Geri Dön

Kelâm ve tasavvuf ilimlerinde delil anlayışı: Fahreddin er-Râzî ve Sadreddin el-Konevî örneği

The understanding of proof in disciplines of kalâm and sufism: The example of Fakhr al-Dîn and Sadr al-Dîn al-Qunawî

  1. Tez No: 830437
  2. Yazar: SADİYE SEYMEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İLYAS ÇELEBİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Delil, Fahreddin er-Râzî, Sadreddin el-Konevî, Kelâm, Tasavvuf, Akıl, Kalp, Proof, Fakhr al-Dîn al-Râzî, Sadr al-Din al-Qunawî, Kalam, Sufism, Aql, Qalb
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 114

Özet

İslâmî ilimlerin teşekkülünden itibaren ortaya çıkan problemler hakkında görüş bildiren âlimler, mensubu oldukları ilimlerin bilgi sistemlerine göre delil üretmiş ve muhataplarının delillerini geçerli gördükleri kendi bilgi sistemlerine göre değerlendirmişlerdir. Böylece delil, tarafların görüş beyan etmesini sağlamış ve bu beyanlar kullanılan delillerin bilgi değeri ölçüsünce itibar görmüştür. Kelâm ve tasavvuf ilimleri erken dönemden itibaren tartıştıkları meselelerde birbirlerinin delillerini geçerli görmeyen iki muhalif ilim olarak konumlanmıştır. İlimlerin çeşitli konularda birbirleri ile ihtilaf edişlerinin en temel gerekçelerinden birisi bilgi anlayışlarındaki farklılıktır. Bu çalışmada onların bilgi bahsindeki görüşlerinin farklı olmasının pratik bir sonucu olan“delil”anlayışlarındaki farklılıklar gündeme getirilmiştir. Bunun için ilk aşamada delilin mahiyeti incelenmiş ve İslâmî ilimlerdeki genel kullanımıyla açıklanmıştır. Ardından kelâm ve tasavvuf ilimlerinden örnek olarak seçilen Fahreddin er-Râzî (ö. 606/1210) ve Sadreddin el-Konevî'nin (ö. 673/1274) delil anlayışları açıklanmış, onların görüşleri üzerinden belirli gerekçelere bağlanarak mensubu oldukları ilimlere genelleme yapılmıştır. Son olarak örnek aldığımız iki âlimin delil anlayışları mukayese edilmiş ve her iki âlimin kesin vasfıyla sundukları delillerin mukayesesinin imkanı sorgulanmıştır.

Özet (Çeviri)

Scholars, who expressed their opinions about the problems that arose since the formation of Islamic sciences, produced proof according to the knowledge systems of the sciences they belonged to and evaluated the proofs of their dissidents by their own systems, which they considered reliable. Thus, the evidence enabled the parties to express their opinions and these statements were respected to the extent of the knowledge value of the proof used. The disciplines of Kalam and Sufism have been positioned as two opposing disciplines that do not see each other's proofs reliable on the issues they have discussed since the early period. One of the main reasons of this situation is the difference in their understanding of knowledge. In this study, the differences about their understanding of“proof”, which is a practical consequence of their different understanding of knowledge, were brought to the agenda. For this, in the first chapter, the nature of the proof was examined and explained with its general use in Islamic disciplines. Then, the understanding of proof of Fakhr al-Dîn al-Râzî (d. 606/1210) and Sadr al-Din al-Qunawî (d. 673/1274), who were elected as example of kalam and sufism, was explained, and generalizations were made to the disciplines they belonged to, based on certain justifications through their opinions. Finally, the two scholars' understanding of proof was compared and the possibility of comparing the proofs presented by both scholars was questioned.

Benzer Tezler

  1. An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans

    'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi

    ABDULLAH AL MAMUN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER

  2. Muhammed Murtazâ Ez-Zebîdînin hayatı, eserleri ve nübüvvet anlayışı

    Life of muhammad Murtazâ Az-Zabîdî, works and vision on the prophethood

    RECEP ÖNAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. SÜLEYMAN AKKUŞ

  3. Muhyiddîn el-Kâfiyecî (879-1474) ve en-Niseb li Ehli'l-Edeb adlı eserinin Arap dili ve belâgatı açısından incelenmesi ve eserin tahkiki

    Examination of Muhyiddîn el-Kâfiyecî (879-1474) and his work named en-Niseb li Ehli'l-Edeb in terms of Arabic language and relationship and analysis of the work

    GÜLSÜM KÖMÜRCÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YUSUF DOĞAN

  4. Osmanlı dönemi hadis şerhçiliği -16. yüzyıl-

    Ottoman period hadith commenting -16. century-

    GÜLSÜM KORKMAZER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDİNÇ AHATLI

  5. Osmanlılarda felsefe karşıtlığı

    Anti-philosophy in the Ottomans

    MUKADDES ÖZBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    FelsefeFırat Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ENVER DEMİRPOLAT