Dilbilimsel açıdan Kur'an'ı Kerim meallerinin çeviri sürecinde eşdizim kaynaklı anlam farklılıkları
Differences in meaning due to cosysis in the process of translation of the Qur'an meals from a linguistical perspective
- Tez No: 829003
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF AKCAKOCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Arap Dili, Çeviri, Eşdizim, Kur'an-ı Kerim, Bağlam, Arabic Language, Translation, Collocation, Quran, Context
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
İnsanlık tarihi kadar eski olan çeviri ilmi, her dönem önemini korumuştur. Ancak çeviri faaliyetlerinde yaşanılan bazı problemler bulunmaktadır. Bunları; çevirmen kaynaklı, metin kaynaklı, çeviri metinleri arasında eşdeğerlilik kaynaklı, sözdizim ve anlambilim yönüyle kalıpsal ifadelerden eşdizimsel ifadeler kaynaklı gibi farklı başlıklar altında toplamak mümkündür. Bu çalışmada, çeviri problemleri, Arap dilbiliminde eşdizimsel ifadeler kaynaklı araştırılmıştır. Eşdizimler en az iki sözcüğün oluşturduğu ve birinin varlığını diğeri zorunlu kılan kalıpsal ifadelerdir. Eşdizimler sözdizimi, gramer ve anlam bilim ile doğrudan veya dolaylı ilişkilidir ve çeviri metinlerinin oluşturulmasında önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla çevirmenlerin eşdizimsel ifadeleri bilmeleri ve bu birlikteliği oluşturan sözcükler arası ilişkilere vakıf olmaları zorunluluktur. Çalışma kapsamında, eşdizimlerin dilbilimdeki tarihsel süreci araştırılmıştır. Ayrıca eşdizim birliktelikleri yapısal açıdan, gramer ve işlevsel açıdan gruplandırılarak incelenmiştir. Çalışmanın amacı eşdizimlerin Kur'an-ı Kerim meallerindeki anlam farklılıklarında etkin rolünü ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda anlam farklılıkları bulunan ayetlerdeki eşdizimsel ifadeler, Kur'an mealleri ve tefsirler incelenerek ele alınmış ve ayetlerdeki eşdizimler anlam boyutuyla tahlil edilmiştir. Tahlil ve tespit sonucu birçok ayette literal çevirinin yeterli olmadığı kanaati oluşmuş ve daha uygun olan bağlam esaslı meal uygun görülmüştür. Çalışmada uygun görülen mealler, tavsiye niteliğinde örnek olarak verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The science of translation, which is as old as the history of humanity, has maintained its importance in every period. However, there are some problems experienced in translation activities. These; It is possible to collect them under different titles such as from the translator, from the text, from the equivalence source between the translation texts, from the syntax and semantic aspects to the collocational expressions. In this study, translation problems are investigated based on collocation expressions in Arabic linguistics. Collocations are formulaic expressions formed by at least two words and necessitating the existence of one and the other. Collocations are directly or indirectly related to syntax, grammar and semantics and play an important role in the creation of translated texts. Therefore, it is imperative for translators to know collocational expressions and be aware of the inter-word relationships that make up this unity. Within the scope of the study, the historical process of collocations in linguistics was investigated. In addition, collocation associations were examined by grouping them in terms of structural, grammatical and functional aspects. The aim of the study is to reveal the effective role of collocations in the meaning differences in the translations of the Qur'an. In this context, collocational expressions in the verses with meaning differences, Qur'anic translations and tafsirs were examined and analyzed in terms of meaning. As a result of the analysis and determination, it was concluded that literal translation is not sufficient in many verses and the more appropriate context-based translation was deemed appropriate. Meals deemed appropriate in the study are given as examples as recommendations.
Benzer Tezler
- Arap Dili ve Belâgatında ta'lîk ve ta'alluk
Ta'lik and ta'alluk in Arabic Language and Eloquence
RECEP KAMİL ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDIN KUDAT
- Kur'ân-ı Kerîm'de ta'rîz üslûbu
Ta'rîz style in the Quran
MEHMET SALİH AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMİ HEKİMOĞLU
- Gassan Kanafanî'nin 'Çalıntı Gömlek' öyküsü üzerine metin dilbilimsel bir çözümleme
A textlinguistic analysis: Ghassan Kanafani's story 'The Stolen Shirt'
GÜLBAHAR AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dilbilimİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EYUP AKŞİT
- Kur'ân-ı Kerîm kıssalarında kırâat farklılıklarının dil bilimsel tahlili ve anlama yansımaları
Linguistic analysis and understanding of recitation differences in the Qur'an
FATMA AFŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiKıraat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDIN KUDAT