atîk Madrasa, which operates within the complex built by a Valide Sultan in Istanbul, the center of the state, is among the Sixty Madrasas in the madrasa system of the period. This rank encompasses madrasas that provided a high level of education. As a matter of fact, the scholarly progress of the students who studied and graduated from madrasas at this level continued by moving on to the Suleymaniye Madrasas and Dar al-hadiths, which were specialized madrasas, and the career mobility of the mudarrises who served in these madrasas was moving towards various bureaucratic positions such as being a mudarris in the Suleymaniye Madrasas, qadi in the central provinces of the state, kazaskerlik and sheikhulislam. In this thesis, the education and training activities of the Valide-i Atîk Madrasah, which held such a high position, in the 16th and 17th centuries will be analyzed. Our study consists of four chapters, including an introduction and a conclusion. In the second chapter, after a general evaluation of the madrasa system in the 16th and 17th centuries, the regulations introduced by the state for the education system in this period, the formation of the madrasa organization and programs are examined and the historical background is tried to be created. In the third part, the position of the Valide-i Atîk Madrasa in the period in question and its education and training activities; the general characteristics of the complex, the profiles of the muderris and their mobility during the period, the curriculum and the introduction of the works taught within the curriculum, and its unique scientific activities are analyzed. In the research, which was conducted with the document scanning method by focusing on tabakat books, law books, history books, endowments and treatises written during the period examined, the educational history of Valide-i Atîk Madrasah was aimed to be included in the literature by relying on quantitative data.
Benzer Tezler
- Vakıf ile medresenin tarihsel ilişkisi bağlamında Üsküdar medreselerinin güncel işlevlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of current functions of Üsküdar medrasahs in the context of the history of the vakif
FAİK GÖNÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUPHİ SAATÇİ
- Üsküdar'ın vakıf eser kültür mirası ve korunması için öneriler
Uskudar?s waqf cultural heritage and proposals for it?s conservation
BETÜL GELENGÜL EKİMCİ
Doktora
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZEYNEP AHUNBAY
- Tarihi Atik Valide su yolunun hidrolojik ve hidrojeolojik açıdan incelenmesi
Hydrologic and hydrogeological analysis of Historic Atik Valide water way
YENER KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET DOĞAN
- XVI. yüzyılda İstanbul'daki Halveti tekkeleri
Khalwati convents in the Sixteenth century of Istanbul
AYŞE BÖLÜKBAŞI
Doktora
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Evkâf defterlerindeki keşif belgelerine göre 19-20. yüzyıllarda Üsküdar-Vâlide-i Atîk Camii'nde yapılan fizikî müdahaleler ve değişiklikler: Sultân II. Mahmud, I. Abdülaziz ve V. Mehmed Dönemleri
The physical interventions and changes according to ottoman documents in 19-20th century at Üsküdar Vâlide-i Atîk Mosque: Sultan Mahmud II, Abdulaziz I. and Mehmed I. Periods
DİDEM İŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Z. KENAN BİLİCİ