Gassan Kanafanî'nin 'Çalıntı Gömlek' öyküsü üzerine metin dilbilimsel bir çözümleme
A textlinguistic analysis: Ghassan Kanafani's story 'The Stolen Shirt'
- Tez No: 669935
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EYUP AKŞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Short story in Arab literature, Ghassan Kanafani, text linguistics, cohesion, coherence
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Arap Edebiyatı'nda“kıssa kasira”ismiyle karşımıza çıkan uksûsa, rivaye ve hikâye gibi alt türleriyle bilinen öykü türünün kökleri Cahiliye dönemine dek uzanmaktadır. İslami döneme gelince, özellikle Kur'an-ı Kerim'deki önceki milletlere ve peygamberlere dair kıssalar İslam dininin tebliği esnasında etkili bir şekilde kullanılmış ve bu Ku'ran kıssaları Arap Edebiyatı'nda öykü sanatının gelişimine katkı sağlamıştır. İlk olarak Mısır ve Lübnan gibi ülkelerde gelişme gösteren öykü, işgal altındaki Filistin bölgesinde daha geç dönemlerde gelişme göstermiş ve gelişiminde Gassan Kanafani büyük rol oynamıştır. Zellig Sabbettai Harris tarafından 20.yüzyılda ortaya konulan metin dilbilim çalışmalarının ise Van Dijk ile daha sistemli bir hale geldiği edebiyat dünyasında bilinen bir gerçektir. Pek çok dil bilimci tarafından üzerinde çalışmalar yapılan metin dilbilim; metnin anlam yapılarını inceleyen ve metni semantik açıdan tahlil eden bir disiplindir. Ele aldığımız çalışmada ilk olarak öykü türünün Arap edebiyatındaki varlığı, tarih boyunca geçirdiği merhaleler ve özellikle Filistin bölgesinde nasıl bir gelişme seyri gösterdiği, Filistin kıssalarının temelini oluşturan ana konunun ne olduğu irdelenmiş ve yararlanılan kaynaklardan elde edilen veriler izah edilmeye çalışılmıştır. Buna göre Arap öykücülüğünün köklerinin Cahiliye dönemine uzandığı, Filistin öykücülüğünün ise Arap-Siyonist çatışmasından sonra ivme kazandığı tespit edilmiştir. Bağlaşıklık ve bağdaşıklık unsurları hakkında temel kaynaklardan elde edilen ön bilgi niteliğindeki çalışmanın akabinde, metin dilbilim bağlamında tahlil ettiğimiz Filistinli yazar Gassan Kanafani'nin“Çalıntı Gömlek”adlı öyküsünde yer alan bağlaşıklık ve bağdaşıklık öğelerinin tespitine çalışılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre öyküde bağdaşıklık ve bağlaşıklık unsurlarının büyük oranına rastlanılmış ve tüm bu unsurların yer aldığı cümleler ve bu cümleler topluluğundan oluşan metnin tamamının metin dilbilim açısından değeri ifade edilmiştir. Bağlaşıklık unsuru bakımından irdelenen metinde tüm bağlaşıklık unsurlarına; yineleme, eşdizim, gönderim, değiştirim, bağlama edatları ve eksilti öğelerine rastlanılmış, bu öğelerin metin içinde yer aldığı cümleler tek tek ele alınarak incelenmiştir. Bağdaşıklık unsurları açısından da çözümleme yapılan metinde; işrak, alakat, söylemin konusu, büyük yapı ve siyak öğeleri metnin bütünlüğü içinde değerlendirilerek çalışmanın amacına ulaşılmaya gayret edilmiştir. Anahtar Kavramlar: Arap Edebiyatında öykü, Gassan Kanafani, Metin dilbilim, bağlaşıklık, bağdaşıklık
Özet (Çeviri)
In Arabic literature, the“short story”has different names such as aqsusa, alrawaya and alhikaya, date back to the pre-İslamic era. As for the period after the advent of İslam short stories, especially those in the Quran about nations and prophets before İslam, were used as an effective tactic in the spread of İslam. These stories contributed to the evolution of the short story genre in the Arabic literature. The short story firstly developed in countries, such as Egypt and Lebanon and later reached Palestine. The Palestinian Novelist Ghassan Kanafani is one of the writers who had a great role and influence on the evolution of the Arabic short story. It is a known fact in literature that the text linguistics analysis produced by the American linguist Z.S Harris in the 20th century was systematized by Van Dijk. Text linguistics is a branch of linguistics that analyzes the text semantically and examines the structure of meaning of the text. In this study, we studied it and tried to clarify some issues, including short ones in Arabic literature and the occupied land. What are the main topics that established the roots of the palestinian story? We studied these issues and clarified the information, as we obtained from the main sources. The short story depends on the pre-Islamic period. As for the Palestinian story, it speeds up after the Arab-Zion struggle. We provided primary information on the elements of cohesion and coherence, and we obtained this information from primary resources. Later on, we tried to fix the elements of cohesion and coherence in the short story“The stolen short”by Palestinian writer Ghassan Kanafani. The information obtained has largely proven the elements of cohesion and coherence in the short story. And we show the importance of sentences in which there are elements of cohesion and coherence, and the importance of the text is formed from these sentences. Where we studied the text, on the one hand, the elements of cohesion and we proved all its elements, inculing reiteration, collacation, proform, substitution, ellipse and connective elementss. We studied the sentences in which there are elements of cohesion individually. As for the elements of coherence, we have tried to confirm these elements, including engagement, reletionships, subject matter, süper structure, and context. We tried to communicate the purpose of this study.
Benzer Tezler
- Gassân Kenefânî'nin 'Aidun İlâ Hayfâ' romanının incelenmesi
Analysis of Ghassan Kanafani's novel 'Aidun İlā Haifa'
KADİR DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN PARILDI
- ?assân Kenefânî'nin (ö.1972): Hayatı, eserleri ve edebi şahsiyeti
Ghassan Kanafani (d.1972): Life, books and literary personality
AİDA OMAROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH KIZILCIK
- Gassân Kenefânî öykülerinde çocuk imgesi
The image of child in Ghassan Kanafani stories
BÜŞRA ÖZÜDOĞRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜCAHİT KÜÇÜKSARI
- Filistin edebiyatında Ğassân Kenefânî ve el-Bâb isimli tiyatrosunun teknik ve tematik açıdan incelenmesi
Ghassan Kanafani in Palestinian literature and technichal and thematic examination of his theater named al-Bab
ŞÜKRAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURULLAH YILMAZ