Abbasi halifelerinin Büyük Selçuklu Sultanlarına verdiği unvan ve lâkaplar
He Great Seljuk of the Abbasi caliphs titles and titles given to his Sultan
- Tez No: 833126
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURAHİM TUFANTOZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Abbasiler, Selçuklular, Unvan, Lakap, Din, Otorite, Abbasids, Seljuks, Title, Nickname, Religion, Authority
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Unvan ve lâkap kullanımı Müslüman devletler için mühim bir husustur. Türklerin İslâmiyet'i kabulü ile bu gelenek Türk devletleri tarafından da benimsenmiştir. İslâm'ın ilk yıllarında Halifeler, sultanlar ve devlet ileri gelenleri daha mütevazi unvanlar kullanırken bu durum X-XI. Yüzyıllara doğru güç gösterisi haline gelmiştir. Örneğin Sultan unvanı ilk defa Hârûnürreşîd tarafından veziri Ca'fer b. Yahyâ el-Bermekî'ye verildiği bilinmektedir. Abbâsîler'in zayıfladığı dönemde valilere ve Büveyhîemîrlerine verilen sultan unvanı özellikle GazneliMahmud için yaygın biçimde kullanıldığından bu unvanı hükümdar olarak ilk defa Gazneli Mahmud'un aldığı kanaati genel kabul görmüştür. Sultan Mesud da“Seyyidü'l-Mülûkve's-Selâtîn, ZahîruHalîfetillâh, Hâfız-ı ibâdullah”gibi lakap ve unvanlarla anılmıştır. Diğer Gazneli sultanlarının da“Sultân-ı muazzam, Sultân-ı Azam, Sultân-ı Adil, Emîr-i Hamîd, Seyyidü's-Selâtîn, Sultânü'd-Devle”gibi çok sayıda unvan ve lakap aldıkları tesbit edilmiştir. Ancak XI, yüzyıl sonlarına doğru bu unvanın yalnızca Selçuklu hanedan mensuplarına has olarak kullanıldığı görmekteyiz. Selçuklu Sultanlarından Tuğrul Bey'in Sultan unvanını sikkelerde ilk defa kullandığı bilinir. Zaten bu tarihtan sonra sultan unvanı uzun bir süre Selçuklu hanedanına has bir unvan haline geldiğini görmekteyiz. Çalışmamıza konu olan Büyük Selçuklu Devleti, Abbâsî halifelerini Sünnî İslâm dünyasının mânevî lideri olarak kabul etmiştir. Onlara saygıda kusur etmemeye çalışmış, halifelerin, saltanatlarını tasdik edip kendilerine unvan ve lakap tevcih etmelerini büyük bir şeref kabul etmiştir. Bunun göstergesi olarak da ilk teması Dandanakan zaferi sonrasında zafernâmesini Âbbasi halifesi el-Kaimbiemrillah'a iletmesiyle gösterdi. Bunun karşılığında Halife el-Kaimbiemrillah ona“es-Sultanü'lmuazzam”,“Rüknü'd dünya ve'd-din”gibi unvanlar vermiştir. İlerleyen dönemlerde bu unvan sayıları arttıkça değersizleşeceğini ve aynı unvanların çeşitli hükümdarlar tarafından tekrarlanacağını göreceğiz.
Özet (Çeviri)
The use of titles and nicknames is an important issue for Muslim states. With the acceptance of Islam by the Turks, this tradition was also adopted by the Turkish states. In the first years of Islam, while the caliphs, sultans and state dignitaries used more modest titles, this situation occurred in X-XI. It has become a show of power for centuries. For example, the title of Sultan was first used by Hârûnürreşîd by his vizier Ca'fer b. It is known that it was given to Yahya al-Bermeki. Since the title of sultan, which was given to governors and way hi emirs during the weakening of the Abbasids, was widely used especially for Mahmud of Gazne, it was generally accepted that Mahmud of Ghazni took this title as the ruler for the first time. Sultan Mesud was also known by nicknames and titles such as“Seyyidü'l-Mulukve's-Selâtîn, ZahiruKhalifetillah, Hâfız-ı ibâdullah”. It has been determined that other Ghaznavid sultans also received many titles and nicknames such as“Sultan-i enormous, Sultan-i Azam, Sultan-i Adil, Emir-i Hamid, Seyyidü's-Selâtîn, Sultanü'd-Devle”. However, towards the end of the XI century, we see that this title was used exclusively for the members of the Seljuk dynasty. It is known that Tugrul Bey, one of the Seljuk Sultans, used the title Sultan on coins for the first time. After this date, we believe that the title of sultan became a title unique to the Seljuk dynasty for a long time. The Great Seljuk State, which is the subject of our study, accepted the Abbasid caliphs as the spiritual leader of the Sunni Islamic world. He tried not to fail to respect them, and considered it a great honor for the caliphs to confirm their reign and confer titles and nicknames on them. As an indication of this, he showed his first contact by transmitting his victory name to Abbasid caliph al-Kaimbiemrillah after the Dandanakan victory. In return, the Caliph al-Kaimbiemrillah gave him titles such as“es-Sultanü'l- tremendous”,“Rüknü'd-dünya ve'd-din”. In the following periods, we will see that as the number of these titles increase, they will become worthless and the same titles will be repeated by various rulers.
Benzer Tezler
- Abbâsî Halifeliği ile Irak Selçukluları Devleti arasındaki iktidar mücadelesi
The power struggle between The Abbasid Caliphate and The Seljuks of Iraq
MUSTAFA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLAY AĞIRNASLI
- Büyük Selçuklu Devleti'nde sultan ümera ilişkileri
Relations with sultan orders in the Great Seljuk State
HASAN ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHDİN ÇİFTÇİ
- Selçuklular Döneminde Bağdâd'da mezhep mücadeleleri (1055-1152)
Sectarian struggles in Baghdad during Seljuks Period (1055-1152)
SUAT KAYMAK
Doktora
Türkçe
2022
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN USTA
- İslam Hukukun'da ve Osmanlı Devleti'nde egemenlik anlayışı
The Concept of sovereignty in Islamic Law and Ottoman Empire
AYBARS PAMİR
- Abbasilerin ikinci döneminde siyasi ve kültürel alanda Türkler
Turks in the political and culturel areas in the second Abbasid period
MEHMET EMİN ŞEN
Doktora
Türkçe
2008
TarihSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET KAYAOĞLU