Mustafa Sabri's criticisms of Kant about the problem of God's existence based on the concepts of truth and reason
Mustafa Sabri'nin hakikat ve akıl kavramları bağlamında Tanrı'nın varlığı sorununa dair Kant'a eleştirileri
- Tez No: 831454
- Danışmanlar: PROF. DR. BURHAN KÖROĞLU, PROF. DR. ALPARSLAN AÇIKGENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Osmanlı Devleti'nin son şeyhülislamı olan Mustafa Sabri Efendi (1869-1954) Mısır'da Mevḳıfü'l-ʿaḳl kitabını kaleme almıştır. Bu tezin amacı ise, Sabri Efendi'nin bu eserinde Tanrı'nın varlığının akılla bilinemeyeceğini iddia eden Kant'a bu bağlamda yönelttiği eleştirileri incelemektir. Tezin cevaplamaya çalıştığı temel sorular şunlardır: Sabri Efendi'yi Kant'ı sert bir dille eleştirmeye sevk eden sebepler nelerdir? Kant'ı eleştirmek için tutarlı ve başarılı argümanlar geliştirebilmiş midir? Kant'ı doğru anlamış mıdır? Tezin ortaya attığı bu soruları cevaplayabilmek için önce Kant'ın felsefesini ve Batı düşüncesini nasıl etkilediğini, daha sonra Sabri Efendi'nin Mevḳıfü'l-ʿaḳl kitabını inceledik. Dönemin Mısırlı düşünürlerine ve Kant'a yönelttiği eleştirilerini ele aldık. İkinci bölümde Kant'ın ve Sabri Efendi'nin nasıl bir bilim ve düşünce ortamı içerisinde yetiştiklerini inceledik. Sabri Efendi'yi Kant'ı eleştirmeye sevk eden faktörleri tespit edip Kant'ı hangi kaynaklardan okumuş olabileceğini değerlendirdik. Üçüncü bölümde, Kant'ı, metafiziğin epistemoloji bağlamında bir bilim olarak temellendirilemeyeceği yönündeki iddiası bağlamında inceledik. Bu konuda Mustafa Sabri'nin düşüncelerini ve Kant'a yönelttiği eleştirileri aktardık. Daha sonra Sabri Efendi'nin Tanrı'nın varlığını kanıtlamak için geliştirilmiş geleneksel deliller bağlamındaki Kant'a yönelttiği eleştirilerini, Kant'ın, Tanrı'nın varlığının akıl yoluyla bilinemeyeceği yönündeki iddiası çerçevesinde değerlendirdik. Dördüncü bölümde, Kant'ın metafiziğin ancak ahlâk bağlamında bir bilim olarak inşa edilebileceği iddiasını inceledik ve Mustafa Sabri Efendi'nin, bu ahlâk argümanının Tanrı'nın varlığını ispatlamaya yetmediği yönündeki eleştirilerini değerlendirdik. Sonuç bölümünde Mustafa Sabri'nin Kant'a yönelik eleştirilerinin önemli ve anlamlı olduğu kanısına vardık. Özellikle yaşadığı dönemde Kant felsefesinin İslam dünyasında felsefi ve dini düşünceyi nasıl etkilediğine dikkat çekmesi açısından önemlidir. Kant'a yönelttiği eleştirilerde kendi içerisinde tutarlı olduğunu ve Kant'a yönelik bazı önemli eleştiriler sunduğunu ileri sunduk. Ancak, Kant'ı ikincil kaynaklardan ve bütüncül okumaması nedeniyle Kant'ın ana projesini tam olarak anlamadığı sonucuna vardık. Bu sebeple Sabri Efendi'nin Kant'ın felsefesindeki bazı noktaları yanlış anladığı, ayrıca dönemin Mısırlı düşünürlerinin tartıştığı meselelerin onu Kant'ı sert bir şekilde eleştirmeye sevk eden bir faktör olarak görülebileceği sonucuna ulaştık.
Özet (Çeviri)
This thesis explores Mustafa Sabri Efendi's criticism of Kant's assertion that theoretical reason cannot prove the existence of God. The thesis aims to investigate three key questions: the motives behind Sabri Efendi's critique of Kant, the validity and effectiveness of his arguments, and the extent to which his interpretation of Kant's ideas is accurate. The thesis provides an introduction to Kant's influential project and its impact on Western thought. It examines Sabri Efendi's book Mawqif al-'Aql, summarizing his critiques of Egyptian thinkers and Kant. The second chapter explores the scientific and intellectual context of both Kant and Sabri Efendi, identifying reasons for Sabri Efendi's critique and investigating his sources of knowledge on Kant. The third chapter of the thesis thoroughly examines Kant's perspective on epistemology, particularly his argument that metaphysics cannot be considered a science. It also analyzes Sabri Efendi's thoughts on this subject and his criticisms of Kant's stance. The fourth chapter focuses on the question of whether metaphysics can solely exist as a scientific discipline within the domain of morality, as proposed by Kant. Additionally, the thesis explores Sabri Efendi's critique, which argues that relying solely on the moral argument is insufficient for proving the existence of God. In conclusion, this thesis highlights Sabri Efendi's significant criticisms of Kant, revealing the profound influence of Kant on philosophical and religious thought in the Islamic world. While Sabri Efendi presents consistent counter-arguments and significant critiques of Kant, the research indicates a potential misunderstanding of Kant's primary objective due to reliance on secondary sources rather than engaging directly with his original texts, and due to lack of a holistic understanding of Kant's project. The intellectual milieu of the time is also crucial in comprehending the reasons behind Mustafa Sabri Efendi's critique of Kant.
Benzer Tezler
- Mustafa Sabri Efendi'nin pozitivizm eleştirisi
Mustafa Sabri Efendi's criticism of positivism
OSMAN MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN DEMİR
- Mustafa Sabri'nin kelami görüşleri
Mustafa Sabri's theological thoughts
MURAT ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AKBULUT
- Kelâmcıların sûfîleri ulûhiyyet hususunda eleştirileri
The critisizm of the theologians about the divinity to the sufis
RABİA SEDA KARALAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİK YÜCEDOĞRU
- Şeyhü'l-İslam Mustafa Sabri ve kelam ilmindeki yeri
Şeyhü'l-İslam Mustafa Sabri and his place in Islamic philosophy
SÜLEYMAN YAVUZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSA YÜCEER
- Türkiye'de mukaddesatçı anti-Kemalizm (1945-1960)
Mukaddesatçi anti-Kemalism in Turkey (1945-1960)
ERTUĞRUL MEŞE
Doktora
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ACUN