Öğretmenlerin yapısal güçlendirilmeleri ile güç mesafeleri arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin aracı rolü

The mediating role of psychological empowerment in the relationship between teachers' structural empowerment and power distance

PDF İndir

Tez No: 821594
Yazar: FIRAT KULUMAN
Danışmanlar: PROF. DR. YAHYA ALTINKURT
Tez Türü: Yüksek Lisans
Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
Anahtar Kelimeler: yapısal güçlendirme, psikolojik güçlendirme, örgütsel güç mesafesi, eğitim, öğretmen, structural empowerment, psychological empowerment, organizational power distance, education, teacher
Yıl: 2023
Dil: Türkçe
Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 218

Özet

Bu araştırmanın genel amacı, öğretmenlerin yapısal güçlendirilmeleri ile örgütsel güç mesafesi algıları arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin aracılık rolünün belirlenmesidir. Araştırmada ayrıca, öğretmenlerin yapısal güçlendirilme, psikolojik güçlendirilme ve örgütsel güç mesafesi algılarının düzeyi ve demografik değişkenlere göre farklılaşma durumları da incelenmiştir. Araştırmanın evreni, 2021-2022 eğitim-öğretim yılı Bahar Dönemi'nde Muğla ilinde, tamamı devlet okulu olan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 13.893 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma örneklemini, oransız küme örnekleme tekniği kullanılarak seçilen 382 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırma verileri, Öğretmenlerin Yapısal Güçlendirilme Ölçeği, Psikolojik Güçlendirme Ölçeği ve Örgütsel Güç Mesafesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Öğretmenlerin yapısal güçlendirme, psikolojik güçlendirme ve örgütsel güç mesafesi algılarını belirlemek için betimsel istatistikler kullanılmıştır. Demografik değişkenlere göre karşılaştırmalarda t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. ANOVA sonucunda farklılığın anlamlı olması durumunda, farklılığın kaynağını belirlemek için Sidak ve LSD testleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin yapısal güçlendirilmeleri, psikolojik güçlendirilmeleri ve örgütsel güç mesafesi algıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde Pearson korelasyon katsayıları ve ilişkilerdeki aracı rollerin belirlenmesinde yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre öğretmenlerin yapısal güçlendirilmeleri orta düzeyin üzerindedir. Öğretmenler, yapısal güçlendirilme boyutlarından en çok özerkliklerinin desteklendiği, sonra sırasıyla hesap verebilir, kolaylaştırıcı, kararlara katılımı destekleyici ve mesleki gelişimi destekleyici ortama sahip oldukları görüşündedir. Öğretmenlerin yapısal güçlendirilmeleri, kıdeme ve okul türüne göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmakta; cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. Öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmeleri yüksek düzeydedir. Öğretmenlerin birey merkezli psikolojik güçlendirilmeleri, ilişki merkezli güçlendirilmelerinden daha yüksektir. Öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmeleri, okul türüne göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmakta; cinsiyete ve kıdeme göre farklılaşmamaktadır. Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi algıları boyutlara göre orta ve yüksek düzeydedir. Öğretmenlerin gücü meşrulaştırma açısından %46'sının, gücü araçsal kullanma açısından %54'ünün, güce razı olma açısından %67'sinin ve gücü kabullenme açısından %75'inin orta ve yüksek düzeyde örgütsel güç mesafesi algısına sahip olduğu belirlenmiştir. Öğretmenler, en fazla gücü kabullenme, sonra sırasıyla güce razı olma, gücü araçsal kullanma ve gücü meşrulaştırma algısına sahiptir. Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi algıları, cinsiyete, kıdeme ve okul türüne göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Yapısal güçlendirme ile örgütsel güç mesafesinin gücü kabullenme boyutu arasında düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki vardır. Öğretmenlerin yapısal güçlendirilmeleri ile örgütsel güç mesafesinin gücü meşrulaştırma boyutu arasında düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı bir ilişki vardır. Psikolojik güçlendirmenin boyutları ile örgütsel güç mesafesinin bazı boyutları arasında anlamlı düzeyde ilişkiler vardır. Birey merkezli güçlendirme ile gücü kabullenme arasında düşük düzeyde pozitif yönlü, gücü meşrulaştırma arasında ise düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki vardır. İlişki merkezli güçlendirme ile gücü meşrulaştırma arasında düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki vardır. Aracı değişken olmadan yapısal güçlendirmenin gücü meşrulaştırma üzerinde negatif yönlü bir etkisi varken, gücü kabullenme üzerinde pozitif yönlü bir etkisi vardır. Aracılık etkileri açısından birey merkezli ve ilişki merkezli güçlendirme, yapısal güçlendirme ile gücü meşrulaştırma arasındaki ilişkide tam aracı role sahiptir. Birey ve ilişki merkezli güçlendirme, gücü meşrulaştırılma düzeyini düşürmektedir. Yapısal güçlendirme ile gücü kabullenme arasındaki ilişkide birey merkezli güçlendirme tam aracı role sahiptir. Birey merkezli güçlendirme, gücü kabullenmenin artmasına neden olmaktadır. Yapısal güçlendirme ile gücü kabullenme arasındaki ilişkide ilişki merkezli güçlendirme engelleyici role sahiptir.

Özet (Çeviri)

The general purpose of this study is to determine the mediating role of psychological empowerment in the relationship between teachers' structural empowerment and their perceptions of organizational power distance. In addition, the study also examined the level of teachers' structural empowerment, psychological empowerment and organizational power distance perceptions and their differentiation according to demographic variables. The population of the study consists of 13,893 teachers working in primary, secondary and high schools, all of which are public schools, in Muğla province in the Spring Semester of the 2021-2022 academic year. The research sample consists of 382 teachers selected using disproportionate cluster sampling technique. The research was designed in survey model. The research data were collected using the Teachers' Structural Empowerment Scale, Psychological Empowerment Scale and Organizational Power Distance Scale. Descriptive statistics were used to determine teachers' perceptions of structural empowerment, psychological empowerment and organizational power distance. t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used for comparisons according to demographic variables. If the difference was significant as a result of ANOVA, Sidak and LSD tests were used to determine the source of the difference. Pearson correlation coefficients were used to determine the relationships between teachers' structural empowerment, psychological empowerment and organizational power distance perceptions and structural equation modeling was used to determine the mediating roles in the relationships. According to the results obtained in the study, teachers' structural empowerment is above the medium level. Among the dimensions of structural empowerment, teachers think that their autonomy is supported the most, followed by accountable, facilitative, supportive of participation in decisions and supportive of professional development. Teachers' structural empowerment differs statistically significantly according to seniority and school type, but not according to gender. Teachers have a high level of psychological empowerment. Teachers' individual-centered psychological empowerment is higher than their relationship-centered empowerment. Teachers' psychological empowerment differs statistically significantly according to school type; it does not differ according to gender and seniority. Teachers' perceptions of organizational power distance are at medium and high levels according to the dimensions. It was determined that 46% of the teachers had a medium and high level of organizational power distance perception in terms of justification of power, 54% in terms of using power instrumentally, 67% in terms of acquiescence of powerand 75% in terms of acceptance power. Teachers have the highest perception of acceptance power, then acquiescence of power, using power instrumentally and justification of power, respectively. Teachers' perceptions of organizational power distance differed statistically significantly according to gender, seniority and school type. There is a low level positive relationship between structural empowerment and the power acceptance dimension of organizational power distance. There is a low level negative significant relationship between structural empowerment of teachers and the justification of power dimension of organizational power distance. There are significant relationships between the dimensions of psychological empowerment and some dimensions of organizational power distance. There is a low level positive relationship between individual-centered empowerment and acceptance power and a low level negative relationship between justification of power. There is a low level negative significant relationship between relationship-centered empowerment and justification of power. Structural empowerment without mediating variable has a negative effect on justification of power, while it has a positive effect on acceptance of power. In terms of mediation effects, individual-centered and relationship-centered empowerment have a full mediating role in the relationship between structural empowerment and justification of power. Individual-centered and relationship-centered empowerment decreases the level of justification of power. Individual-centered empowerment has a full mediating role in the relationship between structural empowerment and acceptance of power. Individual-centered empowerment leads to an increase in acceptance of power. Relationship-centered empowerment has an suppressor role in the relationship between structural empowerment and acceptance of power.

Benzer Tezler

Tez No
894991
Öğretmenlerin yapısal güçlendirilme ile iş güvencesizlik algıları arasındaki ilişki
The relationship between teachers' structural empowerment and job insecurity perceptions
DUYGU YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretim Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAHYA ALTINKURT
Tez No
675716
Öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmeleri önündeki engeller ve çözüm önerileri
The obstacles and solutions in front of psychological empowerment of teachers
ALPER ÖZOCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretim Necmettin Erbakan Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN ÖZASLAN
Tez No
636604
Kolektif öğretmen yeterliliğinin öğretmenlerin yapısal güçlendirilme ile ilişkisine yönelik öğretmen görüşleri
Teachers 'views on the relationship between collective teacher competence and teachers' structuralstrengthening
MELDA DANIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretim Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKAN ARGON
Tez No
849861
Öğretmenlerin yapısal güçlendirilmesinin mesleki motivasyonları ile ilişkisi
The relationship between teachers' structural empowerment and professional motivation
AYÇA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ERDEM
Tez No
524672
Ortaöğretim öğretmenlerinde psikolojik güçlendirmenin yordayıcıları olarak yapısal güçlendirme, yöneticiye güven ve lider-üye etkileşimi
Structural empowerment, trust to the manager, and leader-member exchange as the predictors of the psychological empowerment of secondary school teachers
ŞAYMA DUMAN
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve Öğretim Gazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL ÇALIK

Geri Dön