Anadolu Selçuklu Dönemi yapılarında sütunçeler
The colonettes in anatolian Seljuk Period buildings
- Tez No: 827124
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ BAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 480
Özet
Anadolu Selçuklu Döneminin süsleme unsurları içerisinde yer alan 'sütunçeler'; mescit, cami, türbe, medrese, kervansaray, çeşme, namazgah gibi yapı türlerinde karşımıza çıkmaktadır. Bahsedilen yapı çeşitlerinin genellikle mihrap, taç kapı, pencere veya kitabe gibi unsurlarında, köşe sivriliğini ve dikey hatları azaltmak veya genellikle girişleri ve mihrap nişlerini vurgulamak amacıyla kullanılan süsleme elemanıdır. Anadolu Selçuklu Dönemi yapılarında kullanılan sütunçeler önceliğimiz gövde olduğu için katalog kısmında incelemeye gövdelerden başlanmıştır, sonrasında da başlık ve kaide kısımları ile üç ana başlıkta incelenmiştir. Formuna Göre Sütunçe Gövdeleri, Silindirik Formdaki Gövdeler, Zikzak Formdaki Gövdeler, Sarmal Formdaki Gövdeler, Dilimli Formdaki Gövdeler, Çokgen Formdaki Gövdeler, Münferit formdaki gövdeler olarak altı alt başlığa ayrılmaktadır. Formuna Göre Sütunçe Başlıkları, Tabla Başlıklar, Zar Başlıklar, Kübik Başlıklar, Mukarnas Başlıklar, İki Kademeli Başlıklar, Konik veya Piramidal Başlıklar, Münferit Başlıklar olarak yedi alt başlık altında değerlendirilmiştir. Formuna Göre Sütunçe Kaideleri, Tabla kaideler, Zar kaideler, Kübik Kaideler, Konik veya piramidal kaideler, Münferit Kaideler olarak beş başlığa ayrılmaktadır. Süslemesine Göre Sütunçe Gövdeleri; Bu bölümde sütunçeler Geometrik ve Bitkisel olarak iki başlık altında değerlendirilmiştir. Bu iki başlık da kendi içlerinde farklı alt başlıklara ayrılmaktadır. Geometrik Süslemeye Sahip Sütunçe Gövdeleri, Geçmelerle Süslü Sütunçeler, Sarmal Sütunçeler, Zikzaklarla Süslü Sütunçeler olmak üzere üç alt başlığa ayrılırken Zikzaklı Sütunçeler ise kendi içinde Dikine Zikzaklı Sütunçeler ve Yatay Zikzaklı Sütunçeler olmak üzere iki alt başlığa ayrılmıştır. Bitkisel Süslemeye Sahip Sütunçe Gövdeleri, Lotus ve Palmetlerle Süslü Sütunçeler, Kıvrım Dallarla Süslü Sütunçeler olarak değerlendirilir. Süslemesine Göre Sütunçe Başlıkları; Geometrik Süslemeye Sahip Başlıklar, Bitkisel Süslemeye Sahip Başlıklar, Figürlü Başlıklar olarak ayrılır. Süslemesine Göre Sütunçe Kaideleri; Geometrik Süslemeye Sahip Kaideler, Bitkisel Süslemeye Sahip Kaideler, Süslemesiz Kaideler olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The 'columns', which are among the elements of the Anatolian Seljuk Period; Arrangement rules in building types such as masjid, mosque, tomb, madrasa, caravanserai, fountain, prayer place. It is an ornamental element used to reduce the corner sharpness and vertical lines or to emphasize the entrances and niches of the mihrab, generally in the elements of the mentioned building types such as mihrab, crown door, window or inscription. Since the pillars used in the Anatolian Seljuk Period structures are the bodies, we started the analysis from the bodies in the catalog section, and then they were examined under three main headings with the capital and pedestal parts. According to Form, Column Bodies, Cylindrical Form Bodies, Zigzag Form Bodies, Spiral Form Bodies, Sliced Form Bodies, Polygonal Form Bodies, Individual Form Bodies are divided into six headings. Column Headings According to Their Forms, Table Headers, Dice Heads, Cubic Headers, Muqarnas Headers, Two-Stage Headers, Conical or Pyramidal Headers, and Individual Headings. Pedestals; According to their form, Column Bases are divided into five headings: Table pedestals, Dice pedestals, Cubic pedestals, Conical or pyramidal pedestals, Individual pedestals. Column Bodies According to Ornament; In this section, colonnades are evaluated under two titles as Geometric and Herbal. These two titles are also divided into different titles within themselves. While the Geometrical Ornamented Column Bodies are divided into three titles, namely, Columns with Inserts, Burmese Columns, and Zigzag Decorated Columns, Zigzag Columns are divided into two titles, Vertical Zigzag Columns and Horizontal Zigzag Columns. Column Stems with Herbal Ornament are considered as Pillars Ornate with Lotus and Palmettes, Columns Ornate with Twisted Branches and Ivy. Column Headings According to Ornament; Headings with Geometric Ornaments, Headings with Herbal Ornaments, and Figure Headings are separated. Column Pedestals by Ornamentation; pedestals with Geometric Ornaments, pedestals with Herbal Ornaments, and pedestals with unadorned were evaluated.
Benzer Tezler
- Erken Osmanlı Dönemi mimarisinde taçkapılar (1300-1500)
The Portals of early Ottoman architecture (1300-1500)
ŞAKİR ÇAKMAK
- Bridging knowledge across architectural heritage and digital fabrication technologies
Mimari miras ile dijital fabrikasyon teknolojileri arasında bilgi köprüsü kurmak
BEGÜM HAMZAOĞLU
Doktora
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU
- Diyarbakır türbeleri
Tombs of Diyarbakır
CEMAL ÇIĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BORAN
- Niğde Hudavend Hatun Kümbeti plastik bezeme ve cephe düzeni
Başlık çevirisi yok
AYŞE YİVLİK NEFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELÇUK MÜLAYİM
- Anadolu Selçuklu dönemi yapılarında motifleşen türk damgaları
Turkish tamgas that turned into motifs on Anatolian Seljuk period structures
YUNUS ASLAN