Kıpçak köyün monografisi
The Monography of Kipchak village
- Tez No: 113405
- Danışmanlar: PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 493
Özet
11 ÖZET“Kıpçak Köyü Monografisi”adını taşıyan bu yüksek lisans tezi, bahsedilen köydeki Kıpçak halkının Dobruca'dan Bucak topraklarına göç ettikleri XDCyüzyılın ilk yansından, günümüze kadar sosyo-kültürel hayatlarını ve bu süreç zarfında yaşamlarının her safhasında meydana gelen değişiklikleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çadır-Lunga bölgesinin en büyük nüfuslu yerleşimi olan Kıpçak köyüne ait verilen malzemeler, yapılan alan araştırmaların ve yazılı kaynakların ürünüdür. Araştırmamızın konusu olan Kıpçak köyü, Gagauzların göçle yerleştiği bir köydür. Göç, bir coğrafî değişimden kaynaklanmakla birlikte, aynı zamanda sosyo kültürel değişmelere de yol açan bir olgudur. Çünkü, içinde yaşanılan tabii ve sosyo kültürel çevrenin değişimi söz konusu olmaktadır. Bucak' a göç eden Gagauzlar, Dobruca'da oluşturdukları ve içinde yetiştikleri kültürlerinin tabii çevresini ve bunun üzerine şekillenen sosyo-kültürel çevrelerini, tamamıyla olmasa da, geride bırakmışlardır ve Bucak'ta yeni bir tabii ve sosyo-kültürel çevre içine girmişlerdir. Basarabya'ya gelirken beraberlerinde manevî kültürlerini de getirmişlerdir. Kıpçak halkı yaşadıkları süreç içerisinde Rusya İmparatorluğu, Romen Krallığı, Sovyetler Birliği ve Sovyetler sonrası oluşan Moldova ve“Gagauz Eri”olmak üzere, dört farklı yönetim altında bulunmuşlardır. Bu yönetimlerin altındayken, Gagauz Türklerinin kültürleri, Rusların, Romenlerin ve Sovyetler Birliğine giren halkların kültürleriyle ilişkide bulunmuştur ve dolaysıyla, bunlardan etkilenmiştir. Ayrıca, Gagauz Türklerinin Hıristiyan olmaları da, bu etkilemeyi daha da arttırmıştır. Yaptığımız çalışmada bu etkilenme sonucunda, Gagauz Türklerinin, Bulgar, Moldovan ve Ruslarla az sayıda da olsa, beraber, birlikte yaşadıkları Kıpçak köyünde ne gibi maddî ve manevî değişmeler olgeçirdiği ortaya koymaya çalışılmıştır. Tez, giriş, on beş bölüm, sonuç, kaynakça, ekler ve sözlükten oluşmaktadır. Çalışmanın on beş bölümünde, Kıpçak köyünün kültürü, kültürdeki değişmeleri aşağıdaki sıra ile ele alınıp incelenmiştirmıştır: I. Bölümde - Kıpçak köyün fiziki çevresi anlatılmış; yer adları bitki örtüsü, hayvan türleri ve iklim hakkında bilgi verilmiş; köyün tarihi incelenmiştir.m II. Bölümde - Kıpçak köyünün beşeri durumu ve ekonomik yapısı üzerinde durulmuştur. III. Bölümde - köyün sosyal yapısı anlatılmaktadır; Gagauzların aile yapısı, dinî hakkında bilgiler verilmektedir. IV.ve V. Bölümlerde Kıpçaklıların törelerine ve inanç yapışma yer verilmiştir. Kıpçak sakinlerinin ev-bark yapımı, evlerin iç ve dış düzeni VI. Bölümde; dokumacılık, marangozluk, kürkçülük, demircilik, örme vs. gibi el sanatları VII. Bölümde; beslenme ve temizlenme işleri VIII. Bölümde verilmektedir. IX. Bölümde, erkek, kadın, çocuk, gelin ile güvey giyim ve süslemeleri gruplar halinde incelenmiştir. İnsan hayatında çok önemli olan törenler, X. Bölümde anlatılmaktadır: Doğum, ad verme, vaftiz olma, evlenme/düğün, askere gönderme/karşılama, hacıya gönderme/karşılama, ölü gömme ve yas tutma, kutlama törenleri gibi. XI. Bölümde, Kıpçak halkının hekimliği hakkında bilgi verilmektedir. Gagauzların halk dansları ve halk müziği, XII. ve XIII. Bölümlerde ele alınmıştır. Kıpçaklıların eğlenceleri, yetişkinlerin ve çocukların oyunları, XTV. Bölümde anlatılmaktadır. XV. Bölümde ise, Kıpçaklıların sözlü edebiyatına ait bilgilere yer verilmektedir. Sonuç Bölümünde, yaptığımız çalışmanın genel olarak bir değerlendirilmesi yapılmaktadır. Ekler kısmında ise, oyunların tasviri, sözlü edebiyatın metinleri ve fotoğraflar yer almaktadır. Ayrıca, tezin sonunda, kısa bir Gagauzca - Türkçe sözlüğe yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
IV SUMMARY Bearing the name 'The Monography of Kipchak', this master thesis aims to mention the cultural life of the village of Kipchak and the changes of this cultural life from the first half of the 19th century, that is from the immigration of the inhabitants of Kipchak from Dobruja to the lands of Budjak up to now. Material given to the most crowded village of Chadir-Lunga region, Kipchak, is the product of the researches done and written sources. The village of Kipchak, the subject of this research, is a village where the Gagauz have been settled down with an immigration. Not only immigration can be caused by change, but also it can cause socio-cultural changes, as the change of natural and socio-cultural culture is discussed in this study. The Gagauz emigrated to Budjak, though not completely, left behind their culture that they formed in Dobrudja and in which they were brought up, their socio-cultural environment which was shaped by means of their natural environment and then they were involved in a new natural socio-cultural society. While heading for Basarabya, they have brought their moral cultures, too. Throughout their life-time, the inhabitants of Kipchak have been ruled under four different regimes; The Russian Empire, The Romanian Kingdom, The Soviet Union and Moldova and The Gagauz which were formed after the collapse of The Soviet Union. During these administrations, the culture of Gagauz was influenced by the culture of Russians, Romanians and the nations of the former USSR. In addition, being Christian also increased this interactions. In this study, as a result of the interaction among the small number of Gagauz Turks and Bulgarians, Moldovans and Russians it is aimed to bring up both the financial and moral changes in the village of Kipchak where they were living together. At the end of the study which involves introduction and in fifteen chapters, conclusion, bibliography and a dictionary with additional parts are included.In the first chapter, the physical environment of the village of Kipchak, place names, plant cover, animal kinds, climate and the history of Kipchak were analyzed. In the second chapter, there is information about human condition and economical construction of the village. In the third chapter, the social state of the village is explained; the family structure of the Gagauz and their religion discussed. In the fourth and fifth chapters, the customs and faith of Kipchak are discussed. Chapter six includes household construction of Kipchak and their houses. In chapter seven, there is information about handicraft like textile industry, carpentry, furriery, blacksmithery, knitting. In chapter eight, information about nourishment and cleanliness is given. In chapter nine, dressing and adornment styles of men, women, children and bride and bridegroom are analyzed in groups. In chapter ten, ceremonies that are very important in human life are explained in groups in the order. Birth, naming, baptism, marriage/wedding, seeing soldiers off and welcoming them, seeing pilgrims off and welcoming them, burials and mooning ceremonies, etc. In chapter eleven, information about the inhabitants of Kipchak and their medical care is given. In chapter twelve, and thirteen, it is talked about the folk dances and folk music of the Gagauz. In chapter fourteen, the entertainment of Kipchak and the games of adults and children are told. The last chapter-chapter fifteen- involves information about spoken literature of Kipchak. The appendix includes spoken literal texts, description of the games and photographs. In addition to these, there is Gagauz-Turkish dictionary.
Benzer Tezler
- Farklı organik ve konvansiyonel gübre uygulamalarının domates (Solanum lycopersicum L.) yetiştiriciliğinde verim ve kalite üzerine etkisi
Effects of different organic and conventional fertilizer applications on yield and quality in tomato (Solanum lycopersicum L.) production
SELMA KIPÇAK
Doktora
Türkçe
2021
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ŞENSOY
- Dede Korkut Destanı ve Kıpçak Sahası epik destan geleneği
Epics of Dede Korkut and epic tradition of the Kıpçak
ABDULSELAM ARVAS
Doktora
Türkçe
2009
Halk Bilimi (Folklor)Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Tarihte Ahıska Türkleri 'Garibim Gurbetlerde'
Başlık çevirisi yok
RÜSTEM ŞAKİROV
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2002
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMİR ASLANYÜREK
- Baytarnâmeler bağlamında at, atçılık, at hastalıkları ve tedavileri
In the context of baytarnâmes, horse, horsemanship, horse diseases and their treatments
FATİH KÖSE
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Sivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP ERDOĞAN TAŞ
- Yedi su, tanrı dağları ve sincan bölgesindeki göktürk heykelleri üzerine yapılan araştırmalar
Жети-суу, теңир-тоо жана чыгыш түркстандагы түрк айкелдеринин изилдениши
SONER PULAN
Yüksek Lisans
Kırgızca
2013
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KUBATBEK TABALDİYEV