Urban rental housing and tenant households in Turkey: Towards viable alternative policies for the rental sector
Türkiye'de kentsel kiralık konut ve kiracı hanehalkları: Kiralık konut sektörü için geçerli alternatif politikalar
- Tez No: 82578
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT BALAMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Tenancy, rental payments, tenant households, rental sector, rental housing, social housing, housing policy
- Yıl: 1999
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Türkiye'de tüm kamu konut politikaları açıkça ev sahipiliğini desteklemiştir ve ülkede kiralık konut sunumuna yönelik etkin bir politika asla geliştirilememiştir. Kiralık konut politikaları, bazı yasal düzenlemeler ve memurlara ödenen az miktardaki kira yardımıyla sınırlıdır. Ancak, kiralık kesim durmadan büyüyerek Türkiye'deki kentsel yaşam tarzının ikinci önemli şeklini oluşturmuştur. Halen, bu yaşam tarzı kentsel hanehalklannın üçte birini kapsamaktadır. Bu oran bir asra yakın süredir kamu eliyle kiralık konut sunumuna ilişkin kapsamlı politikalar uygulayan ve stoklannın büyük bir kısmı kamu kurumlan yada diğer kar amacı gütmeyen kuruluşlarca sunulan birçok gelişmiş ülkedeki orandan çok da az değildir. Kiralık konuta yönelik bir politikanın, desteğin ve düzenlemenin yokluğuna karşın, kiralık stokun büyük bir kısmı, Türkiye'de kentleşmenin temel bir safhası olan mülkiyet ilişkilerinin yeniden düzenlenmesi yoluyla sunulan konut stoku içinde vimuhafaza edilmiştir (Balamir, 1999). Kat mülkiyeti ilişkilerine dayalı konut sunumu devam ettiği sürece, belirgin bir politika ve düzenlemenin olmaması durumunun kiracılar üzerinde olumsuz bir etki yaratmadığı görünmektedir. Ancak, uzun vadede bir başka konut sunum biçimine geçilmesi, Türkiye'deki mevcut kiracılık sisteminin işleyişini bozabilir. Kooperatif ve toplu konut sunumunun yaygınlaşması, kiralık konut stokunun oluşumunu radikal olarak azaltabilecektir. Bu süreç, kiracı hanehalklannın stok içindeki tercihlerini ve erişebiliıiiklerini kısıtlayabilecektir. Bu nedenle, Türkiye'de kiralık konut sunumuna ve talebine karşı olan tehlikeleri önlemek için kiralık kesimde yeni politika ve düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Mevcut verilerin kısıtlan altında bu çalışma, yüksek orana sahip kiralık stokun özel durumunun, ülke genelindeki düzensiz dağıtımının, kiracıların durumunun ve bu sistem içinde mümkün ve gerekli olan müdahale biçimlerinin araştınlmasını hedeflemektedir. Yapılan analizlerde, Türkiye genelinde kiracılık oranlannın 1970 yılında %13.39'dan 1990 yılında %24.61'e yükseldiği ve bu oranların yerleşmeler arasında geniş bir yelpazede dağıldığı gözlenmiştir (1985'de %27'den %62'ye artış). Kiracılık oranlannın yaygın mekansal dağılımı yerel koşullann kiracılık için önemini ifade eder. Kiracılın bu yaygın dağılımı yerleşme büyüklüklerinden bağımsız görünmektedir Bunun yerine, kiracılık oranlannın yerleşmelerdeki değişiminde en temel belirleyicinin apartman stoku genişliği olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, kiralardaki artışların konut stoğundaki artışlarla ilişkili olmadığı gözlenmiştir. Bu durum, beklenmedik bir konut piyasası koşulunu ve stoğun yerel Özelliklerinin değişimini belirtir. vuTürkiye'de kiracılığın, yerel dinamiklere ve yerel konut piyasası koşullarına dayalı olan, yerel özelliklere sahip olduğu gözlendiği için, merkezi hükümetin katı ve genel düzenleyici kararlan yerine, yerel konut politikları önem kazanmalıdır. Geçerli politika alternatifleri; merkezi hükümetlerin, Toplu Konut Idaresi'nin (TOKİ) ve belediyelerin görev ve sorumluluklannın yeniden yapılandırılmasını içermelidir. Merkezi hükümetler ve TOKl; kontrol edici, düzenleyici ve parasal destek sağlayan kurumlar pozisyonunda olmalıdırlar. Kiralık konut politikalannın geliştirilmesi ve uygulanmasında ise belediyeler görev almalıdır. Belediyeler eliyle gerçekleştirilecek olan“Yaygın Kiralık Stok”ve“Kiralık Konut Bilgi Sistemi”modelleri, yerel düzeydeki kiralık konut politikalannın gelecekteki alternatifleri olarak tartışılmıştır. Anahtar kelimeler Kiracılık, kira, kiracı hanehalkı, kiralık konut sektörü, kiralık konut, sosyal konut, konut politikası.
Özet (Çeviri)
Public housing policies in Turkey have implicitly and explicitly promoted homeownership, and an effective policy for the rental housing provision has never been developed. Rental housing policies are limited to minor legal regulations and marginal cases of rent allowances paid to public employees. Yet the rental sector has steadily grown to make the second major form of residential mode of life in Turkey. Currently, this mode of living covers one third of urban households which is no less than that of many of the developed countries which exercised deliberate policies of direct public provision of rental housing, over almost a century, where great proportion of the stock was provided by either public authorities or other non-profit organisations. Despite the absence of policy, support and regulations for rental housing, greatest part of the rental stock is maintained within the housing stock iiiwhich is provided by the rearrangements of property relations, an essential aspect of Turkish urbanisation (Balamir, 1999). No policy and no regulation seem to have no adverse effects on the tenants, so long as housing provision by flat-ownership relations lasts. However, shifting to another type of housing provision in the long run could disturb the operations of the existing rental system in Turkey. Expansion of the co-operative and mass housing provision would radically reduce the formation of the rental housing stock. This process would constrains the choice and accessibility of tenant households in the stock. Therefore, in order to prevent threats to rental housing provision and demands in Turkey, new policies and regulations are needed in the rental sector. Within frre constraints imposed by available data, this study aims to explore the peculiar nature of high proportion of the rental stock, its uneven distribution in the country, the circumstances of tenants and the possible and necessary forms of intervention in ttie system. It is observed from the analyses that tenancy rates for overall Turkey have increased over time from 13.39% in 1970 to 24.61 % in 1990, and are distributed in a wide range among settlements (in 1985 from 27% to 62%). The scattered spatial distribution of tenancy rates expresses the significance of local for tenancy. This wide range of distribution of tenancy seems to be independent of population sizes of settlements. Instead, the size of the apartment stock is observed as the main determinant of tenancy rate variations in settlements. It is also observed that there is no relation between rises in rentals and that in housing stock, which implies unusual market circumstance and variations in local characteristics of stock. IVSince tenancy in Turkey is observed to have diverse local characteristics, depending on local dynamics and local housing market conditions, local housing policies should gain importance, instead of strict and overall central government regulatory decisions. The viable policy alternatives should involve the restructuring of roles and responsibilities of central governments, Housing Development Organisations (HDA) and municipalities. Central governments and HDA should be in a position of controlling, regulating and subsidising agencies. Municipalities, on the other hand, should be involved in the development and implementation of rental housing policies.“Distributed Municipal Rental Stock”and“Municipal Rental Housing Information System”are two models discussed as future alternatives for rental housing policies at the local level.
Benzer Tezler
- İstanbul'da kiralık konutlar için ödenebilirlik analizi
Affordability analysis on rental housing in Istanbul
SAFİYE ÖZGE SUBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİYE ŞENCE TÜRK
- Türkiye'de kiralık konut: Ankara örneğinde talep ve kullanım özellikleri
Rental hosusing in turkey: demand and tenancy attributes of Ankara case
AYSU UĞURLAR
Doktora
Türkçe
2013
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TANYEL ÖZELÇİ ECERAL
- Housing management models and household behaivour
Konut işletmeciliği modelleri ve hanehalkı davranışları
YELDA KIZILDAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT BALAMİR
DOÇ. DR. ÖZCAN ALTABAN
- Sit alanlarında kiralık konut ve kiracı hanehalkı konut talebi: elbistan (Kahramanmaraş) merkez kentsel ve arkeolojik sit alanları örneği
Demand for rented housing and tenant household housing in site areas: a case of urban and archaeological site in elbi̇stan (Kahramanmaraş) city center
HÜSNE TEMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge PlanlamaErciyes ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA ÇALIŞIR HOVARDAOĞLU
- Karşılanabilir konut olgusuna kavramsal ve ampirik yaklaşım: İstanbul örneği
A conceptual and empirical approach to the case of affordable rental housing: The case of Istanbul
GÖZDE ARZU SARICAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECİBE AYDAN SAT