El-'Avtebî'nin Arap sesbilimi, sözcükbilimi ve gramerine katkıları -el-İbâne örneği-
Al-Avtaby's contributions to Arabic phonetics, lexicology and grammar -The example of al-Ibana-
- Tez No: 820742
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKADİR YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bayburt Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 325
Özet
Bu çalışma Ebü'l-Münzir el-'Avtebî'nin el-İbâne fi'l-luğati'l-'Arabiyye adlı eseri özelinde Arap sesbilimi, sözcükbilimi ve gramerine katkılarını ele almaktadır. Umman'ın Suhâr vilayetinin Avteb kasabasında dünyaya gelen ancak tam olarak ne zaman doğduğu bilinmeyen fakat kuvvetle muhtemel 511/1118 yılı civarında Umman'da vefat eden 'Avtebî; fıkıh ve soy bilim gibi ilim dallarının yanı sıra Arap Dili ve Edebiyatı alanında da dönemin en önemli şahsiyetlerinden biri olmuştur. 'Avtebî'nin el-İbâne adlı eseri, hicrî beşinci asırda Arap dili ve belagati alanında yazılmış muhtevasının zenginliği bakımından en önemli eserlerden biridir. Eser; fonetik, sarf ve nahvin yanı sıra, tefsir, hadis, kıraat, darb-ı mesel ve şiir gibi dilin farklı alanlarını da ihtiva etmektedir. 'Avtebî, el-İbâne'de dil konularını farklı âlimlerin görüşlerini zikrederek detaylı bir şekilde ele almaktadır. Anlamını tespit sadedinde zikretmiş olduğu kelimeleri farklı Arap şiirleri ile desteklemektedir. Eserinde bir konudan bahsederken başka bir konuya geçtiğine sıklıkla rastlanılmaktadır. 'Avtebî el-İbâne'de, öncelikle Kur'an ve hadisle istişhâd etmenin yanı sıra Arap şiirleri ve mesellerden de yararlanmaktadır. Kullanımı kolay olması amacıyla alfabetik sıraya göre yazılmış, önce harflerin manaları detaylı bir şekilde incelenmiş, sonra da o harfle başlayan çeşitli terimler ele alınmıştır. Bu terimlerin incelenmesi sırasında yeri geldikçe fonetik, sarf, nahiv, kıraat farklılıkları ve belagat inceliklerine değinilmiştir. Müellif bu kitaba; her yönüyle son derece açık ve açıklayıcı olma özelliğini barındırması nedeniyle el-İbâne adını vermeyi uygun görmüştür. el-İbâne'nin ansiklopedik bir eser mi yoksa sözlük türü bir eser mi olduğu hususu araştırmacılar arasında tartışmalara yol açmış, ancak el-İbâne'nin muhakkikleri eserin alfabetik sıraya göre hazırlanmış ansiklopedik bir eser olduğu görüşünü tercih etmişlerdir. 'Avtebî, eserini alfabetik sıraya göre yazmış olsa da bazen bu sıralamaya riayet etmemiştir. Eser, okurlarına her yönüyle hitap eden ve özellikle muhtevası yönüyle filolojik anlamda zengin bir kaynak olma özelliğini taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study deals with the contributions of Abu al-Monzir el-Avtaby to Arabic Phonology, lexicology and grammar with his work“al-Ibana fi'l-lugati'l-Arabiyyah”. Avtebi, born in the Avteb village of the Suhar province in Oman, but the exact date of his birth is unknown but most likely he died around 511/1118 in Oman. He was a prominent figure of his time in various fields of knowledge, including jurisprudence, history, genealogy, and Arabic language and literature. Avtebi's work, el-Ibanah, is one of the most significant works in the Arabic language and rhetoric written in the fifth century AH for its rich content. The work encompasses various aspects of language, including phonetics, morphology, and syntax, as well as interpretation, hadith, recitation, proverbs, and poetry. Avtebi extensively discusses language topics in el-Ibane by mentioning the opinions of different scholars. In order to determine the meaning, he supports the mentioned words with various Arabic poems. It is frequently observed in his work that he transitions from one topic to another. In el-Ibanah, Avtebi makes use of not only the Qur'an and hadith for inference but also Arabic poetry and proverbs. The work is written in alphabetical order for ease of use, with a detailed examination of the meanings of each letter followed by a discussion of various terms starting with that letter. During the examination of these terms, he also touches upon phonetic, morphological, syntactic, recitation differences, and rhetorical intricacies. The author chose the name el-İbâne for this book because it contains the characteristic of being extremely clear and explanatory in all aspects. The question of whether el-İbâne is an encyclopedic work or a dictionary-type work has led to debates among researchers, but the researchers of el-İbâne prefer the view that it is an encyclopedic work prepared in alphabetical order. Although Avtebi wrote his work in alphabetical order, he did not always adhere to this order. The work appeals to readers in all aspects and particularly stands as a rich source in terms of its philological content.
Benzer Tezler
- A search for vector-like leptons in atlas run 2 data
Atlas run 2 datasında vektör benzeri leptonların aranması
BORA ÖRGEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Fizik ve Fizik MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEYSİ ERKCAN ÖZCAN
- Molecular cloning, heterologus expression, and structural modeling of L-asparaginase from Pseudopedobacter saltans in e.coli
E.coli'de Pseudopedobacter saltans'tan L-asparaginazın moleküler klonlama, heterolog ekspresyonu ve yapısal modellemesi
MUNA SHAREEF ABED
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
BiyomühendislikKırşehir Ahi Evran Üniversitesiİleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL BAYRAM
PROF. DR. AHMED JASİM NEAMAH
- The Byronic hero as reimagined in E.L. James' novel Fifty Shades of Grey
E.L. James'in Grinin Elli Tonu romanında Byron kahramanının yeni şekli
MAHRI BABAGULYYEVA
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İngiliz Dili ve EdebiyatıTekirdağ Namık Kemal Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TATİANA GOLBAN
- Historiographic metafiction in E.L Doctorow's Ragtime and A.S Byatt's Possession
E.L Doctorow'un Ragtime ve A.S Byatt'ın Elindeki tarihsel metafikasyon
OMAR ZORGANE
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Batı Dilleri ve EdebiyatıKarabük Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HARITH ISMAEL TURKI
- Taşıyıcı sistemi çelik gömme kompozit kolonlar ve çelik kirişlerden oluşan bir binanın tasarımı ve zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizi
Structural design and nonlinear analysis of a building with concrete encased column and steel beam frame
FERİT ÖMERBEYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CÜNEYT VATANSEVER
- E.L.İ. Eynez bölgesi kayaçlarının fiziksel ve mekanik özelliklerinin mekanize kazı bakımından incelenmesi
Investigation into physical and mechanical properties of E.L.İ. Eynez rocks with particular reference to mechanical roadway drivage
HANİFİ ÇOPUR
Yüksek Lisans
Türkçe
1991
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. ŞİNASİ ESKİKAYA