Arap Dili ve Belâgatında ta'lîk ve ta'alluk
Ta'lik and ta'alluk in Arabic Language and Eloquence
- Tez No: 771368
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYDIN KUDAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Kelimelerin birbiriyle münasebeti kelimelerin dilbilimsel hallerine bağlıdır. Buna riayet etmek aradaki münasebetin doğru şekilde tesbitine yardımcı olur. Bu ise dilbilim kanunlarına ve belâgat ilke ve delâletlerine dikkat etmeyi gerektirir. Arap dilbiliminde kelimelerin dizimi mevkî ve mevdî denilen ögelik konuma göre ve belâgatın gerektirdiği nazma göre düzenlenir. Makam, sıyak ve sıbak da buna dâhildir. Bu şekilde metnin parçaları birbirine bağlanır ve bu bağlantıya göre farklı mânalara delâlet etmiş olur. Arap dilbilimi ve belâgatında bu mevzu ta'lîk, ta'alluk ve terkibin delâleti başlığında ele alınmaktadır. Bu konu belâgat ilminde nazm teorisindeki“ta'lîk”mefhumuna bağlı olan ta'alluk mahsulüdür. Arap dili ve belâgatına göre“ta'lîk”kelimelerin belirli kanun ve kurallar çerçevesinde birbirine eklenip, bu kelimelerin kendi aralarında münasebet içinde olması, lâfzî ve manevi alâka çerçevesinde birbirine tutunmasıdır. Bu teoride nazm kelimelerin birbiri ile bağlanmasından, bazısını bazısına sebep yapmaktan başka bir şey değildir. Arap dilbilimi ve belâgatında cümle diziminde kelimeler arasındaki ilişki ve anlamsal bağlantı ta'lîk ve ta'alluk mefhumları ile işlenmektedir. Bununla muhtelif nazm terkiplerinin sırlarına vâkıf olunabilir. Çalışmamızda dilbilimsel açıdan ta'lîk ve ta'alluk mefhumu etraflıca ele alınacak, belâgat ilmi bağlamında ve belâgatın zirvesinde yer alan Kur'ân-ı Kerîm'deki örnek ayetler ışığında analiz edilecektir. Başta bu mevzunun teorisyeni olarak bilinen Abdulkâhir el-Cürcânî olmak üzere nahiv âlimleri, müfessir ve belâgat âlimlerinin görüş ve tahlillerine yer verilecektir. Ta'lîk ve ta'alluk kavramı nahiv ilmi ile belâgat ilminde farklı şekillerde ele alınmakta buna bağlı olarak gerek Kur'ân-ı Kerîm'de gerekse başka metinlerde terkip ve nazımlar üzerine terettüp eden anlamsal katkı farklılaşabilmektedir. Ta'lîk ve ta'alluk mefhumu Arap dilbiliminde önem arz eden iki temel kavramdır. Zira Kur'ân ayetlerinin daha anlaşılır olmasında temel mihenktir. Araştırmalarımız neticesinde bu mevzunun etraflıca ele alınmadığını, akademik bir çalışma yapılmadığını gördüğümüzden bu mevzuyu ele aldık. Çalışma esnasında konuyu detaylı olarak ele alan kaynakları elde etmede zorlandık. Nitekim gerek Arap dilbiliminde gerekse belâgat ilminde bu mevzunun farklı başlıklar altında detaylı işlendiği malumdur. Çalışmamız bir giriş iki bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Bu çalışma ile ta'lîk ve ta'alluk mevzusu dilbilim ve belâgat alanındaki araştırmacılara yardımcı olacağı ve bu hususta bir boşluğu dolduracağı kanaatindeyiz.
Özet (Çeviri)
The relationship of words with each other depends on the linguistic forms. Complying with these forms helps to accurately determine the relationship between words. This requires paying attention to linguistic rules, eloqunce principles and indications. In Arabic linguistics, the syntax is arranged according to the element's position called position (mevkî) and composition (mevzî) and the verse required by eloquence. The situation includes the way of expression and the connection of words to each other. In this way, components of the text are connected to each other and different meanings emerge through this relation. In Arabic linguistics and eloqunce, this issue is discussed under the title of indication of Ta'lîk, relation and composition. This subject is the product of the relation connected to the concept of“Ta'lîk”in the theory of nazm in the science of rhetoric. He made the Ta'lîk relation the main center of the theory. According to rhetoric of the Arabic lanquage, the addition of“Ta'lîk”words to each other within the framework of certain laws and rules and the relations and constituting literal and semantic relavance. In this theory, the nazm is nothing but connecting words and giving cause for other words. In Arabic linguistics and rhetoric, the relationship and semantic connection between words in syntax are processed with the concepts of Ta'lîk and concept of relation. In this way, one can understand the different verse compositions. In our study, the concept of Ta'lîk in terms of linguistics will be discussed and it will be analyzed in the context of rhetoric. The exemplary verses in the Qur'an al-karim, peak of rhetoric, will be discussed. The views and analyzes of syntax scholars, glossators and rhetoric scholars, especially Abdulkahir Cürcânî, known as the theorist of this issue, will be included. Since the concept of Ta'lîk is differently discussed in terms of syntax and the rhetoric, the semantics may differ in compositions and verses in the Qur'an and other texts. Ta'lîk and the relation are two important concepts in Arabic linguistics. Because it is the main factor for understanding the verses of the Qur'an correctly. As a result of our research, we find out that this issue has not been discussed in detail and there has been no academic study, thus we have discussed this issue. During the study, we had difficulty in obtaining the resources discussing the subject in detail. In fact, it is known that this subject is discussed under different headings in both Arabic linguistics and rhetoric. Our study consists of the introduction, three chapters and the conclusion. We believe that this study will help researchers in the field of linquistics and rhetoric on the subject of ta'lîk and relation and fill a gab in this regard.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan Fatih devri sonuna kadar geçen dönemde Arapça belagata dair eser yazan Osmanlı-Türk alimleri
Başlık çevirisi yok
MEHMED SAMİ BENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1991
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SUBHİ FURAT
- Türk-Osmanlı âlimlerinin Arap belâgatına yaptıkları katkılar (XVII-XVIII. asırlar)
Turkish-Ottoman scholars who have Arabic works on Arabic rhétorique and their works in the 17th and 18th centuries
İBRAHİM ŞABAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET YAVUZ
- Bûsîrî'nin kasîdetü'l-bürdesi ile Ahmet Şevkî'nin Nehcü'l-Bürdesi'nin karşılaştırılması
Comparison of kasîdetüî'l-Bürdesi of Bûsîrî' and Nehcü'l-Bürdesi of Ahmet Şevk
MURAT EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OUSAMA EKHTIAR
- Arap dili ve belağatında kinaye ve tariz
Allusion (kinaye) and hint (tariz) in the Arabic language and rhetoric
HÜSEYİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara Üniversitesiİlahiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DURMUŞ