Çeviri Sosyolojisi Yaklaşımıyla Nâzım Hikmet Şiirlerinin Dolaşımı: Coğrafi Koşullar, Zaman, Mekân ve Kısıtlar Çerçevesinde Yeni Bir Okuma
The Circulation of Nâzım Hikmet's Poems Through Sociology of Translation Approach: A New Reading in the Frame of Geographical Conditions, Time, Space, and Constraints
- Tez No: 832538
- Danışmanlar: PROF. DR. ZERNİŞAN EMİNE DEMİREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, Türk Dili ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature, Translation and Interpretation, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Nâzım Hikmet, çok katmanlı sanatı, kişiliği ve hayattaki duruşuyla hayranlık uyandıran evrensel bir değerdir. Türkçe şiirin en önemli şairlerinden biri olan Nâzım Hikmet hakkında pek çok çalışma yapılmıştır/yapılmaktadır. Bu doktora tezinde ise Nâzım Hikmet şiirinin, açık/kapalı mekân, coğrafya ve iklim kavramları çerçevesinde temalarının dolaşımının irdelenmesi ve şairin edebiyat alanındaki konumunun hem içsel hem de dışsal göstergelerle örülmüş bütüncül bir biçimde okunması amaçlanmaktadır. Çeviri sosyolojisi yöntemsel yaklaşımının benimsendiği çalışmada, alan, habitus, ekonomik sermaye, kültürel sermaye, toplumsal sermaye, simgesel sermaye, toplumsal uzam, simgesel şiddet, tahakküm, boyun eğme/me, ilişkisellik, kısıt, dolaşım, alımlama gibi kavramlardan yararlanılmıştır. Böylece saha çalışması kapsamında yapılan görüşme ve araştırmalardan yola çıkılarak Nâzım Hikmet'in konumlandığı mücadeleli alan, koşullar ve toplumsal hareketlilikler ışığında temaların zaman-mekân eksenindeki dönüşümü incelenmiştir. Öte yandan Nâzım Hikmet'in yaşamı boyunca bulunduğu açık/kapalı mekânların ve coğrafi koşulların temaların dolaşımına etkisi aşk, memleket, emek, özgürlük ve barış, coğrafya ve iklim, umut ve yaşama sevinci, hasret ve hüzün olmak üzere belirlenen yedi başlıkta irdelenmiştir. Tez çalışmasının sonucunda, Nâzım Hikmet şiirlerindeki temaların zaman-mekân ekseninde sürekli olarak yeniden yazıldığı tespit edilmiştir. Son olarak, yaşadığı süreçte yasaklanan ve tabuya dönüşen, kapalı mekânda birçok kısıtla karşılaşan şairin, yoksunluk hâlinden beslendiği, kendi alanı daraldıkça yaratıcılığının, toplumsal uzamda aynı yerde bulunan, ideolojik yakınlık bağlamında alanda birlikte hareket eden eyleyiciler tarafından yapılan çeviriler yoluyla evrensel dolaşımının ve alandaki etkisinin arttığı görünür kılınmıştır.
Özet (Çeviri)
Nâzım Hikmet is a universal value admired for his multi-layered art, personality, and stance in life. Many studies have been/are being conducted on Nâzım Hikmet who is one of the most significant poets of Turkish poetry. In this doctoral dissertation, it is aimed to examine the circulation of the themes of Nâzım Hikmet's poetry within the framework of the concepts of open/closed space, geography, and climate, and to analyse the poet's position in the field of literature in a holistic manner woven with both internal and external signs. The study, which is based on the methodological approach of Sociology of Translation, draws upon concepts such as field, habitus, economic capital, cultural capital, social capital, symbolic capital, social space, symbolic violence, domination, dis/obedience, relationality, constraint, circulation, and reception. Thus, based on the interviews and researches carried out within the scope of the field study, the transformation of the themes on the time-space axis in the light of the struggling field, conditions, and social mobilisations, in which Nâzım Hikmet was positioned, has been examined. On the other hand, the effects of the open/closed spaces and geographical conditions, in which Nâzım Hikmet had been resided throughout his life, on the circulation of themes were analysed under seven headings: love, homeland, labour, freedom and peace, geography and climate, hope and joy of living, longing and sorrow. As a result of the dissertation, it has been ascertained that the themes of Nâzım Hikmet's poems had been constantly rewritten based on the axis of time-space. Finally, it has been made visible that the poet, who was banned and turned into a taboo during the period he lived in and faced many restrictions in the closed space, was nourished by the state of deprivation, and as his own space being narrowed, his creativity, universal circulation, and influence in the field increased through translations made by the actors who were in the same place of social space and, on the basis of ideological affinity, operated together in the field.
Benzer Tezler
- Yazın çevirmeninin prekaryalaşması, çeviri sosyolojisi odağında üretilen stratejiler ve çözümler
Precariousness of the literary translator, strategies and solutions produced from the focal point of the sociology of translation
BURCU KANIDİNÇ KILINÇARSLAN
Doktora
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Popüler kültür ürünlerinin çeviri sosyolojisi bağlamında incelenmesi: Game of Thrones örneği
Analysing products of popular culture through the sociology of translation: Game of Thrones
ÖZGE İŞBECER
Doktora
Türkçe
2023
Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZERNİŞAN EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Küresel eğitimde gönüllü çeviriler: Çeviri sosyolojisi odağında Khan Academy Türkçe
Volunteer translation in global education: Khan Academy Turkish from the focal point of the sociology of translation
FATMA ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2022
Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZERNİŞAN EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Nisa suresinin İngilizce, Almanca ve Türkçe çevirilerinin sosyolojik ve kültürel açıdan incelenmesi
Research on the English, German and Turkish translations of the Surah An-Nisa in aspects of sociological and cultural
ESRA AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL NURSEN DURDAĞI
- Tiyatro çevirisi bağlamında Bernard-Marie Koltès oyunlarının Türkiye'deki dolaşımı
Circulation of Bernard-Marie Koltès? dramas in Turkey as a part of drama translation
BEKİ HALEVA
Doktora
Türkçe
2011
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL