Enerji fiyatlarındaki oynaklığın Borsa İstanbul şirketlerinin pay getirileri üzerindeki etkisinin araştırılması
Investigation of energy price volatility effect on stock returns of Borsa Istanbul firms
- Tez No: 832847
- Danışmanlar: PROF. DR. SERKAN YILMAZ KANDIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Enerji piyasaları, bir ülkenin ekonomik ve toplumsal gelişiminin önemli unsurlarından biridir. Enerji, yaşamın her alanında olduğu gibi tarım, imalat, ulaştırma, kamu hizmetleri gibi birçok ekonomik sektörde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Enerji fiyatları, bir şirketin genel üretim maliyetlerini etkilemektedir. Üretim maliyetlerindeki değişikliğin ise şirketlerin pay fiyatlarını etkilediği varsayılmaktadır. Bu çalışmada birincil enerji kaynaklarından biri olan kömür enerjisi ile ikincil enerji kaynaklarından biri olan elektrik enerjisi ele alınmıştır. İmalat sektörü, enerji tüketiminde en fazla paya sahip sektörlerden biri olduğu için örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmada elektrik ve kömür fiyatlarındaki oynaklığın sanayi sektörü endeks getirileri üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmada yer alan veriler, Ocak 2009 ile Aralık 2020 yılları arasındaki dönemi kapsamaktadır. Bu çalışmada elektrik ve kömür fiyatlarındaki oynaklık ARCH (Autoregressive Conditional Heteroskedasticity) sınıfı modeller ile modellenmiştir. BİST sanayi sektörü endeks getirilerinin bağımlı değişken olarak yer aldığı regresyon modelinde, elektrik ve kömür fiyat oynaklık katsayılarının istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı araştırılmıştır. Elektrik ve kömür fiyatlarındaki oynaklığın BİST gıda ve içecek (XGIDA), BİST kimya petrol plastik (XKMYA) ve BİST tekstil ve deri (XTEKS) endeks getirileri üzerindeki etkisini gösteren modeller incelendiğinde elektrik ve kömür fiyat oynaklık katsayılarının istatistiksel olarak anlamsız olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elektrik ve kömür fiyatlarındaki oynaklığın BİST orman kağıt basım (XKAGT) ve BİST metal eşya, makine (XMESY) endeks getirileri üzerindeki etkisini gösteren modellerde ise elektrik fiyat oynaklık katsayısının istatistiksel olarak anlamlı olduğu fakat kömür fiyat oynaklık katsayısının istatistiksel olarak anlamsız olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elektrik ve kömür fiyatlarındaki oynaklığın BİST taş toprak (XTAST) endeks getirisi üzerindeki etkisini gösteren model incelendiğinde elektrik ve kömür fiyat oynaklık katsayılarının istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Elektrik ve kömür fiyatlarındaki oynaklığın BİST metal ana (XMANA) endeks getirisi üzerindeki etkisini gösteren modelde kömür fiyat oynaklık katsayısının istatistiksel olarak anlamlı olduğu fakat elektrik fiyat oynaklık katsayısının istatistiksel olarak anlamsız olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Energy markets are one of the most important factors of a country's economic and social development. As with all aspects of life, energy is widely used in many economic sectors such as agriculture, manufacturing, transport, public services. Energy prices affect the overall production costs of a company. It is assumed that the change in production costs affects companies' share prices. Electrical energy, one of the secondary energy sources, and coal energy, one of the primary energy sources, are both included in this study. The manufacturing industry is selected for the study because it is one of the sectors with the largest share in energy consumption. In this study, the effects of coal and electricity price volatility on manufacturing sector share indices are investigated. Sample of the study spans from January 2009 to December 2020. In this study, volatility in electricity and coal prices are modeled with ARCH (Autoregressive Conditional Heteroskedasticity) class models. In the regression model including the BIST manufacturing sector index returns, it is investigated whether the electricity and coal price volatility coefficients are statistically significant. When the models showing the effect of electricity and coal price volatility on BIST food, beverage (XGIDA) index, BIST chemical, petrol, plastic (XKMYA) index and BIST textile, leather (XTEKS) index returns are examined, it is concluded that the coefficients of electricity and coal price volatility are statistically insignificant. When the models showing the effect of electricity and coal price volatility on BIST wood, paper, printing (XKAGT) index and BIST metal products, machinery. (XMESY) index returns are examined, it is concluded that the coefficient of electricity price volatility is statistically significant but the coefficient of coal price volatility is statistically insignificant. When the models showing the effect of electricity and coal volatility on BIST non-metal mineral product (XTAST) index return is examined, it is concluded that the coefficients of electricity and coal volatility are statistically significant. When the models showing the effect of electricity and coal volatility on BIST basic metal (MANA) index return is examined, it is concluded that the coefficient of coal price volatility is statistically significant but the coefficient of electricity price volatility is statistically insignificant.
Benzer Tezler
- Erratic crude oil prices fluctuations effects on the economic development of Turkey: The case of coronavirus pandemic (Covid-19)
Düzenli değişen ham petrol fiyat dalgalanmalarının Türkiye ekonomik gelişimine etkileri: Koronavirüs pandemisi (Covıd-19) durumu
DUAA HAMZA ABDALGANI BARAKAT
- Ham petrol ve doğal gaz fiyatlarında oynaklık modellemesi
Volatility modelling in crude oil and natural gas prices
ÖMÜR SALTIK
- Empirical analysis of the relationship between energy price volatility and macroeconomic uncertainty
Makroekonomik belirsizlik ve enerji fiyat oynaklığı arasındaki ilişkinin ampirik analizi
AHMET TUNÇ
Doktora
İngilizce
2021
EkonomiErciyes Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE ATİK
- Oil price, oil price volatility and natural gas
Petrol fiyatları, petrol fiyatlarındaki değişkenlik ve doğalgaz
MÜRŞİDE RABİA ERDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Ekonomiİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT HAKAN BERUMENT
DR. ERAY YÜCEL
- Yapısal kırılmaların varlığında doğalgaz ve petrol fiyatlarının oynaklık modellemesi
Volatility modeling of the natural gas and oil prices under the presence of structural breaks
MERVE MERT
