Psikolojik sözleşmenin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisinde iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel adaletin aracılık rolü
The mediating role of job satisfaction, organizational commitment and organizational justice in the effect of psychological contract on organizational citizenship behavior
- Tez No: 831381
- Danışmanlar: PROF. DR. KERİM ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, İşletme, Psychology, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Psikolojik Sözleşme, Örgütsel Adalet, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Psychological Contract, Organizationl Justice, Job Satisfaction, Organizational Commitment, Organizational Citizenship Behaviors
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Savunma Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Psikolojik sözleşme, istihdam ilişkisinde çalışan ve işveren arasında karşılıklı taahhütler ve yükümlülükler hakkında sübjektif olarak oluşturulan beklenti ve inançları tanımlamaktadır. Çalışanların psikolojik sözleşmesinin işverenler tarafından yerine getirilip getirilmediğine dair algıları örgütlerine karşı tutum ve davranışlarını etkilemektedir. Söz konusu tutum ve davranışlar ise örgütsel performansın belirleyicisi olmaktadır. Çalışmamızda psikolojik sözleşmenin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel adaletin bu ilişkide aracılık etkisi araştırılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler Ankara ilinde Çankaya, Keçiören ve Gölbaşı ilçelerinde kamuya ait ilk ve ortaöğretim okullarında çalışan 879 öğretmenden anket yoluyla toplanmıştır. Çalışmada ölçeklerin faktör yapılarını test etmek için keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizi, demografik değişkenlere göre gruplar arası farkları incelemek için t testi ve varyans analizi, değişkenler arasındaki ilişkileri tespit etmek için korelasyon analizi, regresyon analizi ve aracı değişkenlerin test edilmesi için Hayes Process 4.2. kullanılmıştır. İstatistiki analizler neticesinde psikolojik sözleşme türlerinden ilişkisel sözleşmenin iş tatmini, örgütsel bağlılık, örgütsel adalet ve örgütsel vatandaşlık davranışının önemli bir yordayıcısı olduğu, işlemsel sözleşmenin diğer değişkenler üzerinde anlamlı bir etkisin olmadığı, ilişkisel sözleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide; iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel adaletin aracılık etkisinin olduğu, örgütsel adalette bu aracılık etkisinin etkileşimsel adalet yoluyla gerçekleştiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The psychological contract describes the subjectively formed expectations and beliefs about mutual commitments and obligations between the employee and the employer in the employment relationship. Perceptions of employees about whether their psychological contracts are fulfilled by employers affect their attitudes and behaviors towards their organizations. These attitudes and behaviors are the determinants of organizational performance. In our study, the effects of psychological contract on organizational citizenship behaviors and the mediating role of job satisfaction, organizational commitment and organizational justice in these effects were investigated. The data used in the study were collected through questionnaires from 879 teachers working in public primary and secondary schools in Çankaya, Keçiören and Gölbaşı districts in Ankara. In the study we used, exploratory and confirmatory factor analysis to test the factor structures of the scales. t test and analysis of variance to examine the differences between groups according to demographic variables, correlation analysis and regression analysis to determine the relationships between variables and Hayes Process 4.2 to test mediator variables. As a result of the statistical analysis, the relational contract, which is one of the psychological contract types, is an important predictor of job satisfaction, organizational commitment, organizational justice and organizational citizenship behaviors. The transactional contract does not have a significant effect on other variables. It is determined that in the relationship between relational contract and organizational citizenship behaviors; job satisfaction, organizational commitment and organizational justice have a mediating effect. This mediating effect of organizational justice occurs through interactional justice.
Benzer Tezler
- Psikolojik sözleşme ihlalinin örgütsel vatandaşlık davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde güvenin rolü
Role of trust in violation of psyhological contract?s effect on organizational citizenship behaviour and intent to leave
EMRE İŞÇİ
- Örgüt iklimi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişkide psikolojik sözleşmenin aracılık etkisi: Adıyaman Üniversitesi örneği
The influence of psychological contract to relation between organizational climate and organizational citizenship: the case of Adiyaman University
MERVE ERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Kamu YönetimiAdıyaman ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET SARITÜRK
- Psikolojik sözleşme ihlalinin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerine etkisi: Üniversite öğretim elemanları üzerinde bir uygulama
The effect of psychological contract breach on organizational citizenship behaviors: An application on academic staffs
SEMİHA KILIÇASLAN
- Psikolojik sözleşmenin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkileri
The effects of the psychological contract on the organizational citizenship behaviors
SEZAYİ ÖZGÜR ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
İşletmeKocaeli Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA GÜNDÜZ ÇEKMECELİOĞLU
- Psikolojik sözleşmenin personelin tutum ve davranışlarına etkileri: Tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma
Effects of psychological contract on personnel attitudes and behaviors: A study on medical sales people
HANDE MİMAROĞLU