Geri Dön

Tenasühün kökeni ve bâtıni mezheplere etkisi

The origin of reincarnation and its effect on esoteric sects

PDF İndir

  1. Tez No: 819523
  2. Yazar: KADRİYE YANMIŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. METİN BOZAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Tenasüh, Hulûl, Bâtınilik, Nusayrilik, Yezidilik, Dürzilik ve Alevi-Bektaşilik, Tanasukh, Ġnitiation, Bâtınism, Esotericism, Nusayris, Yezidis, Druze and Alawite-Bektashis
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dicle Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 374

Özet

Ölüm ve ölüm ötesiyle ilgili düşünceler insanlık tarihi kadar eskidir. Ölüm sonrasında yokluğu kabul etmeyen insan aklı ve vicdanı çeşitli teori ve inançlarla bunu izah etmeye çalışmıştır. Tenasüh inancı da insanoğlunun bu arzusuna paralel olarak geliştirdiği bir düşüncedir. Tez çalışmamızın giriş kısmında, ölüm, ruh, ölüm ötesi hayat ve yeniden diriliş üzerine kavram ve teoriler incelenmiştir. Bu bağlamda tenasühün çeşitli inançlar ve kültürler yoluyla iran Platosu‟ndan Hindistan‟a, Mısır‟dan Antik Yunan‟a ve Uzak Doğu‟ya kadar yaptığı yolculuğun genel hatları ortaya konmaya çalışılmıştır. İlgili konuların tarihsel zeminini oturtmak için özellikle Bâtınilik konusunda araştırmalar yapılmış ve Ezoterizm, Hermetizm, Gnostisizm, Orfizm ve ruhçuluk gibi akımlar ele alınmıştır. Giriş bölümünde ayrıca, İslam toplumlarında Bâtınilik, öncesi ve ortaya çıkış sebepleri değerlendirilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde tenasühün kavramsal ve tarihi boyutları incelenmiştir. Kavramsal bir çalışma yapıldığından tenasühle benzeşen sözcükler gerekli görüldüğü ölçüde tanıtılmıştır. Yapılan ön tespitler ışığında tenasühün kültürel-dini bir olgu olduğu ve toplumsal etkileşim sonucunda da medeniyetler arasında yayıldığı kanaati oluşmuştur. Ancak bu ilk tespitin geçerli olup olmadığı eski Helen, Hint, İran ve Mısır medeniyetleri hakkında yapılan okumalarla tetkik edilmiştir. ikinci bölümde tenasüh inancının islam kültürüne ve mezheplerine nasıl sirayet ettiği araştırılmıştır. Araştırma Nusayriler, Yezidiler, Dürziler ve Alevi- Bektaşiler bağlamında yapılmıştır. Kısmen başka bâtınî fırkalardan da örnekler verilmiştir. Genel anlamda bâtınî mezheplerde tenasühün çeşitli versiyonlarının olduğu görülmüştür. Bunun sebebi her birinin farklı kadim din ve kültürlerden etkilenmesidir. Çalışmada bu inanışın bâtınî mezheplere geçişi ele alınıp hangi mezhepte nasıl ifade bulduğu ortaya konulmuştur. Bunların tespiti bâtınî mezheplere bütüncül bakmayı, kadim din ve kültürlerden ne derece faydalanıp kendilerine neler kattıklarını görmeyi kolaylaştıracaktır.

Özet (Çeviri)

Thoughts about death and afterlife are as old as human history. The human mind and conscience, which do not accept non-existence after death, have tried to explain this with various theories and beliefs. The belief in tanasukh is an idea developed in parallel with this desire of mankind. In the introduction part of our thesis, the concepts and theories on death, soul, life after death and resurrection were analyzed. In this context, the general outlines of the journey of tanasukh through various beliefs and cultures from the Iranian Plateau to India, from Egypt to Ancient Greece and the Far East have been tried to be revealed in order to establish the historical background of the related issues. Research has been conducted on the subject of Bâtınism and movements such as Esotericism, Hermetism, Gnosticism, Orphism and Spiritualism have been discussed. The introduction also includes. Bâtınism in Islamic societies, its antecedents and the reasons for its emergence are evaluated. In the first part of the study, the conceptual and historical dimensions of tanasukh are examined. Since this is a conceptual study, words that are similar to tanasukh have been introduced to the extent deemed necessary. In the light of the preliminary findings, it has been concluded that tanasukh is a cultural-religious phenomenon and that it has spread among civilizations as a result of social interaction. However, whether this preliminary conclusion is valid or not through readings on ancient Hellenic, Indian, Iranian and Egyptian civilizations has been analyzed. In the second part, we will analyze how the belief in tanasukh has been integrated into Islamic culture and sects. The research was conducted in the context of the Nusayris, Yazidis, Druze and Alevi-Bektashis. Some examples from other superstitious sects are also given. In general, it has been observed that there are various versions of tanasukh in the esoteric sects. This is because each of them is influenced by different ancient religions and cultures. In this study, the transition of this belief to the esoteric sects is discussed and how it finds expression in which sect is revealed. The determination of these will make it easier to look at the esoteric sects holistically and to see to what extent they have benefited from ancient religions and cultures and what they have added to themselves.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    581911

    Batıni dini yapılanmalarda döngüsellik

    Cyclicality in religious structures

    ZEYNEP USLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. METİN BOZAN

  2. Tez No

    652561

    Nusayrilerle ilgili Fransızca kaynaklarda yer alan bilgilerle mülakat sonucu elde edilen verilerin mukayesesi: Hatay Nusayriliği örneği

    Nusairi religion and its interaction with other religions

    AYŞE YALÇIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CEMİL KUTLUTÜRK

  3. Tez No

    261764

    Yezidilik teolojisi

    Theology of Yezidism

    ZEHRA IŞIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞİNASİ GÜNDÜZ

  4. Tez No

    126233

    Mersin yöresi Tahtacılarının dini inanç ve uygulamaları

    A Study on the beliefs and practices of the Tahtacılar in Mersin region

    ALİ SELÇUK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    DinErciyes Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HARUN GÜNGÖR

  5. Tez No

    250200

    Hint kökenli dinlerde kurtuluş anlayışı

    Salvation concepts in indian originated religions

    RUKİYE KARAALİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET KATAR

Geri Dön