Kırşehirli Âşık Ayşe Tekin'in müzikal kimliği
The musical identity of Asik Ayse Tekin who is from Kirşehir
- Tez No: 823490
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RESUL BAĞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Âşıklık Geleneği, Kırşehirli Âşık Ayşe Tekin, Toplumsal Cinsiyet Algısı, Minstrelsy Tradition, Minstrel Ayşe Tekin from Kırşehir, Perception of Gender
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Türk halk edebiyatı ürünlerinin kuşaklararası aktarımında, âşıklık geleneğinin önemli işlevlerinin olduğu bilinmektedir. Âşıklık geleneğinin“Mahlas Alma”“Bade İçme”“Rüya Görme”gibi aşamaları ve bu sanatın farklı icra şekilleri olan“Muamma Çözme”“Atışma”ve“Lebdeğmez”gibi boyutlarının tamamıyla Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşatıldığı bilinmektedir. Bununla beraber halk kültürünün içerisinde, bağlama çalan, şiir yazan, yöresel müzik kültürünün makamsal ve ritmik karakteristiğini yansıtan ezgiler üreten kişilerin de Türkiye'nin birçok bölgesinde yaygın biçimde“Âşık/Ozan”olarak isimlendirildiğini söylemek mümkündür. Kırşehir'de yörenin müzik kültürü içerisinde yetişmiş ve“Kırşehirli Âşık”olarak bilinen sanatçılardan birisi de Ayşe Tekin'dir. Bu çalışmada Ayşe Tekin'in sanat yaşamına ve eserlerinin müziksel analizlerine yer verilmiştir. Bu amaçla Ayşe Tekin'e ait eserlerden seçilen 23 ( yirmi üç) tane eser ses ve video kayıtları dinlenerek notaya alınmış, eserlerin ezgisel ve ritmik yapıları Türk müziği makam ve usül kuramında belirtilen yapılar çerçevesinde incelenmiştir. Bu çalışma betimsel bir araştırma olup,“görüşme”ve“doküman incelemesi”teknikleriyle verilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın evrenini Orta Anadolu bölgesi halk müziği geleneğini sürdüren mahalli sanatçılar, örneklemini ise Ayşe Tekin ve bestelediği eserler arasından seçilen 23 (yirmi üç) eser oluşturmaktadır. Bu çalışmada ayrıca“ İlk kadın halk ozanı/ âşık”ünvanını alan Ayşe Tekin'in eserlerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacağı düşüncesiyle sanatçının yetiştiği kültürel çevre,“Toplumsal Cinsiyet Algısı”ekseninde betimlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, öncelikle âşıklık geleneği ve Kırşehir yöresi müzik kültürü içerisinde âşıklık geleneğini yaşatan sanatçılar ile ilgili ulaşılabilen verilere yer verilmiştir.“Toplumsal Cinsiyet Algısı”nın müzik kültürüne yansımaları ile ilgili olarak elde edilen veriler değerlendirildikten sonra Ayşe Tekin'in sanatçı kişiliğinin ve eserlerinin oluştuğu kültürel çevre betimlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın son bölümünde sanatçının eserlerinin üretim bağlamları ve müziksel özellikleri ile ilgili bulgular değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
It is known that the minstrelsy tradition has important functions in the intergenerational transmission of Turkish folk literature products. It is known that the stages of the minstrel tradition, such as“Pseudonym”,“ Bade İçme”,“Dreaming”, and the dimensions of this art, such as“Mission Solving”,“Skirmish”and“Lebdeğmez”, which are different forms of performance, are kept alive in the Eastern Anatolia Region of Turkey. However, it is possible to say that people in folk culture who play baglama, compose poetry, produce melodies reflecting the maqam and rhythmic characteristics of the local music culture are commonly called Poet/Minstrel in many regions of Turkey. Ayşe Tekin is one of the artists who grew up in the music culture of the region in Kırşehir and is known as“Minstrel from Kırşehir”. In this study, Ayşe Tekin's artistic life and musical analysis of her works are included. For this purpose, 23 (twenty-three) pieces selected from Ayşe Tekin's works were recorded by listening to audio and video recordings, and the melodic and rhythmic structures of the works were examined within the framework of the structures specified in the Turkish music maqam and procedural theory. This study is a descriptive research, and data were tried to be reached with the techniques of“interview”and“document review”. The universe of the study consists of local artists who continue the folk music tradition of the Central Anatolia region, and the sample consists of 23 (twenty-three) works selected from among the works composed by Ayşe Tekin. In this study, the cultural environment in which the artist grew up was also tried to be described on the axis of“Gender Perception”, with the idea that it would contribute to a better understanding of the works of Ayşe Tekin, who received the title of“the first female folk poet/minstrel”. In the study, first of all, the data that can be reached about the minstrel tradition and the artists who keep the minstrel tradition alive in the music culture of the Kırşehir region are included. After evaluating the data obtained regarding the reflections of“Gender Perception”on music culture, the cultural environment ,in which Ayşe Tekin's artistic personality and works were formed ,was tried to be described. In the last part of the study, findings regarding the production contexts and musical characteristics of the artist's works were tried to be evaluated.
Benzer Tezler
- Âşık Paşa'nın Garibnâmesi'nde ayetler
Verses in Aşık Pasha's Garibname
HATİCE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAtatürk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE HİLAL KALKANDELEN
- Kırşehir yöresi âşıklık geleneği ve Kırşehirli Aşık Dindarî
Kirşehir region minstrelsy tradition and minstrel Dindari from Kırşehir
ÖZLEM ÖZKAYNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAYRAM DURBİLMEZ
- Kütüphanelerde yaratıcı mekân hizmetleri: Makerspace hizmeti
Creative space services in libraries: Makerspace service
AYŞENUR GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2020
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CANATAR