Zamanı ve mekânı kendileme ile zamansal deneyim arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examining the relationships among time appropriation, space appropriation, and temporal experience
- Tez No: 699999
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİM CESUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Zamanı kendileme, mekânı kendileme, zamansal deneyim, transaksiyonel yaklaşım, şablon analizi, Time appropriation, space appropriation, temporal experience, transactional approach, template analysis
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Bu çalışmanın amacı zamansal deneyimi, zamanı ve mekânı kendileme süreçlerinden hareketle incelemektedir. Araştırmanın örneklemini Van ili kent merkezinde ikamet etmekte olan toplam 15 katılımcı (Kadın = 7; Erkek = 8) oluşturmaktadır. Katılımcılara ölçüt (kriter) örnekleme ve kartopu örnekleme teknikleri ile ulaşılmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda hazırlanmış soru formları kullanılarak katılımcılarla yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler (29 görüşme) yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler şablon analizi aracılığıyla çözümlenmiştir. Sonuçlara göre, zamanı kendileme sürecinin transaksiyonel bütünlükteki dört görünüşün (psikolojik süreçler, zamansal nitelikler, sosyal çevre ve fiziksel çevre) kapsadığı özdeşim, anlam, duygu, sahiplenme, dönüştürücülük, yönelim ve pratikler, sosyallik ve ortam alt görünüşlerinden (boyutlarından) meydana geldiği görülmektedir. Ayrıca katılımcıların zaman ile kurdukları ilişkiler, zamanı nasıl anlayıp yorumladıkları ve nasıl kullandıkları ile beraber çeşitli örüntüler oluşturmaktadır. Bu örüntüler“Görevliler”(Kısıtlı ve değerli bir sermaye olarak zaman),“Hazcılar / Keyifçiler”(Keyifli yaşam olanağı olarak zaman),“Esnekler”(Kontrol edilemez ve spontane olarak zaman) ve“Kontrolcüler”(Kontrol, planlama ve dakiklik) olmak üzere dört tema altında toplanmıştır. Mekânı kendileme sürecinin ise transaksiyonel bütünlükteki dört görünüşün kapsadığı özdeşim, anlam, duygu, sahiplenme, tanıdıklık, kullanım özellikleri, dönüştürücülük, yönelim, mekânın ritmi, sosyallik ve ortam alt görünüşlerinden (boyutlarından) meydana geldiği görülmektedir. Zamanı kendileme sürecinden farklı olarak mekânı kendilemede tanıdıklık ve mekânın ritmi boyutları yer almıştır. Kamusal mekânları kullanım örüntüleri ise bu mekânlara dair yönelimler etrafında şekillenmektedir. Bu yönelimler“İşlevselciler”(ihtiyaçların karşılanma ortamı olarak kamusal alan) ve“Gönülden Bağlılar”(duygusal bağ kurulan ortam olarak kamusal alan) olarak iki tema altında ele alınmıştır. Kendileme süreçleri ve zamanın algılanan geçiş hızı arasındaki ilişkiler ele alındığında ise bu süreçler standart zamansal birim başına düşen deneyim yoğunluğunu artırıcı bir rolde işlev görüyorsa, zaman yavaş geçiyor şeklinde algılanmaktadır. Kendileme süreçleri, standart zamansal birim başına düşen deneyim yoğunluğunu azaltıcı bir rolde işlev görüyorsa, zaman hızlı geçiyor şeklinde algılanmaktadır. Ancak kendileme süreçleri, standart zamansal birim başına düşen deneyim yoğunluğunu olağan düzeyde tutmaya yardım ediyorsa, zaman normal akışında algılanmaktadır. Bu sonuçlar, kendileme süreçlerinin deneyim çeşitliliğine olanak sağlayan çok yönlü ve dinamik yapısını öne çıkarmaktadır. Bu durum ise bu süreçlerin transaksiyonel bütünlükteki dört görünüş arasındaki karmaşık ilişkilere göre işlev gördüğüne işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine temporal experience through time and space appropriation. The sample consists of 15 participants (Female = 7; Male = 8) in Van, reached by criterion sampling and snowball sampling. Semi-structured in-depth interviews (29 interviews) were conducted with the participants. Data were analyzed through template analysis. The results show that the process of time appropriation consists of sub-aspects (dimensions) of identification, meaning, emotion, ownership, transformativeness, orientation and practices, sociability, and physical environment, which are covered by four aspects (i.e., psychological processes, temporal qualities, social environment, and physical environment) of the transactional unity. In addition, the relationships that participants establish with time create various patterns with how they understand and interpret time and how they use it. These patterns were collected in four themes:“Agents”(i.e., time as a limited and valuable capital),“Hedonists/Enjoyers”(i.e., time as an opportunity to a pleasant life),“Flexibles”(i.e., uncontrollable and spontaneous time), and“Controllers”(i.e., control, planning, and punctuality). The process of space appropriation, on the other hand, consists of sub-aspects (dimensions) of identification, meaning, emotion, ownership, familiarity, usage features, transformativeness, orientation, space rhythm, sociability, and physical environment which are covered by four aspects of the transactional unity. As distinct from the process of appropriating time, there are dimensions of familiarity and space rhythm in appropriating space. The patterns of use of public spaces are shaped according to the orientations towards these spaces. These patterns were collected in two themes:“Functionalists”(i.e., public space as an environment of the fulfillment of needs) and“Those Who Are Emotionally Attached”(i.e., public space as an emotionally connected environment). Considering the relationships between appropriation processes and perceived passage of time, time is perceived as passing slowly if appropriation processes function in a role that increases the density of experience per standard temporal unit. Time is perceived as passing quickly if appropriation processes function in a role that reduces the intensity of experience per standard temporal unit. Time is perceived in its normal flow (i.e., synchronicity) if appropriation processes help to keep the density of experience per standard temporal unit at a normal level. These results highlight that appropriation processes have a multifaceted and dynamic structure that allows for a variety of experiences. This indicates that appropriation processes function according to the complex relationships among four aspects of transactional unity.
Benzer Tezler
- Post-flânerie: Altering rhythm, visual attention, and experience during walking in hybrid public space
Post-flanörlük: Hibrit kamusal mekânda yürürken değişen ritim, görsel dikkat ve deneyim
GÖRSEV ARGIN UZ
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
PROF. DR. BURAK PAK
- Konut tasarımında bir kalite unsuru olarak esneklik temelli yaklaşımların değerlendirilmesi
Evaluation of flexibility-based approaches as a quality element in housing design
ESİN HASGÜL
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AHSEN ÖZSOY
- The Spatio-temporal constructs of advertising professionals as global locals
Küresel yereller olarak reklamcıların zaman ve mekan kodları
ASLI GÜNEL
- Toplu konut alanlarında biçimsel yapının mekan dizimi yöntemiyle değerlendirilmesi: Eskişehir örneği
Evaluation of morphological structure in mass housing area by space syntax method: Eskişehir case
OSMAN TUTAL
- Konut üretiminde uyarlanabilir tasarım yaklaşımları
Adaptive design approaches in housing production
MELİKE YENİCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDEHAN FATMA ATAY