Üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme teorisi
Theory of contract with protective effect on third party
- Tez No: 820284
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN ERDOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 340
Özet
Borç ilişkilerinde nispilik ilkesi esas olmakla birlikte kaynağını dürüstlük kuralından alan ve borç ilişkisinin geniş anlamı içinde yer alan koruma yükümlülüklerinin ihlalinden alacaklı gibi etkilenebilecek üçüncü kişiler mevcuttur. Üçüncü kişilerin zararlarının tazminini haksız fiil hükümlerine göre talep edebilmeleri imkânı akla gelse de haksız fiil sorumluluğu, koruma yükümlülüğüne aykırılığın her zaman hukuka aykırı fiil teşkil etmemesi, salt malvarlığı zararlarının tazmininin konu almaması ve sözleşme sorumluluğuna göre zarar gören bakımından daha elverişsiz hükümler ihtiva etmesi sebebiyle üçüncü kişileri korumakta yetersizdir. Söz konusu eksikliği gidermek amacıyla Alman hukukunda sözleşme sorumluluğunun alanını genişletme eğilimi hâkim olmuş, edime yakınlığı sebebiyle borçlunun koruma yükümlüğünün ihlalinden zarar gören üçüncü kişilerin zararlarını sözleşme sorumluluğu hükümlerine göre tazmin edebilmelerine imkân sağlayan ve nispilik prensibine istisna teşkil eden üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme teorisi geliştirilmiştir. Teori İsviçre ve Türk hukuk doktrininde de baskın olarak kabul görmüş, Türk hukuk uygulamasında teoriyi açıkça kabul eden ve üçüncü kişinin sözleşme sorumluluğu hükümlerine göre zararının tazminini talep edebilmesini öngören kararlar verilmiştir. Sorumluluk hukukunun ikili yapısı karşısında teoriye duyulan ihtiyaç bizce de yadsınamaz olmakla birlikte, üçüncü kişinin talebinin hukuki dayanağı ve üçüncü kişi çevresini sınırlandırmaya yönelik şartların ortaya koyulması son derece önemlidir. Nitekim teorinin hukuki dayanağı olarak tarafların farazi iradelerine göre sözleşmenin tamamlanması görüşünü benimseyen ve koruyucu etki alanında olduğu kabul edilen üçüncü kişi çevresini sınırlandıran şartları yumuşatarak teorinin uygulama alanını sürekli olarak genişleten Alman Federal Mahkemesinin bu yaklaşımı, keyfi ve belirsiz olduğu gerekçesiyle eleştirilmiştir. Çalışmada, bu eleştiriler de dikkate alınarak, kurumun amacının ortaya koyulmasına, hukuki dayanağı ve üçüncü kişi çevresini sınırlandıran şartlar üzerinde durularak hukuk sistematiğimiz içinde tutarlı ve sağlam bir zemin bulmasına katkı sağlamaya gayret edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Nispilik ilkesi, Üçüncü Kişi, Koruma Yükümlülüğü, Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi
Özet (Çeviri)
Although the principle of privity prevails in debt relationships, third parties may be affected by the violation of the protection duties, which derive from the rule of good faith and are within the broad meaning of the debt relationship, just like the promisee. In this case, the possibility that third parties may seek compensation under tort law comes to mind. However, tort liability is insufficient to protect third parties as the breach of the duty to protect does not always constitute an unlawful act, tort law does not cover pure economic loss, and contains less favorable provisions for the injured party than a contractual liability. In order to overcome this insufficiency, German law has tended to expand the scope of contractual liability and developed the theory of contract with a protective effect on third party, which constitutes an exception to the principle of privity and allows third parties who are harmed by the breach of the obligor's duty of protection due to their proximity to the performance, to claim damages according to the provisions of contractual liability. The theory has been widely accepted in the Swiss and Turkish legal doctrine. In Turkish legal practice, decisions have been rendered in which courts explicitly accept the theory and stipulate that the third party may claim damages according to contractual liability provisions. Although the need for the theory is undeniable in the face of the dual nature of the law of liability, it is of utmost importance to set forth the legal basis of the third party's claim and the conditions for limiting the ambit of the third-party. The approach of the German Federal Court, which adopted the view of the completion of the contract according to the fictive intent of the parties as the legal basis of the theory and continuously expanded the field of application of the theory by softening the conditions limiting the ambit of the third-party, has been criticised for being arbitrary and uncertain. Considering these criticisms, this thesis seeks to contribute to establishing a consistent and solid ground within our legal system by focusing on the institution's purpose, its legal basis and the conditions limiting the ambit of the third-party. Key Words : Principle of privity, third party, protection duties, obligatory relation without obligation of perform
Benzer Tezler
- Eser sözleşmesinin sona ermesinde iş sahibi ve alt müteahhit arasındaki ilişki
The relation between customer and subcontractor at the end of the contract for work and services
ÖVÜNÇ AYDIN
- Dar anlamda üçüncü kişinin zararının tazmini
Indemnification of third party damage in the narrow sense
FURKAN ÖZDEMİR
- Üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme
Agreements with protective effects on third parties
NİL KARABAĞ
- Sözleşme dışı tavsiyede bulunma, öğüt veya bilgi vermeden doğan hukuki sorumluluk
The legal responsibility arising from misrepresentation or giving a wrong advise or recommendation without a contract
DAMLA GÜRPINAR
