Geri Dön

İçerik ve sanatsal üsluplar açısından klasik tasavvufî şiirlerde şarap sembolü

رمز الخمرة في الشعر الصوفي القديم (دراسة في المضامين والأساليب الفنية)

PDF İndir

  1. Tez No: 835094
  2. Yazar: HASAN MOHAMAD
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET BİLAL TOLAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Arapça
  9. Üniversite: Bingöl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 146

Özet

Bu çalışmada tasavvufi şiirlerde şarap sembolü ele alınmıştır. Bu itibarla çalışmada deyişbiçimsel yöntem ışığında dört hamriye kasidesi tahlil edilmiştir. Sufi şairler şarap sembolünü, ilahi sevgi ve içlerinde yaşayıp da sembollere başvurmadan açıklamakta zorlandıkları bir takım halleri ifade etmek için kullanmışlardır. Ayrıca bu sembolü kullanmak suretiyle tasavvuf karşıtlarının kendilerine yöneltecekleri muhtemel eleştirilerden de kurtulmuşlardır. Tasavvufta kullanılan şarabın öne çıkan bazı özellikleri vardır. Örneğin bu şarabın konusu ilahi aşktır. Sarhoşluk da uyanıklık da bu şaraba bağlıdır. Bu şarap üzüm ve benzeri şeylerin sıkılmasıyla elde edilmez. Hiçbir zaman tükenmez ve kana kana içilse dahi yine de içmekten vazgeçilmez. Onun varlığı üzüm bağının varlığından daha kadimdir. Onun vasıflarına tam olarak vakıf olmak güçtür. Tasavvufi şarap şiirlerinin tarihi seyrine bakıldığında zühd şiirleri ile yakından ilişkili olduğu görülecektir. Buna göre zühd şiirleri şarap şiirlerinin ilk çekirdeğini oluşturmaktadır. Şarap sembolü hicri ikinci asırdan itibaren günümüze kadar kullanılmaktadır. Bu tarz şiir yazımında Rabi'a el-'Adeviyye, Ebû Medyen et-Tilimsânî, İbnu'l-Fârid, Ebu'l Hasen eş-Şüşteri, İbnu 'Acîbe, el-Bâ'ûniyye, eş-Şâğûrî gibi birçok şair öne çıkmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada bir sanatsal ifadeyi/sözü diğer söylem biçimlerinden ayırmayı konu edinip inceleyen deyişbiçimsel yöntem ışığında, hamriyeleriyle öne çıkan klasik sufi şairlerden örnek olarak Ebû Medyen, İbnu'l-Fârid ve el-Bâ'ûniyye'nin hamriyeleri ele alınmıştır. Bu üç şaire ek olarak araştırmacılar için sanatsal açıdan bir karşılaştırma imkânı sunması adına son dönem sufi şairlerden eş-Şâğûrî'nin hamriyesine de değinilmiştir. Bu dört sufi şairden her birinin, sanatsal dili kullanmada, kavramları ve yapıları seçmede, şarap sembolünü ve tasavvufi şiir deneyimiyle ilişkili anlamları içermek için uygun bağlamlar oluşturmada kendine has üslupları vardır.

Özet (Çeviri)

تناول هذا البحث دراسة رمز الخَمْرة في الشِّعر الصُّوفي، وحُلِّلَت فيه أربع خمريَّاتٍ تحليلًا في ضوء الأسلوبيَّة. حيث استخدَم شعراء التَّصوُّف الخمرة كرمزٍ حَمَّلوه معانيَ مرتبطةً بالمحبَّة الإلهيَّة وبما يعيشه الصُّوفيُّ من أحوالٍ عَسُرَ الإفصاحُ عنها بغير الرَّمز، كما تخلَّصوا باستخدامه من مَلامَة المُعترضين عليهم. لقد كان للخمرة الصُّوفيَّة خصائصُ امتازت بها، ومنها: أنَّ الحُبَّ الإلهيَّ هو مَوضُوعُها، وأنَّ الصَّحوَ والسُّكرَ مُلازمان لها، وهي لم تُعتصَر من كَرْمٍ ونحوه، كما أنَّها لا تَنفَد ولا يُكتَفَى من شُربها وإنْ حصل الارتواء، وأنَّها قديمةٌ ومُعتَّقَةٌ قبل وجود الكَرْم، وأنَّه عُجِزَ عن الإحاطة بوصفها. وأمَّا تاريخ شعر الخمرة الصُّوفيَّة فهو ذو ارتباطٍ بأشعار الزُّهد، وهي تُشكِّل النواةَ الأولى لشعر الخمرة، فقد كان الرمز الخمريُّ مُستخدَمًا منذ القرن الهجري الثاني حتى يومنا هذا، فبرز كثير من روَّاد هذا الشعر كأمثال رابعة العدويَّة، وأبي مدين التلمساني، وابن الفارض، وأبي الحسن الشُشْتَري، وابن عَجيبة، والباعُونيَّة، والشَّاغوري. وفي ضوء الأسلوبية القائمة على البحث عمَّا يمتاز به الكلام الفنِّي عن بقيَّة مستويات الخِطاب فإنَّه قد ظهر ما امتازت به كلٌّ من خَمريَّة أبي مَديَن، وخَمريَّة ابن الفارض، وخَمريَّة الباعونيَّة، كنماذج من الشعر الصوفي القديم، وخَمريَّة الشَّاغوري كنموذج من الشعر الصوفي الحديث، وبذلك يتسنى للقارئ المقارنة بين الأساليب الفنية والإبداعية، فلكل شاعر صوفيٍّ بَصْمَةٌ أسلوبيَّةٌ، تظهر من خِلال استخدامه للغة الفنيَّة والانزياحيَّة، واختياره للمفردات والتراكيب، وما يقوم به من خَلْقٍ للسِياقات المناسبة لاحتواء الرمز الخمري والمعاني المرتبطة بالتجربة الشِّعريَّة الصُّوفيَّة.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    801851

    Orhan Pamuk romanlarının yapı ve içerik bakımından incelenmesi

    Analysis of Orhan Pamuk novels in terms of structure and content

    ŞAHİN ÜÇENAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıBatman Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MAHFUZ ZARİÇ

  2. Tez No

    462041

    الظواهر الأسلوبية في الخطابة الدينية لدى خلفاء بني العباس

    Abbasî halifelerinin dinî hutbelerinde üsluba dönük olgular

    RZGAR AHMED HAMZA

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2017

    DilbilimBingöl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OUSAMA EKHTIAR

  3. Tez No

    700619

    Mustafa Lütfi el-Menfeluti ve Zekeriya Tamer'in eserleri arasında biçim ve içerik bakımından edebi karşılaştırma

    Literary comparison between Mustafa Lutfi al-Manfaluti and Zakaria Tamer in terms of form and content

    SELVA MISLIM

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2021

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıHarran Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YASİN KAHYAOĞLU

  4. Tez No

    304408

    15-17. yüzyıllarda Batı resminde döngüsel zaman olarak mevsimler teması

    As a circular time the theme of seasons in the Western art 15-17. centuries

    S.ÖZLEM ÜNER

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    PROF. KEMAL İSKENDER

  5. Tez No

    772229

    الآيات التي ورد فيها مفهوم النبأ -دراسة بلاغية- / el-Âyâtu'l-leti verade fihâ mefhumu'n-nebe' -dirase belagiyye-

    Nebe' kavramın geçtiği âyetler -bir belâgat çalışması- / The verses in which the concept of news is mentioned -rhetorical study-

    OSAMAH AKRAM AZEEZ ALGADI

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2022

    DinVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULBAKİ GÜNEŞ

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SALEH SAED

Geri Dön