Geri Dön

Bilişsel ve sosyal-bilişsel işlemlerde üstbilişsel karar isabetinin karanlık üçlü açısından gelişimsel olarak incelenmesi

Developmentally comparing metacognitive judgements on social-cognitive and cognitive processes among dark triad

  1. Tez No: 833205
  2. Yazar: ASLI SARIKARDAŞOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞERİFE SEMA KARAKELLE
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 79

Özet

Zihinsel süreçlerimizin yani bir nevi kendimizin farkında olmak olan üstbiliş (metacognition) ve diğerlerini nasıl görüp yorumladığımız konusunda ise mentalizasyon (mentalization) kavramları son yıllarda sıkça çalışılmaktadır. Bir kişilik profili olan Karanlık Üçlü (Dark Triad) sıkça farklı değişkenlerle çalışılmış olmasına rağmen Karanlık Üçlü ile üstbiliş ve mentalizasyon arasındaki doğrudan ilişkilere bakan çalışmalara literatürde rastlanmamaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, ilk (18-29 yaş arası), orta (30-59 yaş arası) ve ileri (60 yaş üstü) yetişkinlik olarak belirlenmiş üç farklı yaş grubundaki katılımcıların bilişsel ve sosyal-bilişsel işlemlerde üstbilişsel karar alma isabetlerinin Karanlık Üçlü açısından gelişimsel olarak karşılaştırılmasıdır. Çalışmada 18 yaş ve üzeri 538 yetişkin katılımcı yer almıştır. Sosyal-bilişsel işlemlerde ileriye ve geriye dönük üstbilişsel karar isabeti ve mentalizasyon ölçümü için Gözlerden Zihin Okuma Testi; bilişsel işlemlerde ileriye ve geriye dönük üstbilişsel karar isabeti ölçümü için kelime eşleme görevi ve Karanlık Üçlü ölçümü için Kısaltılmış Karanlık Üçlü Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan istatistiksel analiz bulgularına göre düşük, orta ve yüksek düzeyde Karanlık Üçlü puanlarına sahip katılımcıların üstbilişsel karar isabetleri ve mentalizasyon becerileri açısından anlamlı olarak farklılaşmadığı bulunmuştur. Bunun yanında bulgular gelişimsel olarak irdelendiğinde, literatürle uyumlu olarak, ileri yaş yetişkin katılımcıların üstbilişsel karar isabetleri ve mentalizasyon becerileri açısından ilk ve orta yetişkin katılımcılara göre anlamlı düzeyde daha düşük puanlar aldığı bulunmuştur. Ayrıca, sosyal-bilişsel işlemlerde en yüksek Karanlık Üçlü ortalamasının yüksek güvenli gruba, en düşük ortalamanın ise güvenli gruba ait olduğu; en yüksek mentalizasyon ortalamasının güvenli gruba ve en düşük mentalizasyon ortalamasının ise yüksek güvenli gruba ait olduğu bulunmuştur. Çalışmanın katkıları ve sınırlılıkları var olan yazın üzerinden tartışma bölümünde belirtilmiştir.

Özet (Çeviri)

Metacognition is to be aware of our cognitive processes that is also to be aware of ourselves, and mentalizing which means how we see and interpret others are studied a lot in recent years. Dark Triad as a personality profile is also studied with different concepts in the literature, however there are not any studies yet regarding the direct relationship between Dark Triad, metacognition and mentalizing. Therefore, the aim of the present study is to developmentally compare the three different age cohorts as early adulthood (ages 18-29), middle adulthood (ages 30-59) and late adulthood (ages 60 and plus) in terms of metacognitive judgements in social-cognitive and cognitive processes. 538 adult participants took place in the present study. Reading The Mind test was used to measure the mentalizing abilities, and the prospective and retrospective metacognitive judgements in social-cognitive processes. Word matching task was used to measure the prospective and retrospective metacognitive judgements in cognitive processes. Finally, Short Dark Triad Scale was used to measure the Dark Triad. According to the results of statistical analysis, no significant differences were found among the low, middle and high level of Dark Triad participants in terms of metacognitive judgements and mentalizing skills. In addition to these results, as compatible with the existing literature, late adults were found to get less scores than early and middle adult participants in terms of metacognitive judgements and mentalizing skills. Finally, it was found that over-confident group had the highest Dark Triad scores, while confident group had the lowest Dark Triad scores. Also, while over-confident group had the lowest mentalizing scores, confident group had the highest mentalizing scores. The implications and the limitations of the study were discussed considering the existing literature.

Benzer Tezler

  1. The relation between vocabulary learning strategies and foreign language reading anxiety among Turkish EFL learners

    Türkiye'de İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenenlerin kelime öğrenme stratejileri ile yabancı dilde okuma kaygıları arasındaki ilişki

    AYSU BEGÜM KARAGÖL ÖZKUL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FERDANE DENKCİ AKKAŞ

  2. Survival processing effect at the metacognitive level: From a social cognitive perspective

    Üstbilişsel sistem ve sosyal bilişsel bakış açısından hayatta kalma etkisi

    DİLAN ÇABUK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    PsikolojiKoç Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLİN TERRY ESKENAZI

  3. Özel yetenekli öğrencilerin üst bilişsel farkındalıkları ile özerk öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examination of the relationship between metacognitive awareness and authorized learning skills of special talent students

    BAHAR SAVAŞ YAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP DEMİRTAŞ

  4. Dikkat ve ketlemenin davranış, beyin elektrofizyolojisi ve kişilik ölçümleriyle ilişkisi: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri gösteren ve göstermeyen gruplar üzerinde bir çalışma

    The relationship of attention and inhibition to behavior, electrical activity of the brain and personality: A study on participants with and without attention deficit hyperactivity disorder symptoms

    ARZU ÖZKAN CEYLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    PsikolojiHacettepe Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İHSAN DAĞ

  5. Fransız dili eğitimi öğrencilerinin çeviriye bakış açıları ve öğrenme stratejisi olarak çeviriyi kullanma eğilimleri

    The views of French language education students about translation and their trends of using translation as a learning strategy

    DAVUT DİVARCİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Fransız Dili Eğitimi Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NURTEN ÖZÇELİK