Geri Dön

Şem'î Divânı: Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük

Şem'î Dîvanı: Contextualized index and functional dictionary

  1. Tez No: 824993
  2. Yazar: YAREN ÜNLÜ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖZDEMİR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Şem'î, Şem'î Divanı, 16. yüzyıl Türk edebiyatı, Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük, TEBDİZ, Şem'î, Divan of Şem'î, 16th century Turkish literature, Contextual Index and Functional Dictionary, TEBDİZ
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 849

Özet

Klasik Türk Edebiyatı 13. ve 19. yüzyıllar arasında varlığını devam ettirmiş ve en görkemli dönemini 16. yüzyılda yaşamıştır. Şairlerin düşünce dünyası, kullandıkları mazmunlar, kültürleri ve dönemin sosyal, siyasi, kültürel şartları doğrultusunda oluşan Klasik Türk şiirinin günümüzde anlaşılmasını sağlamak için Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü (TEBDİZ) projesi yürütülmektedir. Bu proje ile günümüze kadar yazılmış olan eserlerdeki sözcüklerin hangi anlamda ve bağlamda kullanıldığını amaçlamaktadır.“Şem'î Dîvânı: Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük”başlıklı tez de bu amaçla ve TEBDİZ projesi kapsamında hazırlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında, Murat Ali Karavelioğlu tarafından doktora tezi olarak yayımlanmış olan Şem'î Divanı transkriptli olarak TEBDİZ sistemine yüklenmiş daha sonra divandaki şiirlerin ve kelimelerin anlamları dönemine göre değerlendirilip ve anlamlandırılmış olan kelimeler elektronik veri tabanında bir araya getirilerek eserin sözlüğü oluşturulmuştur. Çalışma, iki bölüm ve Şem'î Dîvânı sözlüğünü içeren ekten oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde şairin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde divanda bulunan deyimler, atasözleri, hadis, dua, ayet ve kelam-ı kibar ifadeleri örnekler verilerek sunulmuştur. Son bölümde ise Şem'î Dîvânı'nın bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü bulunmaktadır. Bu bölümde eserde bulunan tüm sözcükler alfabetik olarak sıralanmıştır. Bu çalışma sayesinde sadece Şem'î Divan'ında geçen kelimelerin anlamları ve bağlamları değil aynı zamanda Şem'î Dîvânı'nın anlam dünyası ve divandaki söz varlığı ortaya konulmaya çalışılmış, böylelikle hem klasik Türk edebiyatı çalışmalarına hem de Türkçenin tarihsel sözlüğüne katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Classical Turkish Literature continued its existence between the 13th and 19th centuries and experienced its most glorious period in the 16th century. In order to ensure that Classical Turkish poetry, which was formed in line with the world of thought of the poets, the symbols they used, their culture and the social, political and cultural conditions of the period, is understood today, the History and Literature Texts Contextual Index and Functional Dictionary (TEBDİZ) project is being carried out. This project aims to determine the meaning and context in which words are used in the works written until today.“Şem'î Dîvânı: Contextual Index and Functional Dictionary”was prepared for this purpose and within the scope of TEBDIZ project. In the first stage of the study, Şem'î Dîvân, which was published as a doctoral dissertation by Murat Ali Karavelioğlu, was uploaded to the TEBDİZ system with transcripts, then the meanings of the poems and words in the divan were evaluated according to the period and the words that were interpreted were brought together in the electronic database and a dictionary of the work was created. The study consists of two chapters and an appendix containing the dictionary of Şem'î Dîvânı. The first part of the study focuses on the poet's life and works. In the second part, idioms, proverbs, hadiths, prayers, prayers, verses and expressions of kind words in the divan are presented with examples. In the last section, there is a contextual index and functional dictionary of Şem'î Dîvânı. In this section, all the words in the work are listed alphabetically. This study aims to reveal not only the meanings and contexts of the words in Şem'î Dîvân, but also the world of meaning of Şem'î Dîvân and the vocabulary in the divan, thus contributing to both classical Turkish literature studies and the historical dictionary of Turkish.

Benzer Tezler

  1. Konyalı Şem'î Divanı'nda din, tasavvuf ve cemiyet

    Religious-sufism and society in Konyalı Şem'î Divanı

    DİLARA UYSAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinNecmettin Erbakan Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİKMET ATİK

  2. Konyalı Âşık Şem'î Divanı'nda tabiat unsurları,

    Elements of nature in the Divan of Âşık Şem'î from Konya

    SEVDE NESLİNUR İYİYOLBULAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimSüleyman Demirel Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELEK DİKMEN

  3. On altinci yüzyıl şairlerinden prizrenli Şem'i'nin divani'nin edisyon kritigi ve ıncelenmesi

    The study and edition-critique of the divan of Şem'i of Prizren one of the poets of the sixteenth century

    MURAT ALİ KARAVELİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ORHAN BİLGİN

  4. Zâhid Bin Muhammed'in Kitâb-ı Şem'î ve Sürûrî 'Alâ Dîvân-ı Hâfız adlı eseri (vr.201b-225a arası inceleme- metin)

    Zâhid Bin Muhammed's Kitâb-ı Şem'î ve Sürûrî 'Alâ Dîvân-ı Hâfız (fol.201r-225v analysis - text)

    MUSTAFA TURAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESMA ŞAHİN

  5. Şem'î Şem'ullâh ve şerh-i Dîvân-ı Hâfız

    Şem'î Şem'ullâh and description of Hafiz's Divân

    NASER SOLEİMANZADESHEKARAB

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK