Henrı Bergson'un çokluk anlayışı
The understanding of multiplicity in Henri Bergson
- Tez No: 821074
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ÇÖREKÇİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Bu çalışmada Bergson'un felsefesi çokluk kavramı temelinde tartışılmaktadır. Burada hem epistemolojik hem de ontolojik anlamda, Bergson felsefenin kalkış noktasının çokluğun bir arada bulunuşu ve ilişkiselliği olduğunu iddia ediyoruz. Bergson açısından çokluğun yatay düzlemdeki etkileşiminin yalnızca bilgiyi mümkün kılmadığını; aynı zamanda gerçekliği de inşa ettiğini önermekteyiz. Tezin ilk bölümünde Bergson'da bilim, sanat ve felsefenin birlikteliğinin önemi, onun biyografisi ve içinden çıktığı gelenek olan spritüalizm bağlamında ele alınacaktır. Böylece kişisel-yaşamsal çok yönlülüğün çokluk kavramıyla ilişkili olduğu savunulacaktır. Böylesi bir çokluk anlayışı göz ardı edildiğinde metafizikte bir kriz ortaya çıkar. Bu bağlamda, ilk bölümün sonunda, klasik ve modern metafiziğin sabit bütünlüğe ve homojen çokluğa dayalı tutumundan kaynaklanan tek boyutluluğun söz konusu krize yol açtığı, zaman ve hareket kavramları açısından gösterilecektir. İkinci bölümde ilk olarak Bergson'un çokluk kavramını, psikolojik ve fenomenolojik çerçevede, yaşamın heterojen (niteliksel) kuvvetleri ve eğilimleri olarak nasıl tanımladığı incelenecektir. Böylece, bu tanımın çokluğun özgür ve yatay ilişkiselliğinin içkin ve kurucu gücüne gönderme yaptığı öne sürülecektir. Daha sonra, çokluk kavramının fizik bilimsel, ontolojik, biyolojik ve sosyolojik açılımları gösterilmeye çalışılacaktır. İkinci bölümde ayrıca Bergson'un dinamik şema kavramına odaklanılacak ve nihayet Gülme adlı yapıtındaki doğa ve maddenin denge verici, olumlu işlevi ele alınacaktır. Burada üçüncü bölümde yapacağımız Bergson'un vitalist düşüncesi ile maddeciliği ilişkilendirme denemesine hazırlanmaya çalışacağız. Üçüncü bölümde ise çokluk kavramında bulunduğunu düşündüğümüz kapsayıcılık olanağı sayesinde, Bergsoncu vitalizm ile maddecilik arasında ilişki kurulabileceğini iddia edeceğiz. Burada, başta Deleuze, Delanda ve Balibarınkiler olmak üzere, çeşitli çağdaş düşüncelerle bu iddiayı desteklemeye çalışacağız. Böylece Bergson'un çokluk anlayışının olanaklarını çağdaş doğa bilimsel, metafizik ve politik yaklaşımlarla açmayı deneyeceğiz.
Özet (Çeviri)
In this study, Bergson's philosophy is discussed on the basis of the concept of multiplicity. Here we argue that the coexistencialist and relationalist perspective stemming from the understanding of multiplicity is at the center of Bergson's philosophy, both epistemologically and ontologically. According to Bergson, the interaction of the multiplicity on the horizontal plane does not only makes knowledge possible; but also, constructs the reality. In the first part of the thesis, the importance of the interpenetration among science, art and philosophy in Bergson will be discussed in the context of his biography and his spiritualist roots. Thus, it will be argued that personal-vital versatility is related to the concept of multiplicity. The first chapter will conclude with the handling of the crisis that emerged as a result of the unidimensionality of classical and modern metaphysics ignoring vital versatility. In the second part, firstly, how Bergson defines the concept of multiplicity as heterogeneous and qualitative forces and tendencies of life in a psychological and phenomenological framework will be examined. After that, it will be argued that the definition indicates the immanent and constituent power of the free and horizontal relationality. Then, we will try to show that the physical, scientific, ontological, biological and sociological expansions of the multiplicity. In the second part, we will also examine Bergson's concept of dynamic schema in detail, as well as the balancing and positive function of the concepts of nature and matter in his work Laughing. This examination at the end of the second part is designed as a preparation for the third part. In the third chapter, it will be claimed that a relationship can be established between Bergsonian vitalism and materialism, thanks to the comprehensiveness of the concept of multiplicity. We try to ground this claim with various contemporary ideas, especially those of Deleuze, Delanda and Balibar. Thus, the possibilities of Bergson's understanding of multiplicity are tried to be opened with contemporary natural scientific and political approaches. Henri Bergson, Multiplicity, Relationality, Heterogeneity, Dynamic Scheme.
Benzer Tezler
- Safiye Erol anlatılarının örnek okur düzeyinden anlamlandırılması
The signification of Safiye Erol's narratives through the approach of model reader
ZEYNEP TEK
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM TÜZER
- Henri Bergson'un bellek anlayışı ve çağdaş psikolojideki yeri
Henri Bergson's understanding of memory and its place in modern psychology
AYŞE ARSLANTÜRK
- H.Bergson'un Gülme adlı eseri üzerinden gülmenin fenomenolojisi
Phenomenology of laughter based on Bergson's Laughte
BİLGE ÖZTULAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN POYRAZ