Fen bilimleri öğretim programı ve ders kitaplarının dolaşım sistemi konusu bağlamında didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımıyla incelenmesi
Investigation of science education program and textbooks with the approach of didactical transposition theory in the context of the circulatory system
- Tez No: 819967
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHTAP YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Didaktiksel dönüşüm teorisi, dolaşım sistemi, ders kitapları, fen bilimleri öğretim programları, öğretmen görüşleri, bilimsel bilgi, okutulacak bilgi, Didactic transposition theory, circulatory system, textbooks, science teaching programs, opinions of teachers, scholarly knowledge, knowledge to be taught
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Eğitim-öğretimin vazgeçilmez unsurlarından biri şüphesiz ki öğretim programlarıdır. Öğretim programları, belirlenen konularda öğrencilerin ulaşması istenilen belirli hedeflere ait bir planlamanın yapılmasını sağlar. Belirlenen hedeflerle ilgili değişikliklerin yapılması söz konusu olduğunda öğretim programlarının güncellenmesi gerçekleştirilmektedir. Fen bilimleri dersi ile ilgili son yıllarda yapılan 2005, 2013 ve 2018 güncellemeleri dikkat çekmektedir. Bu çalışmada 2005, 2013 ve 2018 fen bilimleri öğretim programlarında yer alan dolaşım sistemi konusunun didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımıyla incelenmesi ve fen bilimleri ders kitaplarının dolaşım sistemi konusunda 2018 fen bilimleri öğretim programını nasıl yansıttığı ile ilgili öğretmen görüşlerinin alınması amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma paradigmasına göre yürütülen durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada 2005, 2013 ve 2018 fen bilimleri öğretim programlarını temsil eden 2005, 2017 ve 2018 altıncı sınıf fen bilimleri ders kitabının dolaşım sistemi konusu analiz edilmiş olup sonrasında güncel ders kitabı ile ilgili öğretmen görüşleri alınmıştır. Bilimsel bilgiden okutulacak olan bilgiye dönüşümü inceleyen bu çalışma bir dış didaktiksel dönüşüm çalışmasıdır. Çalışma dört aşamada gerçekleştirilmiş olup birinci aşamada dolaşım sistemi ile ilgili bilimsel bilgiler incelenmiş, ikinci aşamada 2005, 2013 ve 2018 fen bilimleri öğretim programları dolaşım sistemi bağlamında incelenmiştir. Üçüncü aşamada bilimsel bilginin okutulacak olan bilgiye dönüşümde kullanılan fen bilimleri ders kitaplarının incelenmesi biçimsel, kavramsal ve görsel öğe özelliklerine göre gerçekleştirilmiştir. Dördüncü aşama ise güncel 2018 fen bilimleri öğretim programı ve 2018 altıncı sınıf fen bilimleri ders kitabına ilişkin öğretmen görüşleri alınmıştır. Araştırmanın sonucunda bilimsel kitaplarda dolaşım sistemi konusu ile ilgili 73 farklı kavramın yer aldığı, sırasıyla değişen öğretim programlarını temsil eden ders kitaplarında dolaşım sistemi konusunda 41, 25 ve 24 sayıda kavram bulunduğu ve bu kavramların yalnızca 13 tanesinin tüm kitaplarda bulunduğu gözlemlenmiştir. Bunlar; kalp, kan, damarlar, atardamar, toplardamar, kılcal damar, akciğer dolaşımı, kalp krizi, kan pulcukları, büyük dolaşım, alyuvarlar, akyuvarlar ve rh faktörü kavramlarıdır. Değişen öğretim programları doğrultusunda hazırlanan ders kitaplarında dolaşım sistemi konusuna ait kavramların, tanımların, görsellerin sayılarının ve özelliklerinin farklılaştığı ve öğretim programındaki kazanımlara uyum sağlayabilmek için çeşitli değişikliklere uğradığı görülmüştür. Öğretmenlerle yapılan görüşmelerin sonuçlarının analiz sonuçlarını destekler nitelikte olduğu görülmüştür. Didaktiksel dönüşüm teorisi kapsamında yapılan incelemelerin sonucunda bilimsel bilgiden öğretilecek olan bilgiye kadar gerçekleşen dönüşümlerde bilginin çeşitli değişikliklere uğradığı, sınırlandırıldığı ve sadeleştirildiği görülmekle beraber farklı dönemlerdeki program değişikliklerine de bu dönüşümün belirgin şekilde yansıdığı tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmacılara, incelenen ders kitaplarının sayısının ve özelliklerinin genişletilerek ya da öğretim programlarından farklı bir konu seçilerek didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımıyla incelemelerin gerçekleştirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
One of the undispensable factors of the Teaching and Learning is without a doubt The Teaching Programs. Teaching programs provide a plan about the aims for student to reach within determined subjects. When change is needed to be done about the determined aims, the updating of the teaching programs can be done. The updatings about the Science Subject made at 2005, 2013 and 2018 draws attention. In this research the examining of the circulatory system which takes place in the 2005, 2013 and 2018 science teaching programs by the didactical transposition theory and taking teachers opinions about how did the 2018 science science textbooks reflected the circulatory system is intended. In this research, case study which is conducted according to the qualitative research paradigm is used. In this research, 2005, 2017 and 2018 sixth grade science textbooks which represent 2005, 2013 and 2018 science teaching programs are analysed then teachers opininions about the current textbook are taken. This research examining the transposition from scholarly knowledge to knowledge to be taught is an external didactic transposition research. This research is done by four steps. In the first step, scientific knowledges about the circulatory system is examined. In the second step, 2005, 2013 and 2018 Science teaching programs are examined within the context of the circulatory system. In the third step the examining of the science textbooks which are used in the transposition of scientific knowledge to knowledge to be taught is done with a view to their stylistic, conceptual and visual element properties, and in the fourth step, teachers opinions about the 2018 science teaching program and 2018 sixth grade science textbooks will be taken. In the end of this research it is observed that there are 73 different terms about circulatory system in Campbell's Biology book, in textbooks which represent changing teaching programs there are respectively 41,25 and 24 terms about circulatory system and only 13 of these terms all found in all three textbooks. These terms are: heart, blood, veins, artery, vena, capillary vessel, pulmonary circulation, coronary, blood platelet, systemic circulation, erythrocyte, leucocyte and rh factor. In textbooks which are produced in accordance with changing teaching programs, it is true that the number and properties of terms, definitions, images differ and go through some changes in order to comply with achievements in teaching programs. Results taken from the opinions of teachers also support the results of the analysis done. In researches done within the didactic transpositon theory it is seen that in the transposition which is from the scholarly knowledge to the knowledge to be taught, knowledge goes through some changes, take different shapes, get restricted and get simplified, with that it is also determined that this change reflects on program changes made in different periods of time distinctly. There are also advices given to researchers about examinations made with the didactical transposition theory approach by increasing the number of textbooks examined or picking another subject from the teaching programs
Benzer Tezler
- Yenilenen fen bilimleri programında kullanılan analojiler ve analizleri
The analogies and their analysis used in renewed science program
BEHİYE AKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REFİK DİLBER
- Fen bilimleri ders kitaplarında yer alan çevre konularının sürdürülebilir kalkınma hedefleri, araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme ve bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi
Examination of enviromental issues in science textbooks in terms of sustainable development goals, research-inquiry-based learning and scientific process skills
DİLARA DURMUŞ CENBERLİTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL DEMİR KAÇAN
- Ortaokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nın afet eğitimi kapsamında Stake'in Gereksinimlere Yanıt Verici Modeliyle değerlendirilmesi
The evaluation of Elementary Science Curriculum in terms of disaster education using Stake's Responsive Program Evaluation Model
SERAP DURUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA MIZIKACI
- Temel eğitim programları ve ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında incelenmesi
Investigation of primary education curricula and textbooks in the context of digital literacy
NİLGÜN ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLGÜN ALPAN
- Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında bilim ve mühendislik uygulamalarının temsil edilmesinin incelenmesi
Examination of the representation of science and engineering practices in middle school science textbooks
MELTEM GÖKDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL DOĞAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ EDA ERDAŞ KARTAL