Divan şairlerinin penceresinden dört mevsim (Yedi farklı bölgeden yedi divan)
Four seasons from the window of the divan poets (Seven divan poets from seven different regions)
- Tez No: 761863
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 333
Özet
Türklerin İslamiyet'i benimsemelerinin ardından İslam dili olan Arapça, Türkler arasında yayılmaya başlamıştır. Bunun ardından Türk Devletleri arasında bilim ve din dili Arapça, devlet ve edebiyat dili olarak Farsça kullanılmıştır. Bunun yanında 13. yüzyılda yeni bir devlet olan Osmanlı Devleti'nin kurulmasıyla birlikte Arap, Fars ve Türk dillerinin sentezinden oluşan yeni bir dil oluşmaya başlamıştır. Asırlar boyunca devletin sınırlarının genişlemesiyle birlikte 15. yüzyılda Osmanlı Türkçesi şekillenmiş ve geniş sınırlarda kullanılmıştır. Divan edebiyatı 13. yüzyılda başlayıp 16. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin yükselme dönemiyle birlikte zirveye ulaşarak 19. yüzyılda sona ermiştir. Divan edebiyatı daha çok şiir sanatıyla ön plana çıkmıştır. Şairler genellikle medrese eğitimi almışlardır ve şiirlerini aruz ölçüsü kullanarak yazmışlardır. Divan şairleri şiirlerinde pek çok konuya yer vermişlerdir. İşlenilen konular arasında mevsimler de bulunmaktadır. Günlük hayatının bir parçası olan mevsimler, insan hayatını çeşitli yönden etkilediği için divan şairleri tarafından olumlu/olumsuz her şekliyle kullanılmıştır. Mevsimler genellikle kasidelerin teşbib bölümünde kullanıldıkları konulara göre çeşitli isimler almışlardır. İşlenmelerine göre ilkbahar mevsimi bahâriyye, yaz mevsimi temmûziyye, sonbahar mevsimi hazâniyye ve kış mevsimi şitâiyye olarak isimlendirilmiştir. Mevsimler konusunun Dîvânlarda nasıl yer verildiğini incelemek için yedi farklı bölgeden yedi şair seçilmiştir. Batı Anadolu'dan Ahmedî, Balkanlar'dan Mesîhî, Rumeli'den Hayâlî, Anadolu'dan Nâbî, Kafkaslardan Nigârî, Adalar bölgesinden Hanyalı Nûrî Osmân ve Kuzey Afrika'dan Çeşm-i Âfet Hanım olmak üzere yedi şairin Dîvânları incelenmiştir. Dîvânlara bakıldığı zaman dört mevsimden en çok yer verileni ilkbahar olmasıyla birlikte sırasıyla sonbahar, kış ve yaz mevsimlerine yer verildiği görülmüştür. İlkbahar mevsimi tabiatı canlandırması, tazelemesi ve eğlencelerin bu mevsimde başlaması yönüyle kullanılırken yaz mevsimi bunaltıcı sıcaklarıyla anılmıştır. Sonbahar mevsimi tabiatı sarartıp soldurması ve hüznü çağrıştırması bakımından ele alınırken kış mevsimi dondurucu soğuklarıyla birlikte insan hayatını olumsuz etkilemesine yer verilerek kullanıldığı görülmüştür. ANAHTAR KELİMELER: bahâriyye, temmûziyye, hazâniyye, şitâiyye, ilkbahar, yaz, sonbahar, kış
Özet (Çeviri)
After the Turks adopted Islam, Arabic, the language of Islam, began to spread among the Turks. After that, Arabic was used as the language of science and religion, and Persian was used as the language of state and literature among the Turkish States. In addition, with the establishment of a new state, the Ottoman Empire, in the 13th century, a new language consisting of the synthesis of Arabic, Persian and Turkish languages began to emerge. With the expansion of the borders of the state for centuries, Ottoman Turkish was shaped and used in wide borders in the 15th century. Divan literature started in the 13th century and reached its peak in the 16th century with the rise of the Ottoman Empire and ended in the 19th century. Divan literature came to the fore with the art of poetry. Poets generally received madrasa education and wrote their poems using aruz. Divan poets have included many subjects in their poems, and seasons are among the subjects covered. Seasons, which are a part of daily life, have been used positively and negatively by divan poets as they affect human life in various ways. The seasons have taken various names according to the subjects they are used in the teşbib section of the eulogies. According to their processing, the spring season is named as bahârriye, the summer season as temmûziye, the autumn season as hazâniyye and the winter season as şitâiyye. Seven poets from seven different regions were selected to examine how the subject of seasons was included in the divans. The Divans of seven poets, Ahmedî from Western Anatolia, Mesîhî from the Balkans, Hayali from Rumeli, Nâbî from Anatolia, Nigârî from the Caucasus, Nûrî Osman from the Islands region and Çeşm-i Âfet from North Africa, have been studied. İt is seen that the most frequent of the four seasons is spring, and autumn, winter and spring seasons are included, respectively. While the spring season is used for revitalizing and refreshing the nature and starting the entertainments in this season, the summer season is mentioned with its sweltering heat. Autumn, on the other hand, is handled in terms of turning the nature pale and evoking sadness, while it is seen that the winter season is used by giving place to the negative effects on human life with its freezing cold. KEYWORDS: Bahâriyye, temmûziyye, hazâniyye, şitâiyye, spring, summer, autumn, winter
Benzer Tezler
- 17.yüzyıl Mevlevî şairlerin şiirlerinde Mevlânâ ve Mevlevîlik
Mevlana and Mevlevi among 17th century Mevlevi poets' poetry
EDA TOK
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÜLEÇ
- Divan edebiyatında kalenderîlik ve kalenderîler (15.-16. yüzyıllar)
Kalenderism and kalenderis in divan literature (15.-16. centuries)
SİBEL ÜSTÜNYER
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR
- Nâbî'nin Türkçe Dîvânı'ndaki ilk na't (Dil içi çeviri-tahlil)
The first praise poem of Nabi's Turkish divan (Intralingual translation-assay)
AYŞE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Sâkıb Dede divanında Mevlânâ ve Mevlevîlik unsurları
Mevlânâ and Mevleviyeh factors of Sakib Dede's divan
EMİNE GÖRMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞAH GAYE FİDAN