Ortaokul Türkçe ders kitaplarında Türkçedeki görevli dil ögelerinin öğretiminin işlevsel dil bilgisi öğretimi açısından incelenmesi
The investigation of the teaching of functional language elements in secondary school Turkish textbooks in terms of functional grammar teaching
- Tez No: 826629
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN MERT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Türkçe ders kitapları, görevli dil ögeleri, dil bilgisi öğretimi, işlevsel dil bilgisi, Turkish textbooks, functional language elements, teaching grammar, functional grammar
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Amaç: Araştırmanın amacı, ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan Türkçedeki görevli dil ögelerinin öğretimine yönelik olan etkinliklerin işlevsel dil bilgisi öğretimi açısından incelenmesidir. Yöntem: Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden“doküman incelemesi”yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada 2020 – 2021 eğitim öğretim yılında ortaokullarda kullanılan Türkçe ders kitaplarında yer alan Türkçedeki görevli dil ögelerinin öğretimine yönelik olan 177 etkinlik, işlevsel dil bilgisi öğretimi açısından incelenmiş ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular: Ortaokul Türkçe ders kitaplarında Türkçedeki görevli dil ögelerinin öğretimine yönelik olan etkinliklerin çoğu, okuma becerisinin kullanımı içerisinde verilmiştir. İkinci sırada ise yazma becerisi gelmiştir. Dinleme / izleme becerisinin kullanımına yönelik herhangi bir etkinlik tespit edilmemiş ve konuşma becerisinin kullanımının yalnızca bağlaçların öğretimine yönelik olan etkinliklerde gerçekleştiği görülmüştür. Etkinliklerin çoğunda görevli dil ögelerinin anlamsal işlevlerine yer verildiği / anlamsal işlevlerinin sezdirildiği tespit edilmiştir. Ancak görevli dil ögelerinin anlamsal işlevlerine yer veren / anlamsal işlevlerini sezdiren etkinliklerin az bir kısmında, işlevsel yaklaşımın hâkim olduğu görülmüştür. Bir metnin bağlamı içerisinde öğretilen etkinlik sayısının ise çok az olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar: Ortaokul Türkçe ders kitaplarında görevli dil ögelerinin öğretimine yönelik olan etkinliklerin dil becerilerinin dolayısıyla iletişim süreçlerinin tamamını kapsar nitelikte olmadığı, etkinliklerin çoğunda görevli dil ögelerinin anlamsal işlevlerine yer verilmiş olsa da etkinliklerde işlevden hareketle biçime ulaşma noktasının göz ardı edildiği, görevli dil ögelerinin öğretiminde dilin bir“dizge / sistem”olma özelliğinin dikkate alınmadığı ve öğretimin bir metnin bağlamı içerisinde gerçekleştirilmediği sonuçlarına ulaşılmıştır. Türkçedeki görevli dil ögelerinin öğretimine yönelik olan etkinliklerin büyük bir kısmı, işlevsel dil bilgisi öğretimi açısından yetersiz bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of the research is to examine the activities for teaching the language elements in Turkish in the secondary school Turkish textbooks in terms of functional grammar teaching. Method: In the research,“document analysis”method, one of the qualitative research methods, was used. In the research, 177 activities for teaching the language elements in Turkish in the Turkish textbooks used in secondary schools in the 2020-2021 academic year were examined in terms of functional grammar teaching and the data obtained were analyzed by content analysis method. Findings: In secondary school Turkish textbooks, most of the activities for teaching Turkish language elements are given within the use of reading skill. Writing skill came in second place. No activities were identified for the use of listening/monitoring skills and it was observed that the use of speaking skills was realized only in activities for teaching conjunctions. In most of the activities, it was determined that the semantic functions of the assigned language items were included / their semantic functions were intuited. However, it was observed that the functional approach was dominant in a small number of the activities that included the semantic functions of the task language items / made them intuit their semantic functions. The number of activities taught in the context of a text was very low. Conclusions: The activities in the middle school Turkish textbooks for teaching task language items do not cover all language skills and therefore communication processes. In most of the activities, the semantic functions of the task language items are included, but the point of reaching the form based on the function is ignored in the activities. The feature of language as a“system”was not taken into account in the teaching of task language items and the teaching was not carried out in the context of a text. Accordingly, most of the activities for the teaching of task language elements in Turkish were found to be insufficient in terms of teaching functional grammar.
Benzer Tezler
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerinde anlamca kaynaşmış-deyimleşmiş birleşik fiiller (MEB 2016 örneği)
Combined-dealized combined acts in reading texts in secondary school books (MEB 2016 example)
RAMAZAN ÜÇGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZ ERGENE
- Türkçedeki katkısız eylem yapılarının metinsel eşdizimlilik görünümleri: ortaokul Türkçe ders kitapları üzerine bir çözümleme
Textual collocation appearances of light verb constructions in Turkish: An analysis on secondary school Turkish coursebooks
MELTEM AYABAKAN
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında çokluk kavramı
Concept of multiplicity in secondary school Turkish texsbooks
AYŞE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR YAVUZ
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında metafor
Metaphors in secondary school Turkish course books
FATMA GÜLİN USTAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKKAYA
- Ortaokul 6, 7, 8. sınıflarda Türkçe dil bilgisi öğretiminde sözcükte yapı konusunun öğretimi üzerine bir araştırma
A study on teaching of word structure in Turkish grammar teaching at middle school grades 6, 7, and 8
ALİ FERHAT ÖMEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMustafa Kemal ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE ÖZTÜRK