Döviz kurlarının geçiş etkisi: Türkiye örneği (2003-2022)
Pass through effect of exchange rates: The case of Turkey (2003-2022)
- Tez No: 834762
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA KEMAL DEĞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Dışa açık ekonomilerde döviz kurları, yurt içi ve yurt dışı ekonomik faaliyetler üzerinde farklı kanallarla etkilere yol açmaktadır. Örneğin döviz kurlarındaki değişimler, dış borçlar, yabancı yatırımlar, ihracat ve ithalat gibi değişkenlere etki edebildiği gibi aynı zamanda bu değişmeler, yurt içi fiyatlara da etki edebilmektedir. Dışa açık ve ithalata bağımlı ekonomilerde döviz kurlarındaki değişmeler, tüketici, üretici, ihracat ve ithalat fiyatlarına etki edebilmektedir. Döviz kurlarının fiyatları etkilemesi“döviz kuru geçiş etkisi”olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, döviz kuru geçiş etkisinin Türkiye ekonomisi özelinde analiz etmektir. Bu çalışmada, Ocak 2003 – Şubat 2022 dönemini kapsayan aylık veriler kullanılmıştır. Çalışmada Nominal Döviz Kuru, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), İhracat Birim Değer Endeksi ve İthalat Birim Değer Endeksi değişkenleri kullanılarak Johansen eşbütünleşme testi ve Toda Yamamoto nedensellik testi ile geçiş etkisi analiz edilmiştir. Johansen eşbütünleşme testi sonuçlarına göre, döviz kuru ile TÜFE, ÜFE ve ihracat birim değer endeksi arasında uzun dönemli eşbütünleşik ilişkiler tespit edilmiştir. Döviz kuru ile ithalat birim değer endeksi arasında ise eşbütünleşik ilişki bulunamamıştır. Toda Yamamoto nedensellik testi sonuçlarına göre ise döviz kuru ile hem TÜFE hem de ÜFE arasında çift yönlü nedensellik bulunurken, döviz kurundan ihracat birim değer endeksine doğru tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir. Döviz kuru ile ithalat birim değer endeksi arasında ise nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre Türkiye ekonomisinde hem uzun hem de kısa dönemde güçlü bir geçiş etkisi söz konusudur. Dolayısıyla döviz kurlarının sabit ve istikrarlı olması, Türkiye'de düşük bir enflasyon için önem arz etmektedir. Bu nedenle Türkiye'de döviz kurlarının döviz kurunun istikrarını sağlayacak para ve maliye politikalarına öncelik verilmesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Exchange rates in open economies have impacts on domestic and foreign economic activities via different channels. For instance, while changes in exchange rates may have impact on variables such as foreign debts, foreign investments and imports and exports, they may also affect the domestic prices. The changes in exchange rates in open and import dependent economies may affect the consumer, producer, export and import prices. This effect on the prices is defined as“exchange rate pass-through effect”. The aim of this study is to analyze the exchange rate pass-through effect in terms of Turkish economy. The monthly data between the period January 2003 – February 2022 was used in this study. The pass-through effect was analyzed with Johansen Cointegration Test and Toda Yamamoto Causality Analysis by using the variables of Nominal Exchange Rate, Consumer Price Index (CPI), Producer Price Index (PPI), Export Unit Value Index and Import Unit Value Index. The results of Johansen Cointegration Text demonstrated a long-term cointegration relationship between exchange rate and CPI, PPI and import unit value index. However, no cointegration relationship was analyzed between exchange rate and export unit value index. The results of the Toda Yamamoto causality analysis revealed that there was a mutual causality between exchange rate and CPI and PPI and a unidirectional causality between exchange rate and export unit value index. However, no causality was found between exchange rate and import unit value index. According to the findings of the study, there is a strong long and short term pass-through effect in Turkish economy. Therefore, a stable and consistent exchange rate is important for a low inflation rate in Turkey. As a consequence, the adoption of monetary and fiscal policies to provide stability of exchange rates should be prioritized.
Benzer Tezler
- Türkiye'de döviz kuru volatilitesinin belirleyicilerinin incelenmesi; 2003 – 2021 dönemi örneği
Enquête sur les déterminants de lavolatilité des taux de change en turquie;exemple de la période 2003 – 2021
MÜSLÜM AYDIN BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonometriGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUHİ TUNCER
- Döviz kuru'ndan enflasyon üzerine geçiş etkisinin incelenmesi: Türkiye örneği
Pass-through of exchange rate on inflation: A model for Turkey
ÇETİN MAYDA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
EkonometriKaradeniz Teknik ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ ZENGİN
- Finansal serbestleşme ve gelir dağılımı: Türkiye örneği
Financial liberalization and income distribution: Case of Turkey
M. KEMAL DOĞRU