Zamanı ve mekanı cinsiyetlendirmek: Türkiye'de kadın kahvehaneleri ve boş zaman hakkı
Gendering time and space: Women's coffeehouses and (Women's) right to leisure in Turkey
- Tez No: 835576
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBRU AYKUT TÜRKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metadoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Bu tezde feminist boş zaman ve feminist coğrafya literatürü ekseninde Türkiye'deki kadınların yaygın ve normatif boş zaman deneyimlerine ayrıksı bir örnek teşkil eden kadın kahveleri ele alınmıştır. Çalışma hem gazete ve dergi arşiv taramasına hem de saha araştırmasına dayanmaktadır. Saha çalışması İstanbul ve bir İç Anadolu ilçesinde bulunan iki kadın kahvehanesinde yürütülmüştür. Literatürde kadınların kentle ilişkileri ve boş zaman deneyimleri ağırlıklı olarak engellemeler ve kısıtlamalar etrafında ele alınır. Ancak ne kent ne de boş zaman kadınların aşırı belirlenmiş yapıların pasif kurbanları oldukları, yalnızca baskı ve engellerle karşılaştıkları, onlara hiçbir eylem, özgürlük ve seçim alanı bırakmayan alanlardır. Bu tezde kadın kahvehaneleri üzerinden kentin ve boş zamanın kadınlar için özgürleştirici yönlerine, içlerindeki barındırdıkları direnme ve güçlenme imkanlarına vurgu yapılmaktadır. Kadınlar mekanın üreticileri; kamusal mekanları çeşitli stratejilerle sahiplenerek talep eden aktif özneler olarak görülmektedir. Bu anlamda kadın kahvehaneleri“kent hakkı”ve“boş zaman hakkı”kavramlarından hareketle, arşivden ve sahadan elde edilen veriler ışığında bir hak talebi olarak okunmaktadır. Kadınlar, kadın kahvehaneleriyle hiçbir işe bulaşmadan keyifli vakit geçirme, rahatlama, sosyalleşme isteğiyle erkeklerin sahip olduğu kamusal bir mekanda boş zaman geçirme ayrıcalığını talep etmekte ve bu talepleri doğrultusunda kentsel kamusal alanı dönüştürmüştür. Kadın kahvehaneleri kadınların gündelik hayatta“eril”olarak cinsiyetlendirilmiş bir mekanın cinsiyetini tersine çevirerek mekânsal dışlanmaya, geleneksel cinsiyet rollerine, normatif kadınlık beklentilerine söylem ve mekânsal pratikler aracılığıyla meydan okudukları, toplumsal cinsiyet klişelerini ve ilişkilerini ters yüz ettikleri ve kendilerine dayatılan toplumsal cinsiyetle ilişkili kısıtlamalara karşı direnç oluşturdukları alternatif bir kamusal alan olma işlevi görmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines women's coffeehouses, which constitute a distinctive example of women's common and normative leisure experiences in Turkey, on the axis of feminist leisure and feminist geography literature. The study is based on both newspaper and magazine archival research and field research. Fieldwork was conducted in two women's coffeehouses in Istanbul and in a Central Anatolian district. In the literature, women's relations with the city and their experiences of leisure time are predominantly centered around obstacles and restrictions. However, neither the city nor leisure time are spaces where women are passive recipients of overdetermined structures, where they face only pressure and obstacles, leaving them no space for action, freedom and choice. In this thesis, through women's coffeehouses, the emancipatory aspects of the city and leisure time for women and the possibilities of resistance and empowerment they contain are emphasized. Women are seen as producers of space and active subjects who claim public spaces through various strategies. In this sense, women's coffeehouses are read as a demand for rights based on the concepts of“the right to the city”and“the right to leisure time”in the light of the data obtained from the archive and the field. With women's coffeehouses, women demand the privilege of spending leisure time in a public space owned by men with the desire to have a pleasant time, relax and socialize without getting involved in any work, and have transformed the urban public space in line with these demands. Women's coffeehouses function as an alternative public space where women reverse the gender of a space that is gendered as“masculine”in everyday life, challenging spatial exclusion, traditional gender roles and normative expectations of femininity through discourse and spatial practices, inverting gender stereotypes and relations, and building resistance against gender-related restrictions imposed on them.
Benzer Tezler
- Feminist perspektiften mimarlık pratiğine bakış
A feminist perspective of architectural practice
HANDE KALENDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY
- Zamanı ve mekânı kendileme ile zamansal deneyim arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examining the relationships among time appropriation, space appropriation, and temporal experience
MEHMET KARASU
- İspanyol iç savaşı sonrası İspanyol toplumu ve Rafael Sanchez Ferlosio'nun Jarama Irmağı adlı romanı
Başlık çevirisi yok
DENİZ MUHAMMED
- Kant'ın pratik aklın eleştirisi adlı eserinin aydınlanma ideali bağlamında incelenmesi
Investigation of Kant's critique of practical reason in the context of enlightenment ideal
EDA TUNCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DUVA KAYA
- Leisure spaces in working places of everyday life: Examining spatial production in İzmir campuses
Gündelik yaşamın çalışma alanlarında boş zaman mekânları: İzmir kampüslerinde mekânsal üretimin incelenmesi
GÖKÇE ÇELİKBİLEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TONGUÇ AKIŞ