Çeşm-i Âfet Dîvânı Sözlüğü (bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
Çeşm-i Afet Dıvanı (concordance and functional dictionary)
- Tez No: 822153
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞILAY PINAR ÖZLÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çeşm-i Âfet, İsmail Paşa, Çeşm-i Âfet Dîvânı Sözlüğü, Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözük, TEBDİZ, Çeşm-i Âfet, İsmail Pasha, Dîvân of Çeşm-i Âfet Dictionary, Contextual Index and Functional Dictionary, TEBDİZ
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1457
Özet
Egemen, Tuğba (2023).“Çeşm-i Âfet Dîvânı Sözlüğü (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük)”, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale. Çeşm-i Âfet Dîvânı Prof. Dr. Semra Tunç tarafından 2012'de Konya'da günümüz Türkçesine aktarılmıştır. Bu çalışmadan yola çıkılarak hazırlanan Çeşm-i Âfet Dîvânı Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü kelimeler, kelime tamlamaları, yeni mazmunlar, Arapça, Farsça ve Türkçe oluşturulan terkipler, fiiller, sıfatlar, edatlar ve nida ifadeleri gibi ibareleri içeren detaylı bir sözlüktür. Bu sözlükte amaç kelimelerin mânâlarını gün yüzüne çıkarırken okuyucuya şiir içindeki bağlamını göstermek ve kelimenin işlevinden bahsetmektir. TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü) projesi üzerinden hazırlanan bu sözlük, Dîvân'ın öncelikle transkribe edilerek metinlerin sisteme girilmesiyle yapılmıştır. Daha sonra bütün kelimeler tek tek anlamlandırılmış, gerekli görülen kelimeler birleştirilmiş, sınıflandırılmış ve alfabetik olarak sıralandırılmıştır. Mânâsı verilen her kelime sözlükte ve şiirde yer alan bağlamına göre anlamlandırılarak kaç defa kullanıldığı hesaplanmış ve eklerinden ayrılarak sunulmuştur. Bu mânâlar dışında kelimenin özel anlamı ve şairin hayatında sıkça yer alan mekân ve kişilerde alt başlıklarında ifade edilmiştir. Sözlükte yer alan anlamlar için kullanılan kaynaklar teker teker belirtilmemiş olup kaynakçada toplu halde gösterilmiştir. Çeşm-i Âfet Dîvânı hem kadın bir şairin elinden kadınca bir üslup ile yazılmış olması bakımından hem de şairin söylemiyle saltanatına yakından şahitlik ettiği eşi İsmail Paşa'ya adanmış bir“İsmail Tarihi”olması açısından Klasik Türk Edebiyatında önemli eserlerdendir. Tarihe ve edebiyata dair önemli bilgiler içermesi açısından da değerlidir. Çeşm-i Âfet Dîvânı'nın TEBDİZ aracılığı ile hazırlanan bu sözlük çalışmasında, dîvânın anlam yönünden detaylı incelemesi yapılarak şiirlere ışık tutulmuştur. Aynı zamanda şairin hayatı, eserini adamış olduğu eşi İsmail Paşa'nın siyasi yaşamı ve çalışmaları beyitlerden yola çıkılarak incelenmiştir. Dîvânın sözlük kısmına ek olarak muhteva yönünden çeşitli başlıklar altında tahlili yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Dîvân of Çeşm-i Âfet was translated into modern Turkish by Prof. Dr. Semra Tunç in Konya in 2012. The Dîvân of Çeşm-i Âfet Contextualized Index and Functional Dictionary, which was prepared based on this study, is a detailed dictionary that includes words, word phrases, new connotation, Arabic, Persian and Turkish compositions, verbs, adjectives, prepositions, and expressions such as exclamation. The aim of this dictionary is to reveal the meanings of the words, to reveal their context in the poem and to talk about the function of the word. This dictionary, prepared through the TEBDİZ (Contextual Index and Functional Dictionary of History and Literature Texts) project, was prepared by first transcribing the Dîvân and inserting the texts into the system. Then, all the words were individually interpreted, and the words deemed necessary were combined, classified and alphabetized. Each word whose meaning was provided was interpreted according to its context in the dictionary and in the poem, the number of times it was repeated was calculated, and it was separated from its affixes and presented. In addition to these meanings, the special meaning of the word and the places and people who frequently took place in the life of the poet is expressed in the subheadings. The sources utilized for the meanings in the dictionary are not specified one by one and are provided collectively in the bibliography. The Dîvân of Çeşm-i Âfet is one of the important works in Classical Turkish Literature, both in terms of being written by a female poet in a feminine style and in terms of being a“History of Ismail”dedicated to her husband Ismail Pasha, whose reign she closely witnessed in the poet's discourse. It is also valuable in terms of containing important information on history and literature. In this dictionary study of Çeşm-i Âfet Dîvân prepared through TEBDİZ, a detailed analysis of the dîvân in terms of meaning has been conducted to shed light on the poems. At the same time, the life of the poet, the political life and works of her husband İsmail Pasha, to whom she dedicated her work, are analyzed based on the couplets. In addition to the dictionary part, the dīvān has been analyzed under various headings in terms of content.
Benzer Tezler
- 19. yüzyıl kadın divan şairlerinde 'Renkler'
'Colors' in 19th century women divan poets
BÜŞRA ÖZÜLKÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE PARLAKKILIÇ MUCAN
- Divan şairlerinin penceresinden dört mevsim (Yedi farklı bölgeden yedi divan)
Four seasons from the window of the divan poets (Seven divan poets from seven different regions)
EZGİ YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH AYDIN
- Klâsik Türk Edebiyatı'nın kadın şairlerinin divanlarında değerli taşlar ve madenler
Precious stones and mines in the divans of female poets of Classical Turkish Literature
MERVE UZUNBURUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAMİLE ÇETİN
- Osmanlı İmparatorluğu cam sanatı ve çeşm-i bülbüller
Başlık çevirisi yok
BURCU AKBULUT ONUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR KOLAY
- Niyazi'nin Tercüme-i Hilye-i Şerif adlı eserinin inceleme, metin ve sözlük çalışması
Research, text and dictionary study of Niyazi's work called as Tercüme-i Hilye-i Şerif
SERPİL SOYDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUZAFFER AKKUŞ