Belâgat ilminde inşâ (Âli İmrân Sûresi örneği)
Composition in the science of rhetoric (The example of Surah Al- İmran)
- Tez No: 823294
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHSİN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belâgat, İnşa, Talebî inşâ, Gayr-ı talebî inşâ, Âli İmrân Sûresi, Rhetoric, Inshâ, Talebî inshâ, Gayr-ı talebî inshâ, Surah Al-Imran
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Belâgat ilminin, Kur'an-ı Kerim'in anlaşılmasında ve dil inceliklerinin kavramada önemli bir yeri bulunmaktadır. Sözün fasih ve anlaşılır olmakla beraber yer ve zamana uygun söz söyleme sanatı şeklinde tarif edilen Belâgat ilmi,“meâni, beyân ve bedi' şeklinde üçe ayrılmaktadır. Araştırmanın ana konusunu teşkil eden inşâ üslûbu; Belâgat İlmi'nin üç temel ilmi içerisinde değerlendirilen Meânî İlmi'nin temel konularından biridir. İnşâ; konuşanın, muhatabın durumuna göre söylediği yargı ya da talep bildiren ifadeler olup talebî ve gayr-ı talebî olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Talebî inşâ, emir, nehiy, soru, temennî ve nidâ gibi üslûpları kapsamakta olup, gerçek ve mecaz anlamları da belâgat ilmi içerisinde detaylı bir şekilde ele alır. Gayr-ı talebî inşâ ise övme, yerme, yemin, ümit gibi herhangi bir talep bildirmeyen ifadeleri içermektedir. Tezimizde Arap dilinde ve özellikle de Kur'an-ı Kerîm'de çokça zikredilmesi sebebiyle İnşâ üslûbu ele alınmış ve Âli İmrân Sûresi'de tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın Birinci Bölümünde belâgat ilmi, ikinci bölümünde ise inşâ üslûbu teorik olarak incelenmiştir. Gerek klasik gerekse modern kaynaklardan istifâde edilmiş, âyet ve Arap şiir örnekleriyle konu açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın Üçüncü Bölümünde; ilgili üsluplar Âli İmrân Sûresin'de tesbit edilmeye çalışılmıştır. Ali İmran Sûresi, genel olarak Allah'ın birliğine, Kur'ân'ın doğruluğunun ispatına, ahiret hayatına, fâizli muameleler ile zekâtı vermeyenlere yönelik bazı dinî ve hukuki hükümlerden söz edilmektedir. Dolayısıyla sûrede birçok emirler, nehiyler, istifham edatları ve diğer talebî ifadeler geçmektedir. Bu bağlamda Âli İmrân Sûresi'ndeki konu ile ilgili âyetler, hem klasik hem de modern müfessirlerin karşılıklı görüşleri çerçevesinde, tesbit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca her âyetin sonunda âyette geçmekte olan mecâzî anlamlarla ilgili kendi görüşlerimiz de belirtilmiştir. ”Belâgat İlminde İnşâ (Âli İmrân Sûresi Örneği)" adlı tez çalışmamız ile Kur'ân–ı Kerim'in manasının gereği gibi anlaşılabilmesi için; sadece sarf ve nahiv ilminin yeterli olamayacağı ve bununla birlikte, mecâzî anlamların da bilinmesi gerekliliği olduğu vurgulanmaktadır. Zira Kur'ân-ı Kerim'in âyetlerinin manasının hakiki mi, yoksa mecâzî mi olduğunun tespit edilememesi, konu ile ilgili birçok metafizik, itikadi ve dilsel sorunların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu doğrultuda da Belâgat İlmi'nin, Kur'ân-ı Kerim'in inceliklerinin anlaşılmasında ve kavranmasında vazgeçilmez bir ilim olduğunu göstermeyi hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
The science of rhetoric, holds a significant place in comprehending the Quran and appreciating the nuances of its language. Defined as the art of speaking fluently and comprehensibly, adapted to time and place, Belâgat ilmi is divided into three components:“meâni”(meaning),“beyân”(expression), and“bedi'”(novelty). The focus of this research is on the rhetorical style, specifically within the domain of“Meânî İlmi”(Science of Meaning), one of the fundamental aspects of Belâgat ilmi. The rhetorical style comprises expressions uttered by the speaker according to the recipient's situation, categorized as“talebî”(intentional) and“gayr-ı talebî”(non-intentional). Talebî expressions encompass styles such as commands, prohibitions, questions, wishes, and calls, exploring both literal and figurative meanings within the realm of rhetorical science. Gayr-ı talebî expressions, on the other hand, encompass statements that do not convey specific requests, such as praise, criticism, oaths, and hopes. In our thesis, the Inshā' style, particularly in the Arabic language and more specifically in the Qur'an, has been examined due to its frequent mention. Our work consists of two main sections. The First Section of the research provides a theoretical examination of rhetoric in general and the Inshā' style in particular. We have drawn upon both classical and modern sources, using Qur'anic verses and examples from Arabic poetry to elucidate the subject. In the Second Section of the research, we attempted to identify relevant styles within Surah Āli 'Imrān. Surah Āli 'Imrān primarily discusses the unity of Allah, the verification of the truth of the Qur'an, the concept of the afterlife, religious and legal regulations, and addresses various commands, prohibitions, questions, and other solicitative expressions. Consequently, many commands, prohibitions, questions, and other solicitative expressions are found within the surah. In this context, we attempted to identify and analyze verses related to the subject matter of Surah Āli 'Imrān within the framework of both classical and modern interpretations. Additionally, we have provided our own interpretations of the metaphorical meanings mentioned at the end of each verse. With our thesis titled“Rhetorical Science in the Qur'an: The Inshā' Style (A Case Study on Surah Āli 'Imrān),”we aim to emphasize that for a proper understanding of the meaning of the Qur'an, it is essential not only to have expertise in Arabic grammar and morphology but also to possess knowledge of metaphorical meanings. The inability to determine whether the verses of the Qur'an have a literal or metaphorical meaning can lead to various metaphysical, doctrinal, and linguistic challenges. In this regard, we seek to demonstrate the indispensable role of Rhetorical Science in understanding and grasping the intricacies of the Qur'an.
Benzer Tezler
- خدمة علماء أربيل للحديث الشريف
Erbil'li muhaddisler ve hadis ilmine katkıları
ARKHWAN AHMED SMAIL
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN ÇİFTÇİ
- Belagat ilminde haber ve inşa (Bakara suresi örneği)
Haber (Constative) and inşa (Performative) in rhetoric (Example of sura al-Bakarah)
ELİF YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GÜMAN
- Ahmed Cevdet Paşa'nın Belagat-ı Osmaniyyesi transkripsiyonlu metin - indeks (s. 101 - 203)
Ahmed Cevdet Paşa's Belagat-ı Osmaniyye (s. 101 - 203) transcription text - index
FİLİZ KALYON
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. MUHSİN KALKIŞIM
- Mustafa İzzet, Def'ü'l-Mesâlib fî Edebi'ş-Şâ'ir ve'l-Kâtib: İnceleme-metin-dizin
Mustafa Izzat, Daf' al-Mathalib fi Adab al-Sha'ir wa al-Katib: Analyse-text-index
AHMET ZAHİD DEMİRCİLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÜLKÜ ÇETİNKAYA
- Şeyhülislam Yahya Divanı'ndaki inşa (Emir, istifham, temenni, nida) ifadelerinin belagat ilmine göre incelenmesi
An analysis of the subjunctive expressions (imperative, interrogative, optative, exclamation) in Shaykh al-Islam Yahya's Diwan according to the art of rhetoric
ÖMER UYAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÇALDAK