Geri Dön

Moldova Gagauzya Bucak bölgesi arkeolojik kültürel mirası: Sorunlar ve çözüm önerileri

Archaeological cultural heritage of Moldova Gagauzia region: Problems and solutions

  1. Tez No: 828144
  2. Yazar: DMİTRİ NEAGU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İSA KIZGUT, DOÇ. DR. DİANA NİСOGLO
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Arkeoloji, Archeology
  6. Anahtar Kelimeler: Bucak, Gagauzya, Moldova, Besarabya, Kültürel Miras, Arkeolojik Miras, Budjak, Gagauzia, Moldova, Bessarabia, Cultural Heritage, Archaeological Heritage
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klasik Arkeoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 209

Özet

Somut ve soyut kültürün bir parçası olan, geçmiş nesiller tarafından yaratılan, zamanın sınavından geçen, değerli ve saygı duyulan bir nesne olarak sonraki nesillere aktarılan kültürel miras, her milletin yaşamının önemli bir parçasıdır. Onun araştırılması hem genel olarak hem de belirli bir bölgede modern toplumun oluşum tarihini daha iyi öğrenmeye ve anlamaya yardımcı olmaktadır. Modern insanın gelişimi, ancak atalarının bilgisine ve tecrübesine dayanarak mümkündür, bu da onu korumak için önlemler almayı gerekli kılmaktadır. Bugünkü Moldova'nın güneyindeki ve Ukrayna'nın güneybatısındaki tarihi Bucak bölgesi, Tuna ve içine akan Prut Nehirlerin güney kesimleri ve Dinyester Nehri ile kaplar ve güneydoğuda Karadeniz'le yıkanmaktadır. Bu bölge uzun zamandan beri dilsel, kültürel ve coğrafi açıdan kendine özgü bir bölge oluşturmuştur. Bucak'taki doğal koşulların bozkır doğası, bölgenin her yerinde yüzlerce kurganda kültürel izleri bulunan göçebelerin hakim olmasına katkıda bulunmuştur. Bölgede kurganların yanı sıra Taş Devri'nden modern zamanlara kadar birçok kültürel insan izi de bulunmaktadır. Bunların hepsi bilim için değer taşır ve bölgenin kültürel mirası olarak korunmalıdır. Arkeoloji, somut tarihsel kaynaklara dayanarak insanlığın geçmişini ve gelişim modellerini inceleyen bir bilimdir. Sovyetler Birliği döneminde, 50'li yıllardan başlayarak ve 80'lerin sonuna kadar, bölgenin yoğun arkeolojik kazıları tek bir ülke çerçevesinde yürütülmüş, bölge arkeolojisine yönelik literatür yayınlanmış ve müze fonları yenilenmiştir. Moldova'nın bağımsızlığıyla birlikte ekonomik çöküşü sebebiyle finansal destekler kesildi. Bölgenin kendisi ise siyasi olarak iki ülke arasında bölündü ve bu da bilimsel araştırmaları daha da zorlaştırdı. Moldova ve Ukrayna arasında bölünmüş olan Bucak, her iki ülkenin de görece küçük bir bölümünü kaplamaktadır bu da hem siyasetçilerin hem de bilim adamlarının bölgeye yeteri kadar ilgi göstermemelerini açıklamaktadır. 80'lerin sonu ve 90'lı yılların siyasi değişimleri, bölgenin siyasi haritasında yeni bir oyuncunun ortaya çıkmasına katkıda bulundu. Topraklarının tamamı Bucak bölgenin içinde kalan Gagauz Özerk bölgesi yetkilileri ve aydınları, Bucak'ı toplumu birleştiren bir unsur olarak kullanmıştır. Toplumun gelişmişliğinin ana göstergelerinden biri, üzerinde bulunduğu toprağın kültürel mirasını koruma arzusudur, çünkü geçmişi olmayan insan, geleceği olmayan insandır. Böylece bölgenin antik tarihine olan ilginin artması ve ortaya çıkan sorulara tek arkeolojinin cevap verebileceği, Bucak topraklarında arkeolojik araştırmaların devam ettirilmesine duyulan ihtiyacı göstermektedir. Bu araştırmanın amacı, Gagauzya Özerk bölgesi arkeolojik kültürel mirasını korumada sorunları ve çözüm önerileri belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için Bucak'ın tarih ve arkeoloji alanındaki çalışmalar incelenerek bölgede iz bırakan arkeolojik kültürler sistematize edilmiştir. Çalışmada Kültürel miras kavramına değinilip, koruma sorunlarına bakılıp, kültürel mirası koruma sisteminin ayrılmaz bir parçası olarak uluslararası ve ulusal düzenleyici çerçeve incelenmiştir. Ayrıca arkeolojinin Moldova'da bir bilim olarak gelişmesini, arkeolojik mirası Bucak'ın kültürel mirasının ayrılmaz bir parçası olarak araştıran bilimsel enstitüleri, Gagauzya'da bir arkeoloji müzesinin kurulması için önkoşulları ve arkeolojik eserlerin sergilenmesi açısından gelecek vaat eden Gagauzya müzeleri incelenmiştir. Temel araştırma yöntemleri, tarihsel araştırma, antropolojik, kronolojik, karşılaştırmalı- tipolojik ve retrospektif analiz unsurlarını içerir. Bu çalışma, araştırma problemine dikkat çekmeye katkıda bulunmaktadır. Toplumun bu alandaki bilimsel keşifler hakkında bilgi talebi doğaldır, ancak arkeolojik miras hakkındaki gerçek bilgi düzeyi çok düşüktür. Toplumun uzak geçmiş hakkında bilgiye ihtiyaç duyduğu ve bilimsel arkeoloji camiasının bu ilgiyi tatmin edemediği durum, sözde bilimsel, mistisizmin vb. teorilerin gelişmesine yol açabilir. Böylece“arkeolog”ile toplum arasındaki bağlantıyı sağlamak da kültürel miras alanların etrafındaki bu tehdidi azaltmak da sadece erişilebilir ve yüksek kaliteli bilimle ilgili bilgi kanallarının varlığı ile başarılacaktır.

Özet (Çeviri)

Cultural heritage as part of the material and spiritual culture, created by past generations, withstood the test of time and passed on to generations as something valuable and revered, is an important part of the life of every nation. Its study helps to better learn and understand the history of the formation of modern society, both in general and within a particular region. The development of a modern person is possible only based on the knowledge of ancestors, which makes it necessary to take measures to preserve it. The historical Budjak region in the south of modern Moldova and south-west of Ukraine, occupying the southern part of the Danube interfluve with the Prut and Dniester rivers flowing into it, is washed by the Black Sea in the south-east. This region has long been a peculiar region in linguistic, cultural and geographical terms. The steppe nature of the natural conditions in Budjak contributed to the fact that the region was mainly dominated by nomads, whose cultural traces are preserved in hundreds of burial mounds throughout the region. In addition to burial mounds, there are many other cultural traces of man in the region from the Stone Age to modern times. All of them are of value to science and should be protected as the cultural heritage of the region. Archeology is a science that studies the past of mankind and the patterns of its development based on material historical sources. During the Soviet Union, starting from the 50s and up to the end of the 80s, the main archaeological excavations of the region were carried out within the framework of one country, literature devoted to the archeology of the region was published, and museums were replenished. With the independence of Moldova, funding was cut, and the region itself was politically divided between the two countries, which made research even more difficult. Budjak, divided between Moldova and Ukraine, occupies a relatively small part of both countries, which explains the lack of attention to the region by both politicians and scientists. The political changes of the late 80s and 90s contributed to the emergence of a new player in the political map of the region. The authorities and intellectuals of the Gagauz Autonomous Region, whose lands are all within the Bucak region, have used Bucak as an element that unites the society. One of the main indicators of the development of society is the desire to preserve the cultural heritage of the land on which it is located, because a person without a past is a person without a future. Thus, the growing interest in the ancient history of the region, the answers to questions that archeology can give, speaks of the need to continue archaeological research on the territory of Budjak. The purpose of this research work is to identify the problems and solutions in preserving the archaeological cultural heritage of the Gagauzia Autonomous Region. To achieve the goal, works in the field of history and archeology of Budjak were studied, archaeological cultures that left a mark in the region were systematized. They touched upon the concept of cultural heritage, considered the problems of its preservation, studied the international and national regulatory framework as an integral part of the system of preserving cultural heritage. The paper also considered the development of archeology as a science in Moldova, scientific institutions that study the archaeological heritage as an integral part of the cultural heritage of Budjak and the prerequisites for creating an archaeological museum on the territory of Gagauzia, and considered museums in the future that have the opportunity to exhibit the archaeological heritage of Budjak. Basic research methods include elements of historical research, anthropological, chronological, comparative-typological and retrospective analysis. This work helps to draw attention to the research problem. The public demand for information about scientific discoveries in this area is natural, but the actual level of knowledge about the archaeological heritage remains very low. The situation when society feels the need for knowledge about the distant past, and the scientific archaeological community is not able to satisfy this interest, can lead to the flourishing of pseudoscientific theories, mysticism, etc. Only the availability of accessible and high-quality information channels that provide a link between the“archaeologist”and society will reduce this threat around cultural heritage sites.

Benzer Tezler

  1. Kıpçak köyün monografisi

    The Monography of Kipchak village

    İRİNA MALACILI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DURSUN YILDIRIM

  2. Moldova'da ulusal azınlıklar ve Agit'in rolü: Gagauz örneği

    National minorities in Moldova and the role of the Osce: Gagauzian example

    ROMAN VELEV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Uluslararası İlişkilerİstanbul Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. LEVENT ÜRER

  3. Gagauz konuşma dili: Kıpçak kasabası örneği

    Spoken Gagauz: The town of Kıpçak

    VICTOR COPUŞCIU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETTİN DEMİR

  4. 1991 sonrası Gagauz yeri özerk bölgesi ile Türkiye Cumhuriyeti devleti arasındaki ilişkilerin kurulması ve gelişmesi

    The establishment and development of the autonomous territorial unit of Gagauz yeri and Republic of Turkey after 1991

    ANA-MARIA PANCU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    TarihErciyes Üniversitesi

    Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAVA SELÇUK